Leren rekenen in groep drie

Op de basisschool leren kinderen rekenen. Er zijn verschillende rekenmethodes, elke met bijbehorende boeken. Echter moeten aan het einde van groep drie alle kinderen aan bepaalde (reken)voorwaarden voldoen. De meeste methodes gaan uit van realistisch rekenen. De kinderen krijgen eerst voorbeelden van voor hen herkenbare situaties, waarna de bijbehorende rekensom wordt uitgelegd. Naderhand wordt alleen de rekensom zelf aangeboden.

Wat moeten kinderen in groep drie leren?

• Getalbegrip: aan het einde van groep drie kunnen de kinderen tellen tot en met 100.
• Bewerkingen: kinderen leren rekensommen (optellen en aftrekken) te maken met een uitkomst tot en met (ongeveer) 20.
• Meten en meetkunde: ze maken een start met meten en meetkunde. Kinderen leren te meten met een liniaal. De ruimte om ons heen wordt bekeken, benoemd, berekend en geanalyseerd
• Tijd: de kinderen maken een begin met klokkijken. De hele en de halve uren worden in de rekenmethodes aangeboden.

Getalbegrip

De kinderen in groep drie leren getallen te lezen en te schrijven. Aan het einde van groep drie kunnen de kinderen de getallen lezen en schrijven tot en met 100. Zij leren het begrip getal door veel te tellen, er wordt zoveel mogelijk geteld, bijvoorbeeld het aantal kinderen in de klas, het aantal bomen op het schoolplein, enzovoorts. Ook worden er spelletjes gedaan waardoor de kinderen leren tellen. Denk dan bijvoorbeeld aan spelletjes met dobbelstenen: wanneer iemand een 6 gooit moet hij een rondje draaien, wanneer iemand een 5 gooit moet hij in zijn handen klappen.

Ook de telrij komt aan bod. De telrij is een rij met getallen. Deze getallen lopen van links naar rechts op. In het begin loopt de telrij met 1 tegelijk op: 1 2 3 4, later in het jaar maakt de telrij gebruik van sprongen van 2, 5 of 10. Dus 2 4 6 8 of 5 10 15 20.

Bewerkingen: optellen en aftrekken

Optellen

• Allereerst worden de optellingen onder de 10 geautomatiseerd. Totdat deze optellingen geautomatiseerd zijn, mogen de kinderen deze optellingen doen met rekenblokjes of met een telraam.
• Daarna worden optellingen aangeleerd boven de 10 en onder de 20. Er wordt dus nog geen sprong over de 10 gemaakt. Voorbeelden zijn: 11 + 3 of 14 + 5.
• De sprong over de 10 wordt aan het einde van het schooljaar geleerd. De kinderen leren allereerst ‘de vriendjes van een getal’. Het vriendje van bijvoorbeeld 7 is 3 omdat 7 + 3 = 10. De kinderen leren om eerst de 10 vol te maken en dan te kijken hoeveel er nog bij moet. Dus: 7 + 6 = 7 + 3 + 3 = 10 + 3 = 13.

Aftrekken

• Allereerst worden de aftreksommen onder de 10 geautomatiseerd. Totdat deze geautomatiseerd zijn, mogen de kinderen deze sommen maken met rekenblokjes of met een telraam.
• Daarna krijgen de kinderen aftreksommen boven de 10 en onder de 20. Er wordt dus nog geen sprong over de 10 gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn: 19 – 3 of 15 - 4.
• Als laatste wordt er ook bij het aftrekken de sprong over de 10 geïntroduceerd. Net als bij het optellen splitsen de kinderen de getallen zo op dat het aftrekken in twee delen gebeurd. Dus 14 – 6 = 14 – 4 – 2 = 10 – 2 = 8

Meten en meetkunde

De kinderen in groep 3 leren de begrippen lengte, gewicht, oppervlakte en inhoud op een speelse manier. Ze doen hiermee ervaring op en leren vragen te beantwoorden zoals: wat is zwaarder, wat is groter? Ook de begrippen centimeters en decimeters, kilogrammen en liters worden geïntroduceerd. De kinderen leren met een liniaal lengtes te meten.

De kinderen krijgen ook plattegronden te zien en moeten bouwwerken maken aan de hand van voorbeeldtekeningen. Ook begrippen als links en rechts, voor en achter, onder en boven, komen aan de orde.

Tijd

De tijd wordt op twee manieren aangeboden. Als tijdsaanduiding, dus: hoe laat is het. In groep drie leren de kinderen eerst de hele uren, waarna de halve uren aan bod komen. En als tijdsduur: hoe lang heeft iets geduurd. Daarnaast wordt er ook aandacht geschonken aan de dagen van de week en de maanden van het jaar.

Geld

In groep drie wordt kennis gemaakt met het muntgeld. Er wordt gerekend met 1 en 2 euromunten. Sommige rekenmethodes introduceren ook al wat briefgeld. Er wordt nog niet gerekend met eurocenten. Vaak worden winkelsommen aan de kinderen voorgelegd: als ik dit en dat koop, hoeveel kost het dan samen? Of als iets 5 euro kost, wat geef ik dan (aan muntgeld) aan de winkel. Sommige methodes leren ook al iets over wisselgeld: als ik iets wil kopen van 3 euro en ik geef 4 euro, hoeveel euro krijg ik dan terug?

Thuis helpen met rekenen

Door te oefenen met kinderen zal het rekenen steeds makkelijker gaan. Het is dan ook prettig om ook thuis op een speelse manier met kinderen te rekenen. Door spelenderwijs met het kind te rekenen, zal het kind vertrouwd raken met getallen en sommen.

Getalbegrip

Ga tellen met het kind, maak er een spelletje van:

• Tel alle rode auto’s die voorbij komen.
• Tel zo ver je kunt.
• Laat het kind zoveel kopjes pakken als er visite is.

Bewerkingen

Ook sommetjes kunnen spelenderwijs worden opgepakt:

• Leg een stapeltje boterhammen neer, als iedereen die aan tafel zit een boterham heeft gepakt, hoeveel blijven er dan nog over?
• Speel spelletjes met twee dobbelstenen, laat het kind het aantal ogen van de dobbelsteen optellen.
• Laat het kind eens berekenen hoeveel kinderen in de straat wonen of hoeveel neefjes en nichtjes het heeft.

Meten en meetkunde

• Laat het kind eens een vol pak melk voelen.
• Laat het water inschenken in een maatbeker en hier bekers mee vullen.
• Laat het kind de weg wijzen door alleen links, rechts of rechtdoor te mogen zeggen.

Tijd

• Vertel aan het kind regelmatig hoe laat het is.
• Geef aan hoe laat de school begint en hoe laat de school weer afgelopen is.
• Vertel aan het kind dat jullie om (bijvoorbeeld) 2 uur weggaan naar de winkels.
• Vertel welke dag het is.
• Gebruik een kalender om de dagen van de week te benoemen of de dagen naar zijn verjaardag af te tellen.

Geld

• Laat het kind de inhoud van de portemonnee zien.
• Laat het kind eens een boodschapje afrekenen en geld terugkrijgen.
• Bespreek met het kind dat boodschappen geld kosten en laat zien dat je afrekent.

Lees verder

• Leren rekenen in groep vier
• Leren automatiseren met Bloon
• Leren schrijven op de basisschool
• Leren lezen: de fases in het technisch leesonderwijs
• Leren rekenen in groep vijf