Snellezen: hoe kun je leesvaardigheden verbeteren?

Als je voor je werk, school of andere redenen veel moet lezen, is het fijn als je dit snel kunt doen en dat je begrijpt wat er staat. Belangrijke punten om snel te leren lezen zijn stoppen met vocaliseren en je leesblik vergroten. Zo moet je ook geconcentreerd zijn en zorgen dat je over een brede woordenschat beschikt. Door veel te oefenen kun je leren snellezen tot wel meer dan 400 woorden per minuut. Hoe kun je stap voor stap leren om sneller te lezen?

Stoppen met vocaliseren

Op school heb je geleerd om woorden hardop voor te lezen om ze te leren. Dit is prima, maar later is het een vertragende factor. Je hersenen kunnen veel sneller informatie opnemen dan je mond kan uitspreken. We zijn geneigd om woorden in gedachte uit te spreken alsof ze worden voorgelezen door een stem. Dit wordt ook wel vocaliseren genoemd. Door dit af te leren, zal het leestempo enorm versneld worden. Het kan moeilijk zijn, maar na veel oefenen zul je zien dat het beter gaat. Mocht je er moeite mee hebben, is het een tip om iets in je mond te stoppen of een pen tussen je lippen te stoppen om je mond af te leiden.

Weten wat je leest

Lees een stuk tekst en houd bij hoe lang je erover doet. Stel je zelf de vragen wie, wat en wanneer om te kijken of je het goed hebt begrepen. Lees de tekst vervolgens nog een keer en houd de tijd bij en kijk of je de inhoud beter begrijpt en herinneringen hebt aan de tekst. Lees de tekst nog een aantal keren en probeer dezelfde hoeveelheid in steeds kortere tijd te lezen. Deze oefening laat je zien dat de bekendheid met de tekst de leessnelheid verhoogt. Door deze oefeningen te doen, kun je jezelf meten en zien hoe je sneller gaat lezen.

Meer informatie halen uit wat je leest

Als je verder wilt oefenen met snellezen, kun je met een stopwatch een bepaalde tijd, bijvoorbeeld een minuut lang, een stuk tekst lezen en omcirkelen bij welk woord je bent gebleven. Stel jezelf de vragen wie, wat en wanneer over de tekst om te bepalen of je het goed hebt begrepen. Herhaal deze oefening regelmatig en je zult zien dat je steeds meer woorden leest in een minuut tijd. Ondertussen moet je blijven focussen om het vocaliseren los te laten, dat kan een hele tijd duren voordat dit lukt.

Blikveld verbreden

Een andere belangrijke factor bij het snellezen is het verbreden van je blikveld. Je kunt per oogbeweging, ook wel oogfixatie genoemd, meerdere woorden tegelijk opnemen. Het ligt ook aan de soort tekst en je woordenschat waarover je beschikt. Als je bekend bent met het onderwerp van de tekst, zul je meer woorden tegelijk kunnen opnemen dan een oninteressante of moeilijke tekst. Oefen met het verbreden van je blikveld door steeds meer woorden per oogbeweging op te nemen. Een tip is om niet bij het eerste woord van de regel te beginnen, maar bij het tweede of derde woord.

Agressief lezen

Lezen heeft niet alleen te maken met je geestestoestand, maar ook met een lichamelijke toestand. Het is een aangeleerde techniek, waarbij je jezelf agressiever opstelt. Je snelt met veel zelfvertrouwen over de tekst zonder steeds terug te springen om te kijken of je het wel goed hebt begrepen en dit vraagt de nodige concentratie. Dit kun je oefenen waarbij je ook je spieren goed aanspant. Deze agressieve wijze van lezen kost inzet, uithoudingsvermogen en kan vermoeiend zijn. Als je een ervaren snellezer bent, kun je wel meer dan 400 woorden per minuut lezen.

Concentratie verhogen

Snellezen lijkt op gewoon lezen, maar dan in een versneld tempo, maar er wordt toch meer concentratie gevraagd waardoor je meer rendement hebt. Je doet meerdere handelingen tegelijk, zo moet je meerdere woorden in één oogbeweging lezen en het vocaliseren uitschakelen. Per oogfixatie moet je zinsdelen herkennen en de woorden in het geheel begrijpen. Om je optimaal te kunnen concentreren, moet je zorgen dat je geen afleidingen hebt. Dit lukt niet in omgeving waar de televisie of radio aanstaat of waar andere mensen aan het praten zijn. Verder moet je zorgen voor een juiste temperatuur en een aangename leeshouding. Ga niet te gemakkelijk liggen op de bank, want dan kan het zijn dat je in slaap valt.

Woordenschat

Om goed te kunnen snellezen, moet je beschikken over een grote woordenschat. Woorden die je niet herkent, vertragen je leestempo en je zult deze dan letter voor letter moeten bekijken om te zien wat er staat. Soms ken je een woord helemaal niet. Nieuwe woorden zijn het beste te leren en te onthouden als je er een betekenis aan kunt koppelen. Je leert het woord beter als je het leert op het moment dat je het nodig hebt. Dit werkt beter dan rijtjes uit je hoofd leren.

Veel volwassen mensen komen niet veel verder als ze eenmaal volwassen zijn met hun woordenschat. Ze hebben een bepaalde woordenschat geleerd en redden zich ermee. Er zijn minder situaties waarbij het leren van nieuwe woorden van hen wordt verwacht. Zo zul je bijvoorbeeld pas medische termen leren op het moment als je ziek bent of als een dierbare ziek wordt. Woorden die je niet kent, moet je niet overslaan. Pauzeer even en laat het woord tot je doordringen. Neem de tijd om ze te decoderen en op je te nemen. Om je woordenschat uit te breiden, moet je ook stukken lezen die buiten je interessegebied liggen.

Lees verder

• Geheugensteuntjes om beter te leren voor tentamen
• Leren snellezen: lezen in clusters
• Snellezen: handige tips om dit snel eigen te maken
• Snellezen: oude leesgewoonte afleren