Het schrijfproces stap 6 - Revisie naar de laatste versie

Nadat de eerste versie voltooid is, kijk je er opnieuw naar. Je verandert zinnen, paragrafen, volgordes, etc. Dit doe je net zo lang totdat je tevreden bent met het eindproduct, mits de tijd dat toelaat. Je kunt hierbij functies in Word gebruiken, hulp van anderen inroepen, een outline schrijven of een checklist gebruiken. De laatste versie is de versie die je inlevert bij de docent of die je aan je baas geeft.

• Wat is revisie?
• Functies in Word voor revisie
• Revisie door anderen
• Revisie met een formele outline
• Revisie met een checklist
• Voor de laatste versie

Wat is revisie?

Na de voltooiing van de eerste ruwe versie laat je het een dag of twee bezinken. Je keert na deze periode terug naar je schrijfwerk om het te verbeteren. Revisie houdt niet alleen in het controleren van spelling en interpunctie, maar ook zinsbeloop, paragraafvolgorde, structuur, etc. Controleer of je hoofdgedachte passend is en of alle informatie op een logische manier is weergegeven. Probeer met frisse ogen naar je schrijfwerk te kijken, want wat duidelijk is voor jou heeft misschien meer uitleg nodig voor de lezer. Het doel van revisie is het herschrijven naar een nieuwe versie. Het is verstandig om elke versie uit te printen, want het is moeilijker om te reviseren op de computer dan op papier. Zorg ervoor dat je print voldoende ruimte laat voor geschreven commentaar door dubbel of drie maal zoveel ruimte te laten tussen zinnen.

Functies in Word voor revisie

Microsoft Word heeft drie handige functies voor schrijvers. De eerste houdt wijzigingen bij. Ga hiervoor naar “extra” en klik op “wijzigingen bijhouden”. Als je iets verwijdert of verplaatst, zal het programma dit in een andere kleur weergeven. Verwijderde tekst wordt doorgestreept getoond en toegevoegde tekst onderstreept. Met een rechtermuisklik kun je veranderingen accepteren of volledig verwijderen. Deze functie is vooral nuttig als je wilt zien welke veranderingen je maakt op woord- en zinsniveau.

De tweede functie is het vergelijken van twee versies. Je kunt twee documenten naast elkaar openen en zelf vergelijken of twee documenten samenvoegen en de computer veranderingen laten markeren. Ga voor deze laatste optie naar “extra” en kies “documenten samenvoegen”. Deze functie is vooral handig als je globale veranderingen wilt vergelijken.

De derde functie is handig voor peer review of je begeleider/baas. Je kunt in het document commentaar toevoegen. Als meerdere mensen commentaar geven, verschijnt het in verschillende kleuren en met andere initialen. Selecteer de tekst waarop je commentaar wilt geven, ga naar “invoegen” en kies “commentaar”.

Revisie door anderen

Het is erg handig als je, zonder verdere gevolgen, een ander je werk kan laten lezen. Peer review houdt in dat je peers (gelijken) je schrijfwerk evalueren. Je hebt nu een echt publiek en je kunt ook andermans werk bekijken. Je begeleider of baas heeft mogelijk ook tijd om je versies te becommentariëren. Een derde mogelijkheid zijn schrijfcentra die verbonden zijn aan de universiteit of hogeschool.

Als men gebruik maakt van correctiesymbolen, zorg dan dat je weet wat deze betekenen. Behalve correcties op fouten, ontvang je ook suggesties voor verbetering van bijvoorbeeld overgangen, volgorde, voorbeelden, etc. Als je de mogelijkheid hebt voor een-op-een gesprekken, grijp deze dan met twee handen aan. Je kunt dan met de beoordelaar praten over het gegeven commentaar. Zorg dat je een afspraak maakt en houd je daaraan. Probeer een lijst met vragen voor te bereiden en breng alle versies. Voor de bespreking bekijk je al het commentaar en je werk zodat je weet waar het over zal gaan. Maak notities tijdens de bespreking zodat je niets vergeet. Het is niet de bedoeling dat jij de hele tijd stil bent; laat een actieve houding zien.

Als je zelf andermans werk van commentaar voorziet, kun je de volgende vragen als richtlijn aanhouden.

• Wat is het onderwerp? Voldoet het onderwerp aan de voorwaarden van de opdracht?
• Wat is de hoofdgedachte? Is de hoofdgedachte duidelijk verwoord? Zo niet, hoe kan dat verbeterd worden?
• Is de indeling logisch? Hebben de paragrafen een passende volgorde?
• Welke ideeën ondersteunen de hoofdgedachte? Is er een paragraaf voor elk van deze ideeën?
• Ontbreekt essentiële informatie? Zijn er delen die meer uitwerking nodig hebben? Is er irrelevante informatie? Zo ja, stel verwijdering voor.
• Kun je ideeën of voorbeelden uit je eigen lezen, observatie of ervaring aandragen die het essay verbeteren?
• Kun je de gedachten van de schrijver volgen? Zo niet, kunnen verbeterde overgangen tussen zinnen of paragrafen helpen? Waar is de overgang nodig?
• Is de introductie interessant? Is een andere openingsstrategie effectiever?
• Biedt de conclusie afsluiting? Is een andere conclusiestrategie effectiever?
• Zijn er zaken onduidelijk of verwarrend?
• Wat is het grootste pluspunt?
• Wat is het grootste minpunt?

