Snellezen: handige tips om dit snel eigen te maken

Als je veel leest voor je werk of je studie, is het prettig als je dit snel en begrijpend kunt doen. Op de basisschool leer je woorden hardop uit te spreken en waarschijnlijk zul je later nog steeds de woorden in gedachten hardop lezen. Teksten woord voor woord lezen werkt erg vertragend. Daarnaast spelen concentratie en je woordenschat een grote rol bij het snellezen. Om te bepalen of een tekst interessant genoeg is om te lezen, kun je scheren of zoeken naar signaalwoorden. Er zijn verschillende manieren om een tekst sneller begrijpend te lezen.

De basis

Op de lagere school leerde je de woorden begrijpen door ze hardop te lezen. Dit is goed om het te leren, maar om snel te kunnen lezen werkt dit vertragend. Het hardop in gedachten lezen van woorden wordt ook wel vocaliseren genoemd. Je hersenen kunnen veel sneller woorden opnemen dan je mond kan uitspreken. Om sneller te kunnen leren, zul je moeten beginnen het vocaliseren af te leren. Dit vergt soms veel oefening. Je kunt oefenen door op te meten met een stopwatch hoe snel je een tekst leest. Kijk of je het goed hebt begrepen. Doe het vervolgens opnieuw en kijk of je het sneller hebt gelezen. Herhaal dit regelmatig en je zult merken dat je sneller leest.

Breder blikveld

Per regel die je leest maak je een aantal oogbewegingen, ook wel oogfixaties genoemd. Je leest hiermee meerdere woorden tegelijk. Hoe bekender je bent met het onderwerp, hoe meer woorden per oogbeweging je kunt lezen. Kijk hoeveel woorden je nu per oogbeweging kunt opnemen en oefen door er telkens een woord aan toe te voegen. Begin ook bij het tweede woord van een regel en als dat goed gaat bij het derde woord. Je leert woorden niet per woord te lezen, maar per woordgroep. Een ervaren snellezer is in staat om wel 400 woorden per minuut te lezen.

Scheren naar de hoofdpunten

Scheren houdt in dat je met je ogen over de tekst gaat en alleen de belangrijkste woorden eruit haalt. Je scheert als het ware over de bladzijde waarbij je indruk vormt van de tekst zonder alle woorden te lezen. Deze vorm van snellezen kun je doen als je weinig tijd hebt of alleen de hoofdpunten van de tekst wilt weten. Je begrip van de tekst is minder, maar je kunt op een later moment de tekst uitvoeriger lezen of bepalen of het de moeite waard is om te lezen. Scherend lezen op een stuk papier gaat over het algemeen sneller dan scherend lezen vanaf een beeldscherm.

Woorden aftasten

Bij deze manier van lezen ben je op zoek naar bepaalde woorden of zinsdelen. In tegenstelling tot scheren, ben je niet geïnteresseerd in de bredere betekenis van de tekst. Je beweegt met je ogen snel naar beneden over de bladzijde. Je kunt deze manier van lezen vergelijken met het zoeken van een bepaald woord in een woordenboek of telefoonboek. Je concentreert je gericht op het woord waarbij je het begrip van de tekst even volledig opzij hebt gezet. De methode kun je zien als een soort voorbeschouwing. Als bepaalde signaalwoorden er niet in voorkomen kan het een reden zijn om de tekst niet te willen lezen.

Signaalwoorden

Als je op bepaalde woorden let, de zogenaamde signaalwoorden, kun je een stuk tekst efficiënt lezen. Zo kun je zien welke kant de schrijver op wil en kun je besluiten of je wilt scheren, een deel van de tekst wilt overslaan of misschien wel de tekst helemaal wilt lezen. Signaalwoorden kunnen een bepaalde gedachtegang van de schrijver aangeven en je laten weten wanneer een conclusie, vergelijking of voorbeeld wordt gegeven. Zo kun je bijvoorbeeld letten op conclusiesignaalwoorden, zoals: dus, samengevat, in het kort, tot slot en derhalve.

Structuur van de tekst

Om te bepalen waar de tekst over gaat, kun je een alinea nemen en tot de kern van de inhoud doordringen. Dit kun je doen door de onderwerpzin op te zoeken. Dit is de zin die het onderwerp en de kern van de alinea weergeeft. Meestal staat de onderwerpzin in de eerste zin van de alinea. Lees de eerste zin zorgvuldig en je weet of je het onderwerp hebt gevonden. Zo weet je wat het doel van de alinea is en of je verder wilt lezen.

Woordenschat

Hoe groter je woordenschat is, hoe sneller je kunt lezen. Woorden die je niet kent of minder goed kent, zorgen dat je blijft steken en dat kost tijd. Bij woorden die je kent lees je niet het woord zelf, maar de betekenis ervan. Een snellezer neemt niet de afzonderlijke woorden tot zich, maar gehele zinsdelen waarin gedachten, beschrijvingen en gevoelens staan. Je kunt je woordenschat het beste uitbreiden door veel te lezen en op het moment dat je tegen een woord aanloopt, uitzoekt wat het betekent. Dit werkt beter dan het uit je hoofd leren van rijtjes woorden. Je kunt hiermee oefenen door teksten te lezen die buiten je vakgebied of interessegebied liggen.