Kritiek op de Cito toets (Cito eindtoets en entreetoets)

In het verleden werd de Cito toets (ook wel Cito eindtoets genoemd) steeds meer gezien als een soort eindexamen voor de basisschool. Dit gaf veel stress bij kinderen en hun ouders. Er is daarom besloten om eerst het advies van de leerkracht te krijgen en pas later (als alle leerlingen al ingeschreven zijn voor het vervolgonderwijs) de Cito eindtoets af te nemen. In dit advies van de leerkracht worden eerdere toetsresultaten meegenomen. De resultaten van de entreetoetsen in groep 5,6 en 7 zijn daarom een stuk belangrijker geworden. Waarom is de Cito eindtoets ooit ingevoerd en welke kritiek is er op de Cito eindtoets?

Geschiedenis van de Cito Eindtoets

De Cito eindtoets is ingevoerd om een eind te maken aan eventuele vooroordelen van juffen en meesters. De ontwikkelingspsycholoog Adriaan de Groot zag de toetsen in de jaren vijftig in Amerika. Hij was meteen enthousiast. Met de uitslag van een gestandaardiseerde toets kon in zijn ogen voorkomen worden dat de zoon van een arbeider naar de toenmalige LTS werd gestuurd en de zoon van een professor naar het gymnasium. In 1968 werd het Cito (Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling) verantwoordelijk voor de eindtoets, die inmiddels al voor de 45e keer wordt afgenomen. Het Cito werd in 1999 geprivatiseerd en is sindsdien een commercieel bedrijf.

Kritiek op de Cito toets (Cito eindtoets)

De grootste kritiek op de Cito eindtoets van de laatste jaren dat er zoveel vanaf hing. Het leek steeds meer op een soort eindexamen van de basisschool. Dit kwam onder andere doordat sommige scholen van het voortgezet onderwijs alleen leerlingen toelieten met een bepaalde Citoscore. Het oordeel van de leerkracht leek hierbij geen rol te spelen. Dit probleem is nu ondervangen doordat de toets pas wordt afgenomen nadat het advies van de leerkracht bekend is en de leerlingen zich al hebben aangemeld bij het vervolg onderwijs.

Daarnaast zijn veel basisscholen niet blij met het in de openbaarheid brengen van de scores. De citoscore zegt lang niet altijd iets over de kwaliteit van het onderwijs. Basisscholen zijn bang dat ouders alleen nog maar af zullen gaan op hoge score en niet (meer) kijken naar het totale onderwijsaanbod.

Het Cito is een commercieel bedrijf en verdient goed met de Cito eindtoets en alle andere toetsen. Het bedrijf biedt oefenmateriaal aan en promoot dit ook bij ouders. Ook andere bedrijven bieden oefenboeken en cursussen aan zodat kinderen (nog) beter voorbereidt aan de Cito eindtoets beginnen.

Wat meet de Cito Eindtoets?

In de Cito eindtoets staan opgaven over reken- en taalvaardigheden. Sommige scholen toetsen ook wereldoriëntatie, maar dit vak telt niet mee voor de Cito eindscore. Alle vragen zijn meerkeuzevragen.

In 2015 verplichte eindtoets

Sinds het schooljaar 2014/2015 moeten alle leerlingen in groep 8 verplicht een eindtoets maken. Deze toets wordt afgenomen in april. De toets moet inzicht geven in het niveau dat een leerling aankan op het voortgezet onderwijs. Daarnaast moet de toets inzicht geven in wat de leerling heeft geleerd op de basisschool. Door de toets af te nemen in april zijn alle leerlingen van de basisschool al ingeschreven op het vervolgonderwijs. Hierdoor wordt het advies van de leerkracht belangrijker.

Waarom een verplichte eindtoets?

Toetsen geven een objectief beeld over hoe kinderen zich hebben ontwikkeld gedurende hun basisschoolperiode. Het laat zien wat een kind geleerd heeft op het gebied van taal en rekenen. Het resultaat van de eindtoets komt als het goed is overeen met het eerder gegeven eindadvies door de leerkracht voor het vervolgonderwijs.

Verschil methode gebonden toetsen en Cito toetsen?

Waarom nog entreetoetsen en een verplichte eindtoets als een school al methodegebonden toetsen afneemt. Bij methodegebonden toetsen wordt bekeken of de leerlingen de aangeboden methode (lees leerstof) beheersen, maar dit zegt niets over waar de leerling zich bevindt ten opzichte van de landelijke normen. Daar zijn de entree- en eindtoetsen voor. Deze toetsen staan los van de door de school gebruikte methoden.

Cito verliest het alleenrecht

Scholen hoeven niet te kiezen voor de Cito Eindtoets, maar kunnen ook kiezen voor een andere toets. Deze eventuele andere toets moet wel goedgekeurd zijn door de minister. Toetsen die vooral kijken naar aanleg en intelligentie (zoals de Drempeltest en de Nederlandse intelligentietest voor Onderwijsniveau (NIO)) komen niet in aanmerking.

Op dit moment zijn er nog twee bedrijven met een eindtoets;

• Route 8 is een digitale adaptieve toets. De vragen worden aangepast aan het niveau van de leerling. Bij een goed antwoord volgt een moeilijkere vraag. Bij een fout antwoord volgt een makkelijker vraag. In de toets wordt gekeken naar taal (woordenschat, leesvaardigheid, taalverzorging, begrippenlijst en luistervaardigheid) en rekenen (getallen, verhoudingen, meten, meetkunde en verbanden). Scholen kunnen daarnaast kiezen voor het onderdeel functioneren (zelf concept en werkhouding).
• Bureau ICE heeft een eindtoets ontwikkeld waarin taal- en rekenvaardigheden worden getoetst en in hoeverre kinderen belangrijke eigenschappen bezitten die nodig zijn voor het voortgezet onderwijs (denk aan wilskracht en doorzettingsvermogen).

Wat kost de eindtoets?

In 2014 kostte de Cito Eindtoets ruim E 16, -per leerling. Er deden toen ongeveer 164.500 achtstegroepers mee). Dit werd in 2014 nog door de basisscholen zelf betaald. In 2015 wordt de verplichte eindtoets gratis voor basisscholen. Het ministerie van onderwijs heeft hiervoor 9 miljoen euro gereserveerd.

Lees verder

• De Entreetoets voor groep 5, 6 en 7
• Voor- en tegenstanders over de Cito kleutertoets
• Wat zeggen de Cito scores over een basisschool of kind?