Hoe schrijf je een goed essay?

De veelgehoorde opmerking dat schrijven niet voor iedereen is weggelegd, mag onderhand wel eens verlopen verklaard worden. Goed schrijven heeft alleen te maken met het hanteren van een aantal tips en trucs; de rest komt met de ervaring. Hieronder een aantal handige tips om een goed artikel of een goed essay te schrijven.

Zoek een onderwerp

Het zoeken van een onderwerp is voor veel mensen het moeilijkste gedeelte van het schrijven van een stuk. Wat is een goed onderwerp en waar vind je zoiets? De gouden regel die hierbij leiding kan geven, is ‘schoenmaker blijf bij je leest.’ Schrijf alleen over onderwerpen die jou interesseren of waar je al veel vanaf weet. Zo houd je het schrijven leuk en weet je zeker dat je een goed stuk weet te produceren. Daarnaast: Hoe meer je van een onderwerp af weet, hoe meer je een ander kunt leren of informeren!

Waar vind je een onderwerp? Veel mensen die aan het schrijven slaan, hebben zelf al een idee in hun achterhoofd. Zo’n idee kun je het beste opschrijven en vervolgens een dag laten rusten, want je zult merken dat je stap voor stap al na gaat denken over wat je schrijven wilt over dat onderwerp. Heb je nog geen idee waarover je wilt schrijven, dan kun je altijd een bibliotheek inlopen, rondvragen bij je vrienden of domweg een eindje gaan lopen zodat je in alle rust ideeën op kunt doen. Ga nooit aan het werk met een onderwerp dat je niet interesseert. Dat is vervelend om te schrijven, je zult het hoogstwaarschijnlijk afraffelen en het is voor de lezer onaangenaam om te lezen.

Je hebt een onderwerp. En nu?

Iedereen schrijft op zijn of haar eigen manier. Heb je nog geen eigen voorkeur, dan staan hieronder een aantal manieren van aanpak beschreven.

Aanpak 1, het schrijfplan

Het maken van een schrijfschema is vooral handig wanneer je een groter artikel of essay moet schrijven. Zet in je schrijfschema het doel van de tekst, het onderwerp en het publiek waarvoor je schrijft. Als je die drie zaken helder voor de geest hebt, dan heb je de helft van het werk al geklaard. Vervolgens zet je de deelonderwerpen onder elkaar; je geeft per paragraaf (of alinea zo je wilt) voor jezelf aan wat je gaat behandelen. Dit is, nogmaals, vooral handig bij grotere stukken omdat daarbij het gevaar schuilt dat je gaat ‘verhalen’, grote stukken gaat schrijven die niet relevant zijn. Heb je al deze stappen doorlopen, dan kun je aan de slag.

Aanpak 2, de leidende inleiding

Een veelgebruikte methode om een goed stuk te schrijven, is ‘de leidende inleiding.’ Je zoekt een onderwerp en begint vervolgens aan de inleiding. Een goede inleiding bevat altijd een verantwoording, een rechtvaardiging, de indeling van je stuk en een welomschreven vraagstelling of onderwerp. Aan de hand van deze inleiding schrijf je de rest van het onderwerp. Je gebruikt in feite de methode van aanpak 1, maar bij deze aanpak maak je geen afzonderlijk schrijfplan meer. Dit is dan ook voor meer gevorderde schrijver van toepassing.

Aanpak 3, schrijven om de kern heen

Dit is een methode die alleen werkt voor doorgewinterde schrijvers. Begin je net met schrijven, dan is dit absoluut geen geschikte methode!

Ervaren schrijvers die al wel weten waarover ze willen schrijven, maar nog geen vaste omschrijving hebben van hun onderwerp (stel een schrijver wil schrijven over de positie van de adel in Polen rond 1700) beginnen vaak te schrijven in het gedeelte dat we de kern van het essay noemen, het middenstuk. Van dat middenstuk uit werken ze naar een conclusie, om uiteindelijk het essay te extraheren uit het stuk zelf. Omdat deze methode van middenstuk naar eind werkt, en het begin als laatst neemt, is de kans groot dat het artikel een oeverloze beschrijving wordt zonder doel. Zulke stukken missen dan vaak de vraagstelling in de inleiding. Doorgewinterde schrijvers weten hier echter prima mee om te gaan.

Waaruit bestaat een artikel of essay?

Een goed stuk bestaat altijd uit drie delen: Inleiding, middenstuk en slot. Hieronder zullen alle drie enige toelichting krijgen.

Inleiding

Een inleiding is het belangrijkste gedeelte van het stuk. Bij de inleiding raak je een lezer kwijt, of je houdt hem vast. Het is daarom handig om je stuk te beginnen met een anekdote, een citaat of een verwijzing. Zorg altijd dat in de inleiding jouw vraagstelling of onderwerp duidelijk naar voren komt. Geef ook altijd aan waarom juist dit onderwerp zo interessant is, overtuig de lezer van het belang van het stuk.

Middenstuk

Het middenstuk is altijd ingedeeld in bepaalde deelonderwerpen. Zo bestaat dit stuk uit een aantal deelonderwerpen die aan jou, de lezer, uitleggen hoe je een goed stuk moet schrijven. Zorg bij je deelonderwerpen altijd voor een logische volgorde; dat houdt het stuk leesbaar en maakt het voor de lezer een stuk begrijpelijker dan wanneer je de deelonderwerpen in willekeurige volgorde laat passeren. Houd tijdens het schrijven ook goed jouw indeling in de gaten; stel jezelf de vraag of je jouw stuk chronologisch (op volgorde van tijd) of thematisch (naar verschillende thema’s, onderwerpen) indeelt.

Slot

In het slot van het artikel blik je terug op wat je verteld hebt. Laat altijd de vraagstelling terugkomen zodat de lezer eraan wordt herinnerd wat nou precies het probleem was. Bij een beschouwend artikel heeft het slot de vorm van een samenvatting, bij een onderzoek of een betoog zien we vaak een conclusie.

Enkele opmerkingen

Het belangrijkste bij het schrijven is dat je er zelf plezier in hebt. Plezier is de basis van motivatie en de lezer merkt het wanneer je gemotiveerd schrijft. Wat ook heel belangrijk is aan een artikel, is de spelling. Vermijd onnodige fouten en lees je eigen stukken kritisch na. Beter is zelfs een vriend of vriendin je stuk te laten corrigeren; de ervaring leert ons dat de schrijver geneigd is om over zijn eigen fouten heen te kijken.