Voor- en tegenstanders over de Cito kleutertoets

Voor- en tegenstanders konden het maar niet eens worden over de Cito kleutertoets. Deze werd gehouden in de groepen 1 en 2 van de basisschool. Sommige scholen die van deze toets gebruikt maakten lieten alleen de kinderen van groep 2 meedoen. In juli 2018 heeft de ministerraad ingestemd met het voorstel om de kleutertoets af te schaffen. Wat zeiden voor- en tegenstanders over de Cito kleutertoetsen en zijn kleuters goed te toetsen?

Wat is de Cito kleutertoets?

De Cito kleutertoets was bedoeld om kinderen te volgen in hun ontwikkeling. In principe kon een kleuter niet zakken of slagen voor de toets, maar er zat wel een uitslag aan de gegeven antwoorden verbonden. De toets was bedoeld als een objectief evaluatie-instrument naast de waarnemingen van de leerkracht.

Onderdelen Cito kleutertoets

De Citotoets voor kleuters bestond uit twee onderdelen;

• Cito Taal voor kleuters (Nederlands)
• Cito Rekenen voor kleuters (Rekenen/Wiskunde)

Cito Taal voor kleuters (Nederlands)

• Kritisch luisteren
• Klank en rijm
• Eerste en laatste woord horen
• Auditieve synthese
• Schriftoriëntatie

Cito Rekenen voor kleuters (Rekenen/Wiskunde)

• Getalbegrip
• Meten
• Meetkunde

Was de Cito kleutertoets verplicht?

Nee, de Cito kleutertoets was niet verplicht. Wel moesten scholen in groep 1 en 2 minstens één keer in die twee kleuterjaren een methodeonafhankelijke toets afnemen voor beginnende geletterdheid en gecijferdheid. Sommige scholen kozen ervoor om dit alleen in groep 2 te doen, andere scholen deden dit beide jaren. Veel scholen kozen voor de Cito kleutertoets omdat zij ook de Cito eindtoets in groep 8 afnamen. De scholen waren niet verplicht de uitslag van de kleutertoets met de ouders te delen.

Inmiddels heeft de ministerraad in juli 2018 ingestemd met het voorstel om de kleutertoets af te schaffen. Volgens minister Slob doet een toets met opgaven kleuters tekort.

Voorstanders over de Cito kleutertoets

• Geeft de mogelijkheid om zo vroeg mogelijk eventuele achterstanden te signaleren
• Maakt de individuele ontwikkeling van een kind inzichtelijk
• Toetsen zijn objectief en betrouwbaar
• Geeft inzicht in de geboden kwaliteit van het onderwijs over een langere periode

Tegenstanders over de Cito kleutertoets

• Cito toets voor kleuters heeft geen voorspellende waarde omdat kleuters te jong zijn om te toetsen
• Toets maakt cognitieve ontwikkeling belangrijker dan de andere ontwikkelingsgebieden
• Jonge kinderen zijn erg variabel in hun prestaties
• Er worden dingen gevraagd die niet passen bij de ontwikkeling van een kleuter
• Cito is een commercieel bedrijf. Hoe meer toetsen er worden afgenomen, hoe beter het met dit bedrijf gaat
• De Citokleutertoets zegt niets over wat het kind had kunnen leren als het optimaal was begeleid en wat het nog kan leren door het een optimale leeromgeving aan te bieden.
• Een kind is meer dan alleen een Cito toets
• Lesgeven wordt hierdoor resultaatgericht, niet kindgericht

Zijn kleuters goed te toetsen?

De grootste kritiek van de tegenstanders zit in het feit dat kleuters eigenlijk te jong zijn om te toetsen. De ontwikkeling van zulke jonge kinderen verloopt namelijk niet lineair, maar gaat vaak in sprongen (wat vandaag nog niet beheerst wordt, is volgende week geen probleem, maar andersom komt ook voor). Het is heel goed mogelijk dat de behaalde score niet overeen komt met de daadwerkelijke capaciteiten van een kind. Kinderen kunnen pas vanaf 7 jaar met elkaar vergeleken worden.

Toetscultuur

Scholen met hoge Cito (kleuter) toets-resultaten hebben vaak een beter aanzien. Het gevaar is dat de nadruk komt te liggen op de vaardigheden die getoetst worden. Door deze onderdelen vaak te oefenen is de kans groter dat kinderen hier hoger op scoren. Hierdoor kan de totale ontwikkeling van kinderen in het gedrang komen. De toetscultuur beheerst steeds meer het onderwijs in Nederland.