Hoewel je op zoek gaat naar zwakke aspecten, hoef je niet iemand af te branden. Probeer altijd ook positieve opmerkingen te maken. Als je iets verbetert, klink dan niet als een commandant maar suggereer op vriendelijke toon.

Revisie met een formele outline

Met name voor de algehele structuur kan het handig zijn om een formele outline te maken van je schrijfwerk (zie stap 4). Je ziet dan direct welke zaken op een verkeerde plek staan of niet van toepassing zijn. Je kunt ook zien welke punten belangrijker zijn dan andere.

Revisie met een checklist

Onderstaande checklist omvat zowel algemene als meer specifieke onderdelen van het schrijfwerk. Hiermee is het makkelijker om je eigen werk kritisch te bekijken.

Het hele product

• Is het doel duidelijk?
• Is er rekening gehouden met het publiek?
• Is de these en de ondersteuning logisch?
• Ondersteunt elke paragraaf in de body de these?
• Is de hoofdgedachte helder en duidelijk verwoord?
• Heb je alles behandeld wat je these belooft?
• Zijn de ideeën logisch geordend?
• Is een andere volgorde mogelijk die beter past bij je doel?

Paragrafen

• Beslaat elke paragraaf één hoofdgedachte?
• Is de hoofdgedachte duidelijke geformuleerd en gerelateerd aan de hoofdgedachte van de hele tekst?
• Is elke paragraaf logisch en duidelijk georganiseerd?
• Zijn de verhoudingen tussen de zinnen duidelijk?
• Zijn de paragrafen voldoende ontwikkeld?
• Is de introductie interessant?
• Bereid de introductie de lezers voldoende voor?
• Zijn de paragrafen geordend volgens bekende patronen?
• Zijn er overgangsparagrafen waar nodig?
• Is er een samenvatting van hoofdpunten in de conclusie?

Zinnen

• Heb je de juiste zinsbouw gebruikt?
• Zijn er geen plotselinge veranderingen in tijd, actief/passief, persoon of getal?
• Zijn alle zinnen logisch?
• Is er variatie tussen korte en lange zinnen?
• Zijn zinnen gecombineerd wanneer de ideeën nauw verwant zijn?
• Is de woordvolgorde krachtig?
• Staat de hoofdgedachte van de zin vooraan?
• Heb je gebruik gemaakt van parallellie en herhaling?
• Zijn de zinnen in balans?
• Zijn alle overbodige woorden verwijderd?
• Is alle onnodige herhaling verwijderd?
• Zijn de zinnen niet te lang?

Woorden

• Is het woordgebruik passend voor je doel en publiek?
• Hebben je woorden onbedoelde associaties?
• Zijn de gekozen woorden specifiek, concreet en slechts voor een uitleg vatbaar?
• Heb je jargon, neologismen, hoogdravende taal, clichés en beledigende taal verwijderd?

Voor de laatste versie

Het revisieproces gaat door zo lang als nodig is. Als je tevreden bent met alle elementen, is dat je laatste versie. Print deze uit en controleer een allerlaatste keer op de volgende punten.

Grammatica

• Is het werkwoord juist voor persoon en getal?
• Heb je de juiste persoonlijke voornaamwoorden gebruikt?
• Zijn alle werkwoordsvormen correct?
• Is de tijd juist en logisch?
• Is het gebruik van actief en passief juist en logisch?
• Staat elk persoonlijk voornaamwoord in de juiste naamval (hij vs. hem)?
• Is het duidelijk en zonder twijfel naar wie de persoonlijke voornaamwoorden verwijzen?
• Zijn de bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden correct?

Interpunctie

• Is de interpunctie aan het eind van elke zin juist?
• Zijn de komma’s correct gebruikt?
• Zijn de puntkomma’s correct gebruikt?
• Zijn de apostroffen correct gebruikt?
• Zijn de aanhalingstekens gebruikt waar nodig?
• Zijn de aanhalingstekens correct gebruikt met de andere interpunctie?
• Is alle andere interpunctie - dubbele punten, streepjes, haakjes, rechte haken, schuine strepen, etc. - correct?

Spelling

• Zijn alle woorden juist gespeld?

Mechaniek

• Zijn hoofdletters gebruikt waar nodig?
• Is het gebruik van cursief juist?
• Staan de afbreek- of verbindingsstreepjes op de juiste plaats?
• Zijn alle afkortingen correct?
• Zijn de getallen of geschreven getallen juist gebruikt?

Er zijn verschillende manieren om te controleren. Je kunt alles hardop voorlezen zodat je hoort of het goed klinkt. Je kunt ook iemand anders vragen om het hardop aan je voor te lezen. Als je liever geen geluid wil maken, lees dan woord voor woord terwijl je met je vinger of een pen bijhoudt waar je bent. Een laatste mogelijkheid is achteraan beginnen met de laatste zin en naar voren werken.

Lees verder

• Het schrijfproces - Bronnen evalueren
• Het schrijfproces - Een paragraaf schrijven
• Het schrijfproces - Soorten paragrafen
• Zo voorkom je plagiaat
• Het schrijfproces - De eerste versie