Leren schrijven op de basisschool

Alhoewel kinderen steeds meer digitaal werken, zullen kinderen toch moeten leren schrijven. Ondanks alles is het toch handig dat je snel een briefje kan schrijven. Hierdoor zal elk kind op de basisschool naast leren lezen ook leren schrijven. Vanaf groep drie leren kinderen echt schrijven. Vaak zijn kinderen echter al bezig met het voorbereidende werk in groep een en twee. In deze groepen zijn ze al bezig met tekenen en het krabbelen van krassen op papier. Ook het knippen en prikken zijn voorbereidingen op het leren schrijven.

Waarom nog schrijven in het digitale tijdperk?

Waarom moeten kinderen nog leren schrijven in dit digitale tijdperk? Schrijven is toch achterhaald en ontzettend ouderwets? Het lijkt heel vanzelfsprekend dat de kinderen van tegenwoordig beter kunnen leren typen dan leren schrijven. Het is nu eenmaal een feit dat er tegenwoordig steeds meer met de computer wordt gedaan en steeds minder met pen en papier wordt geschreven. Toch is het schrijfonderwijs in het basisonderwijs van groot belang:

Het ‘eigen maken’ van de letters ten behoeve van het lezen

Kinderen leren in groep drie lezen. Het leren lezen gebeurt in fasen.. Een van de eerste fasen bestaat uit het leren van de letters van het alfabet. Zonder deze letters te kennen kan een kind niet leren lezen. Door niet alleen de letters met de ogen te zien, maar ook de letters te ‘beleven’ en te ‘voelen’ door de letters te schrijven, zal het kind de letters sneller onthouden.

Ontwikkeling van de fijne motoriek

In de eerste twee groepen van het basisonderwijs wordt de motoriek van de kinderen getraind door het maken van tekeningen en het knippen van plaatjes. Deze motoriek wordt verfijnd door het trainen van het schrijven. De voortgang van de fijne motoriek is zeer goed zichtbaar tijdens het schrijven. Het kind kan steeds beter tussen de lijnen schrijven en de letters kunnen steeds kleiner geschreven worden.

Schrijven is ook een training voor andere vaardigheden

Het gebruik van een toetsenbord vraagt andere motorische vaardigheden dan het gebruik van pen en papier. Door het schrijven traint het kind de fijne motoriek vanuit vingers en pols. Het gebruik van een toetsenbord is veel statischer. De fijne motoriek die wordt gebruikt bij het schrijven, wordt ook gebruikt bij het dichtmaken van knoopjes bij het aankleden, het kunnen maken van een strik, het tanden poetsen, het kleuren en bouwen.

Voorbereidend werk in groep 1 en 2

In deze groepen wordt er al voorbereidend werk gedaan. De kinderen leren in deze groepen al om te tekenen en te kleuren. Er wordt vanaf het begin al goed opgelet hoe het kind zijn pen of potlood vasthoudt. Wanneer een kind eenmaal een verkeerde pengreep heeft aangeleerd is het moeilijk om deze pengreep weer af te leren. Het is daarom van belang om vanaf het begin het kind een goede pengreep aan te leren.

Rond de zesde verjaardag zal er een verandering plaatsvinden. Eerst tekent het kind voornamelijk vanuit de schouder en elleboog in grote bewegingen. Rond het zesde jaar zal het kind steeds meer tekenen vanuit de pols en vingers. Hierdoor kunnen de tekeningen ook gedetailleerder en kleiner gemaakt worden.

Helpen met leren schrijven

Schrijven is vooral veel oefenen. Hoe meer het kind oefent, hoe makkelijker en soepeler het schrijven zal gaan. Om goed en duidelijk te leren schrijven zijn er echter wel zaken die van belang zijn en waarvan het belangrijk is dat het kind dit goed wordt aangeleerd. Ook ouders kunnen hiermee helpen door ervoor te zorgen dat hun kind op de juiste manier deze zaken aanleren.

Schrijfhouding

De schrijfhouding is heel belangrijk:

• Recht op een stoel zitten. Schouders moeten evenwijdig met het tafelblad lopen.
• Beide voeten op de grond.
• Buik en romp een kleine vuistdikte van de tafel af. Er mag geen contact zijn met de tafel.
• Beide onderarmen liggen op de tafel. De ellebogen vallen net buiten de tafelrand.

Papierligging

• Het schrift waarin geschreven wordt moet iets schuin liggen. Een rechtshandige draait het papier iets tegen de klok in naar links, een linkshandig kind draait het papier iets met de klok mee naar rechts.
• Het schrift ligt ook iets uit het midden. Bij een rechtshandig kind ligt het papier voor de rechterzijde van het kind, bij een linkshandig kind ligt het papier voor de linkerzijde.

Juiste pengreep

De juiste pengreep of potloodgreep helpt het kind om vloeiend en duidelijk te leren schrijven. Het potlood moet tussen duim en wijsvinger worden vastgehouden. Het potlood ligt dan op de middelvinger, op het bovenste kootje, vlak onder het nagelbed. Het potlood moet net boven het afgeslepen deel van het potlood vastgehouden worden, ongeveer twee cm boven de punt. Voor linkshandige kinderen is dat iets verder: ongeveer 2,5 tot 3 cm boven de punt.

Wanneer het kind problemen heeft met het aanhouden van de juiste hoogte, is het een tip om op de juiste plek een elastiekje te winden. Het kind kan het potlood dan op de juiste hoogte, net boven het elastiekje vasthouden.

Schrijven tussen de lijnen

Kinderen leren op school te schrijven tussen vier lijnen: de bovenluslijn, de bovenlijn, de onderlijn en de onderluslijn.

• Letters zonder lussen worden geschreven tussen de bovenlijn en de onderlijn. Dit zijn letters zoals ‘n’, ‘o’, ‘e’ en ‘s’.
• Letters met aan de bovenkant een lus raken met de lus de bovenluslijn. Dit zijn letters zoals ‘h’, ‘k’ en ‘b’.
• Letters met aan de onderkant een lus raken met de lus de onderluslijn. Dit zijn letters zoals ‘g’, ‘j’ en ‘ij’.

Lees verder

• Leren lezen: de fases in het technisch leesonderwijs
• Leren lezen: begrijpend lezen