Leren automatiseren met Bloon

Op school moeten verschillende dingen uit het hoofd geleerd worden. Denk bijvoorbeeld aan het spellen van woorden. Niet alle woorden worden geschreven zoals ze klinken, deze woorden moeten uit het hoofd geleerd worden. Ook sommen moeten geautomatiseerd worden door de leerlingen. Het leren van de tafels is daar een goed voorbeeld van. Het is echter niet altijd even eenvoudig om dingen goed uit je hoofd te leren, te ‘stampen’. Gelukkig is er een methode om te helpen: Bloon. Bloon is een methode om te automatiseren.

Automatiseren

Op school moeten leerlingen veel dingen uit hun hoofd leren, oftewel ‘stampen’. Dit ‘stampen’ kan voor sommige leerlingen moeilijker zijn dan voor andere leerlingen. Vooral kinderen die beelddenkers zijn kunnen heel veel moeite hebben met het automatiseren van dingen. Het automatiseren kan dan (te) traag gaan. Kinderen met dyscalculie hebben vaak problemen met het automatiseren van sommen en kinderen met dyslexie hebben vaak problemen met het spellen van woorden.

Rekenen automatiseren

Het is van belang dat kinderen bepaalde rekenkennis direct beschikbaar hebben Zo is het van belang dat kinderen sommige antwoorden op sommen ‘gewoon’ weten. Dit zijn bijvoorbeeld sommetjes onder de tien. Als het goed is hoeft een kind op een bepaald moment niet meer na te denken over het antwoord.

Ook is het van belang dat bepaalde ‘reken strategieën’ worden geautomatiseerd. Zo zullen kinderen bij sommetjes boven de tien op een bepaald moment de strategie ‘eerst naar de tien optellen’ gebruiken zonder dat ze hier over na hoeven denken. Er hoeft niet meer nagedacht te worden over de verschillende tussenstappen die gebruikt worden bij het rekenen. Een ander voorbeeld is het ‘stampen’ van de tafels tot en met 10. Er hoeft niet meer nagedacht te worden, of berekend te worden, het antwoord is gememoriseerd. Een goede rekenontwikkeling komt dus pas op gang wanneer er eerst geautomatiseerd is. Wanneer het automatiseren niet goed verloopt, kan dit later ernstige rekenproblemen geven.

Lezen en schrijven automatiseren

Ook lezen en schrijven moet geautomatiseerd worden. Beginnende lezers ‘hakken en plakken’ de letters van de woorden aan elkaar om het woord op te bouwen. Om echter goed en vloeiend te kunnen lezen, moeten kinderen leren om woorden te herkennen. Deze directe woordherkenning kan alleen maar verkregen worden door de woorden te automatiseren.

Ook het schrijven van woorden moet geautomatiseerd worden. Niet alle woorden worden ‘logisch’ geschreven. Niet alle woorden worden gespeld zoals zij worden uitgesproken. In het Nederlands hebben we ook te maken met leenwoorden. Dit zijn woorden uit een andere taal, die in het Nederlands zijn geadopteerd. Denk bijvoorbeeld aan woorden als computer of trottoir.

Wanneer het automatiseren van het lezen niet goed verloopt kan de leerling een leesprobleem krijgen. Het kind wordt dan een spellende lezer.

Wat is Bloon?

Bloon is een methode om te leren automatiseren. Op school moeten leerlingen veel dingen uit hun hoofd leren. Dit is niet altijd eenvoudig om te doen. Het is dan prettig om handvatten te hebben om dit te leren. Een van deze methodes is Bloon.

Het woord Bloon is een afkorting. De letters Bloon staan voor de eerste letters van de de stappen die gevolgd moeten worden op de juiste manier te automatiseren:

• B: het Bekijken van het woord / de som
• L: het Lezen van het woord / de som
• O: het Omdraaien van het blad
• O: het Opschrijven van het woord / de som
• N: het Nakijken van het woord / de som

Hoe werkt Bloon?

Als eerste moet een lijst gemaakt worden met woorden of sommen die geautomatiseerd moeten worden. Deze lijst kan door de leerkracht worden gemaakt, maar ook de leerling zelf kan een lijst maken met woorden of sommen die hij moeilijk vindt. De lijst zou bijvoorbeeld woorden uit dictees kunnen bevatten die de leerling niet goed heeft geschreven, of zou sommen kunnen bevatten van de te leren tafel(s).

Bloon bestaat uit verschillende stappen:

Bekijken

In de eerste stap wordt het woord of de som bekeken. Er wordt gekeken waar de moeilijkheid zit. Wordt bijvoorbeeld het woord met een C geschreven, of zitten er andere moeilijkheden in die eventueel fout kunnen gaan?

Lezen

Wat betekent het woord? Weet je de betekenis van het woord? Bij sommen zou dit vertaald kunnen worden door na te denken wat een tafel bijvoorbeeld precies doet, wat is vermenigvuldigen? Door deze stap wordt de leerling meer betrokken bij het woord of de som, het woord krijgt een betekenis voor de leerling.

Omdraaien

In deze stap wordt het blad waar de som of het woord op staat omgedraaid, zodat de som of het woord niet meer zichtbaar is. Deze stap zorgt ervoor dat het woord of de som in het geheugen van de leerling gezet wordt.

Opschrijven

Vanuit het geheugen wordt het woord of de som door de leerling op een apart blaadje opgeschreven. Op deze manier worden de hersenen geactiveerd, het woord of de som wordt ‘ingeoefend’. De vorige stap, het omdraaien van het blad is van belang omdat het overschrijven van het woord niet hetzelfde effect heeft.

Nakijken

In deze laatste stap kijkt de leerling zijn werk na. Hij moet hierdoor kritisch naar zijn eigen werk kijken en kan ook leren van zijn eigen fouten: op welke plek is het woord fout geschreven. Als de som of het woord niet goed is, kan de leerling dit aangeven door of een rood kruisje te zetten, of een droevige smiley te tekenen. Als de som of het woord wel goed was, kan de leerling er een groene krul of een blije smiley bijtekenen.

Door op deze manier om te gaan met de woorden en de sommen, leert de leerling ook van de gemaakte fouten. Het is dus niet erg om fouten te maken.

De lijst met woorden of sommen wordt vier dagen geoefend. Dit betekent dat de leerling een dag in de week vrij is van het oefenen. Na deze vier oefenmomenten wordt gekeken welke woorden of sommen nog niet goed gaan. Deze worden dan meegenomen naar de oefenmomenten in de volgende week.

Oefen echter niet te veel woorden en sommen op een dag. Het meest optimale is niet langer dan tien minuten per dag te oefenen.