Hoe schrijf je een uiteenzetting, trucs en tips

Uiteenzettingen zijn één van de meest geschreven artikelen en qua belang moeilijk te overschatten. Hoe moet je nou een uiteenzetting schrijven, wat zijn de trucs en de geheimen? Wat zijn de onderdelen die gebruikt moeten worden en hoe kun je deze het beste inzetten om de uiteenzetting zo goed mogelijk te schrijven?

De uiteenzetting

Het doel van een uiteenzetting is de lezer te informeren over een bepaald onderwerp. Je probeert dus te informeren, jouw eigen mening mag geen groot aandeel hebben in de tekst omdat je daarmee op het vlak van het betoog komt. Hieronder zal ik eerst de indeling van het essay bespreken, om vervolgens af te sluiten met een paar algemene tips om het schrijven nog eenvoudiger te maken!

Allereerst: De inleiding

In een uiteenzetting noem je in de inleiding duidelijk het onderwerp van de tekst. Omdat je de lezer wil informeren, zul je het onderwerp ondubbelzinnig en duidelijk moeten maken. ‘Een computer uit de Aspire-lijn’ is een voorbeeld hoe het niet moet. Beter is: ‘Acer Aspire 5715Z’ omdat het hier veel duidelijker is wat het feitelijke onderwerp is van jouw stuk. Een uiteenzetting kan overigens ook opgebouwd zijn rond een vraag- of probleemstelling. Een goede tip bij het schrijven is vroeg in de inleiding een vraag te stellen waar de lezer antwoord op zal willen hebben; zo boei je de lezer. Vertel ook in de inleiding vast de opbouw van jouw vertoog en laat de lezer zien welke structuur je aan de uiteenzetting zal geven. Dit is voor de lezer een reisgids door jouw stuk.

Het middenstuk

Na de inleiding kom je bij het moeilijkste gedeelte van de uiteenzetting, omdat je hier diep in de stof in moet gaan om de lezer werkelijk te informeren. Er zijn meerdere structuren die je kunt gebruiken om vorm te geven aan de informatie die je over wilt dragen.

Vraag en antwoordstructuur

In de inleiding heb je een vraag gesteld die je vervolgens in het middenstuk stap voor stap gaat beantwoorden. Probeer altijd de vraag in meerdere delen te beantwoorden, zodat je niet plotsklaps met een antwoord aan komt zetten die vervolgens geheel bewezen dient te worden. Als je voor deze structuur kiest, heeft de conclusie de vorm van een conclusie of samenvatting waarbij je de vraag uit de inleiding herhaalt en het antwoord verkort (zonder de inleidende argumenten) herhaalt.

Verklaringstructuur

In de inleiding heb je een verschijnsel genoemd (bijvoorbeeld het broeikaseffect), waarna je in het middenstuk voorbeelden aanhaalt, gevolgen, oorzaken en effecten. Je ontleedt het verschijnsel als het ware om de lezer een duidelijk beeld te geven van het verschijnsel dat volgens jou een verklaring nodig heeft. Kies daarom geen verschijnselen die al meermalen besproken zijn, maar ga in op de lacunes bij andere schrijvers.

Onderzoekstructuur

Deze structuur wordt veel gehanteerd binnen de wetenschappen, omdat je in de inleiding weergeeft wat voor onderzoek er is verricht om vervolgens in het middenstuk de uitvoering en de resultaten de bespreken. Denk hier bijvoorbeeld aan een scheikundige proef die je uitgevoerd hebt en de resultaten die je aan de lezer uit wilt leggen.

Probleemoplossingstructuur

In de inleiding noem je een probleem en je beargumenteerd ook waarom het een probleem is (bijvoorbeeld milieuvervuiling). In het middenstuk bespreek je de oorzaken en de gevolgen van het probleem, waarna je in het slot een oplossing voor het probleem kunt opperen.

Slot

Zoals je hiervoor al hebt kunnen lezen, is de structuur van het slot afhankelijk van de structuur van het middenstuk. Bedenk altijd dat het één logisch uit het andere voort moet komen, omdat je anders de lezer alsnog halverwege zult verliezen. Houdt daarom altijd de structuur die je gekozen hebt, goed in het oog. Schrijf het desnoods op een blaadje die je aan de hoek van het beeldscherm hangt.

Enkele opmerkingen

Onthoud tijdens het schrijven goed dat je jouw lezers wilt informeren. Geef volledige en juiste informatie, want een halve uiteenzetting zal alleen maar zorgen dat je lezers zult verliezen. Probeer je zo goed mogelijk aan de gekozen structuur te houden; als dat niet lukt houdt dat meestal in dat je een verkeerde structuur hebt gekozen. Begin in zo’n geval gewoon opnieuw met schrijven.

Nog enkele tips wat betreft het schrijven: Humor is aantrekkelijk om te lezen, zolang het binnen de perken blijft. Hetzelfde geldt voor citaten, gebruik ze niet teveel en vermijd clichés. Wil je een groot publiek trekken en de lezers werkelijk voorzien van informatie? Schrijf dan over onderwerpen waar anderen zich nog niet aan hebben gewaagd. Maar bovenal, geloof in wat je schrijft.