Vrij spelen

Vrij spelen is ontzettend belangrijk voor jonge kinderen. Lanterfanten, ontdekken, zelf kiezen et cetera. Louise Berkhout (docent psychologie en psychopathologie aan de Hogeschool in Leiden) zegt: ’vrij spel is essentieel voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Immers, met spelen oefenen kinderen fysieke, emotionele, sociale en cognitieve competenties op een natuurlijke manier’.
Oefenen voor toetsen gaat ten koste van de tijd om vrij te spelen.

De uitslag van de Cito kleutertoets

Taal en rekenen werden apart beoordeeld. Het is dus heel goed mogelijk dat je kind op niveau B zat met taal en op niveau D met rekenen. Of je kind een A,B,C,D of E scoorde voor taal en/of rekenen hangt af van het aantal goede antwoorden op de verschillende onderdelen. Eén vraag meer of minder goed kon al het verschil maken tussen bijvoorbeeld een B of een C.

• 'Niveau I= uw kind behoorde tot de 20% hoogst scorende leerlingen
• Niveau II= uw kind behoorde tot de 20% leerlingen die boven het landelijk gemiddelde scoren
• Niveau III= uw kind behoorde tot de 20% die landelijk gemiddeld scoren
• Niveau IV= uw kind behoorde tot de 20% die onder het landelijk gemiddelde scoren
• Niveau V= uw kind behoorde tot de 20% leerlingen die het laagst scoren'

Wat moet je als ouder met toetsuitslagen (in de toekomst)?

Je kent je eigen kind en misschien heb je al een bepaald idee hoe je kind ongeveer zou kunnen scoren. Als dit overeenkomt met de het resultaat van een toets dan wordt je verwachting bevestigd. Wanneer de score lager is dan verwacht is het goed met de leerkracht te overleggen of hij/zij wel deze score had verwacht of dat deze lager heeft uitgepakt omdat je kind moe was, of geschrokken of verdrietig of er met zijn of haar gedachten niet bij was. Het kan ook zijn dat je kind bepaalde stappen in zijn of haar ontwikkeling nog niet gemaakt heeft.

Als er een vermoeden is dat je kind een achterstand heeft op een bepaald gebied dan heeft de leerkracht dit als het goed is al eerder met je besproken.

Het is belangrijk om te weten dat elke toets slechts een momentopname is en alleen maar een klein gedeelte van de ontwikkeling toets en dat kleuters eigenlijk nog te jong zijn om op deze manier getoetst wordt. Daarnaast moet niet vergeten worden dat de Citotoets scores een procentuele uitslag geven. Niet ieder kind gaat uiteindelijk naar het VWO, het ene kind heeft meer cognitieve aanleg op bepaalde vlakken dan het andere. Onze samenleving heeft niet alleen academici nodig.

Hoe kan je je kind het beste begeleiden/ondersteunen bij toetsjes en testjes?

Praat niet over de uitslag met je kind (ook niet als deze heel goed was), maar vertel hoe goed en stoer en groot je het vindt dat je kind al een toets of een test heeft gemaakt en dat deze dit goed heeft gedaan.

Het is voor jonge kinderen belangrijk om spelenderwijs op hun eigen manier en in hun eigen tempo de wereld te ontdekken. Laat je kind veel bewegen, doe bijvoorbeeld telspelletjes als je de borden op tafel zet en lees veel voor. Maar bovenal wees blij met je kind zoals het is. Zie de speciale unieke kanten van jouw kind. Het ene kind is heel lief voor zijn oma, het andere kind kan goed helpen met koekjes bakken, sommigen hebben een goed gevoel voor ritme en anderen zijn echte klim-apen en gaan misschien ooit in het circus werken. Ieder kind is anders en uniek. Al die bijzondere eigenschappen zijn niet in een toets of test te vangen. Geef je kind hiervoor de ruimte en ga samen met je kind op ontdekkingstocht. Verbaas je, verwonder je en geniet van je kind. Een lage score maakt jouw kind niet minder mooi of bijzonder.

Lees verder

• Kritiek op de Cito toets (Cito eindtoets en entreetoets)
• De Entreetoets voor groep 5, 6 en 7
• Wat zeggen de Cito scores over een basisschool of kind?