Realistisch rekenen: ideale rekenvorm of kwaliteitsverlies?

Realistisch rekenen wordt verhaaltjesrekenen genoemd. De opdracht voor het kind is verwerkt in een situatie waarin het zich kan herkennen. Daarbij verwacht men dat de leerling via een zelfgekozen strategie tot een oplossing komt. Kritiek; Rekenen wordt taal, taalzwakke kinderen leren geen rekenen. Het niveauverschil tussen basis- en voortgezet onderwijs is groot. Leerlingen van klas 3 Havo en VWO halen het niveau niet. Ze hebben in het basisonderwijs geen algemeen geldende rekenregels geleerd.

Ruim een kwart van de Nederlandse basisscholen presteert slecht met het rekenonderwijs

Volgens de Inspectie voor het Onderwijs rekenen veel kinderen in het basisonderwijs slecht. Relatief eenvoudige sommen als 5x1/5 of 99 x 201 kan door de helft van de leerlingen niet worden opgelost. 27% van de Nederlandse basisscholen presteert op rekengebied ver beneden de maat. Bij het taalonderwijs is dat maar 12%. Men kan hieruit de conclusie trekken, dat de extra aandacht, die het lees- en schrijfonderwijs de laatste jaren hebben gekregen, niet terecht is geweest. Over de oorzaak van deze onvoldoende rekenprestaties wordt steeds meer aan de realistische rekenmethode gedacht. Deze methode wordt op de meeste Nederlandse basisscholen gebruikt.

Wat is realistisch rekenen?

Realistisch rekenen wordt ook wel verhaaltjesrekenen genoemd. Sommen worden niet meer in rijtjes aangeboden, maar in een context geplaatst. Er wordt een situatie geschetst, waarin kinderen zich kunnen herkennen. In die situatie speelt de som zich af. De achterliggende gedachte is, dat het rekenen voor de kinderen minder abstract is en daardoor leuker zou zijn.

Voorbeeld rekensom realistisch rekenen

Je bent jarig en wil ieder kind in jouw klas op een ijsje trakteren. Een ijsje kost € 0,30. Er zitten in jouw klas 25 kinderen. Je gaat naar de kassa met een tien eurobiljet. Hoeveel geld krijg je terug?

Doelstelling van het realistisch rekenen

De doelstelling is dat de kinderen het goede antwoord verkrijgen en het beredeneren ervan. Zij bedenken zelf hun manier van oplossen, de oplossingsstrategie. Het is dus goed mogelijk, dat er in de klas voor een opdracht meerdere strategieën mogelijk zijn. Het kind zal dan ervaren, wat voor hem of haar de beste oplossing zal zijn.

Kritische opmerkingen over het realistisch rekenen

Rekenen wordt op deze manier taal, menen critici. Taalzwakke kinderen leren zo geen rekenen. Het nut van aanbieden van meerdere oplossingsmethoden is niet aangetoond, volgens de inspectie. Zwakke rekenaars moeten maar één manier van oplossen leren en daarna oefenen, oefenen, oefenen. Cijferen. Lees ook: Ouderwetse staartdeling maken terug in het rekenonderwijs

Staartdelingen en tafels komen terug in de rekenmethodes

Bij realistisch rekenen zijn ook nieuwe oplossingsmethoden bedacht voor vermenigvuldigen, delen, optellen en aftrekken waarbij gerekend wordt met hele getallen. De staartdeling is nagenoeg verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor kolomdelingen.
Door de teruglopende resultaten van het rekenen in het basisonderwijs heeft de Stichting Goed Rekenonderwijs samen met Noordhoff uitgevers een nieuwe rekenmethode ontwikkeld.. In deze methode, die "Reken zeker" heet, wordt weer met staartdelingen en het inoefenen van tafels gewerkt.
Inmiddels is in de realistische rekenmethode "Wereld in Getallen" de staartdeling ook weer in ere hersteld.

Voorbeeld van de kolomdeling of haakdeling volgens de realistische rekenwijze
Het zijn eenvoudige getallen. De oplossing is gemaakt door een kind met een redelijk rekeninzicht. Een zwakkere leerling zal niet meteen met 100x beginnen maar bijvoorbeeld met 10x. De lengte van de som zal aanzienlijk groter worden en de kans op een rekenfoutje daarbij ook. Dan zal alle moeite voor niets zijn geweest, want de uiteindelijke uitkomst zal niet goed zijn.

Niveauverschil tussen basisonderwijs en voortgezet onderwijs is groot

Het niveauverschil tussen basis-en voortgezet onderwijs is groot. Volgens onderzoek gaan leraren van de middelbare school er vanuit dat leerlingen bepaalde stof al hebben gehad. Uit het in 2010 verricht onderzoek naar het leren van breuken is gebleken dat leerlingen van klas 3 Havo en VWO het gewenste niveau daardoor niet halen. Bij toetsen op hogescholen en universiteiten hadden de studenten eveneens moeite met de sommen. Dat basisonderwijs en voortgezet onderwijs niet goed op elkaar zijn afgestemd werkt dus lang door.

Kwaliteit rekenonderwijs moet omhoog

Door het realistisch rekenen komen de kinderen niet toe tot algemeen geldende rekenregels. En juist die algemeen geldende rekenregels moeten de scholieren in het voortgezet onderwijs toepassen.

Scholen moeten beter op elkaar afstemmen

Scholen moeten dus het rekenbeleid beter op elkaar afstemmen. In het voortgezet onderwijs zijn de zogenaamde referentieniveaus voor taal en rekenen ingevoerd. De toetsen van rekenen zijn daar te veel gericht op de algemene rekenregels. De toetsen zouden meer gevarieerd moeten zijn. Dat zal de rekenkwaliteit ten goede komen.