Een overtuigend essay of betoog schrijven

Een overtuigend essay of betoog schrijven betekent dat je een goede opbouw moet hebben. Schrijf een pakkende inleiding en een boeiende conclusie en zorg voor een tussenstuk met overtuigende argumenten en weerleg de tegenargumenten. Zorg ervoor dat de lezer geboeid blijft en overtuigd raakt van de waarde van de stelling in je essay. Probeer je essay niet in één keer te schrijven, maar blijf schaven en herschrijven tot je tevreden bent.

Voordat je begint met schrijven

Voordat je aan het schrijven van een overtuigend essay begint, moet je je eerst verdiepen in het onderwerp waarover je gaat schrijven. Probeer de feiten op een rijtje te krijgen en kijk ook (globaal) naar wat anderen van het onderwerp vinden. Door gebruik te maken van verschillende bronnen, leer je het onderwerp van verschillende kanten te bekijken. Het kennen van verschillende perspectieven is heel belangrijk wanneer je een goed betoog schrijven wilt.

Het is ook van belang dat je je niet voorneemt om het betoog in één keer te schrijven. Wanneer je een tekst leest lijkt het misschien alsof deze in één keer geschreven is, maar dat is eigenlijk nooit het geval. Een essay schrijven is een proces van uitproberen, teruglezen en herschrijven. Schrijven wordt daardoor misschien minder leuk, maar het resultaat wordt er wel een stuk beter van. Er zijn verschillende manieren om te schrijven. Veel mensen schrijven eerst een volledige eerste versie en die gaan ze vervolgens bijschaven. Anderen schrijven steeds kleine stukjes en gaan pas verder wanneer er weer een regel of alinea klaar is. Het één is niet beter dan het ander; dat verschilt namelijk van persoon tot persoon. Het is een kwestie van uitproberen. Het enige dat je zult moeten accepteren is dat het vrijwel onmogelijk is om een goede tekst te schrijven zonder deze te herschrijven.

Een pakkende inleiding van je betoog schrijven

Bij een betoog schrijven is het de bedoeling dat je de lezers overtuigt van jouw stelling. Dat is echter niet waarmee je een betoog gewoonlijk begint. In de inleiding begin je met het introduceren van het onderwerp en het neerzetten van de stelling die jij daarin inneemt. De belangrijkste functie van de inleiding is de lezer te boeien. In de inleiding beslist de lezer of hij verder gaat lezen of niet. Om de lezer vast te houden kun je één van de volgende trucs gebruiken:

• Start met een ongebruikelijk detail. Probeer de lezer bijvoorbeeld te schokken, te amuseren of op het verkeerde been te zetten.
• Doe een krachtige stellingname. Deze moet zo in elkaar zitten dat de lezer zich direct gaat afvragen hoe je zo'n stelling denkt te verdedigen.
• Citeer een beroemde persoon. Pas op met bekende citaten, die werken vaak clichématig. Er zijn echter veel citaten van bekende mensen die heel interessant zijn en extra boeien, omdat ze zijn bedacht door beroemde personen (zet de naam van de beroemdheid er dus altijd bij).
• Begin met een pakkende anekdote over het onderwerp.
• Start met één of enkele opmerkelijke feiten, bijvoorbeeld statistische gegevens.

Bij het schrijven van de inleiding kan het verstandig zijn om alvast duidelijk te maken dat je zowel de voors als de tegens zult bespreken van je standpunt. Lezers zijn niet per se geïnteresseerd in jouw mening, maar misschien wel in de manier waarop jij die stelling probeert te verdedigen. Wanneer de lezer door heeft dat jij niet alleen oog hebt voor je eigen mening, maar ook voor die van anderen, zal hij of zij de tekst waarschijnlijk hoger waarderen. De kans dat er doorgelezen wordt neemt daarmee toe.

Een belangrijke eigenschap van de inleiding is dat deze kort is. Lezers worden niet geboeid door een grote hoeveelheid woorden, maar juist door bondige bewoordingen. Ook wanneer de inleiding interessant is, maar toch erg lang (bijvoorbeeld door een uitgebreide anekdote), zul je snel de kritiek krijgen dat je niet 'to the point' komt.

Je stelling bewijzen en verdedigen met argumenten

Om de lezers te overtuigen van de stelling die centraal staat in je betoog, draag je bewijs aan in de vorm van argumenten. Deze argumenten moeten zowel aannemelijk als betrouwbaar zijn. Om dat te bewerkstelligen kun je het beste beginnen met het beschrijven van enkele relevante feiten. Door je stelling te ondersteunen met feiten wordt deze een stuk krachtiger. Het gevaar van feiten is dat ze saai worden en de lezer niet langer geboeid is. Om dit te voorkomen moet je het gedeelte met feiten in de eerste plaats functioneel houden: wijd niet uit over zaken die niet belangrijk zijn en probeer aan te sluiten bij wat de lezer kan begrijpen. Daarnaast kun je proberen de saaie feiten te verlevendigen met aansprekende, boeiende voorbeelden.

Feiten en voorbeelden zijn niet voldoende, ook al denk jij misschien dat deze voor zichzelf spreken. Je moet dus goed uitleggen, aan de hand van de feiten, waarom jij gelijk hebt. Ga hier heel precies te werk: leg stap voor stap uit wat je bedoelt, zodat de lezer snapt hoe je tot je standpunt komt.

Zoals al eerder werd opgemerkt is het in een goed betoog belangrijk om niet alleen jouw eigen stelling te onderbouwen, maar ook die van anderen onderuit te halen. Wanneer je alleen je eigen standpunt maar belicht zullen lezers snel komen met: 'Ja maar....' om vervolgens allemaal tegenargumenten te geven, die jouw stelling onderuit halen. Wanneer jij zelf met de tegenargumenten komt en deze stuk voor stuk weerlegt, sta je veel steviger.

De conclusie: het afsluiten van je essay

De conclusie is meer dan een samenvatting van het voorgaande. Als het goed is komen de hoofdpunten van je essay in je conclusie bij elkaar en worden aan elkaar verbonden. Dat laatste is heel belangrijk: het moet de lezer duidelijk zijn hoe de verschillende secties van je betoog met elkaar samenhangen. Kijk er voor uit dat de conclusie een herhaling wordt van wat je al gezegd hebt. Je moet proberen van de conclusie iets pakkends te maken, dat blijft hangen. Daarbij is de slotzin het belangrijkste. Voorbeelden van boeiende slotregels bevatten bijvoorbeeld:

• Een voorspelling.
• Een vraag aan de lezers, zodat de lezers een voorspelling kunnen doen.
• Aanbevelingen waarmee het besproken probleem opgelost kan worden.
• Een citaat van een beroemd persoon.

Vastlopen tijdens het betoog schrijven

Wanneer je vastloopt tijdens het schrijven van je essay, raak dan niet in paniek. Het is heel normaal om tijdens het schrijven moeilijke momenten (writer's block) te hebben: dat heeft iedereen. Wees je er van bewust dat je je betoog niet in één keer goed hoeft te schrijven. Je kunt dus, ook als het niet goed lukt, gewoon doorschrijven. Met naar je papier of je scherm te staren kom je eigenlijk nooit verder. Door gewoon verder te schrijven vaak wel. Probeer gewoon wat uit en schrijf desnoods waarom het je niet lukt om verder te komen: wat is nu precies het probleem? Door te blijven schrijven kom je verder, ook al is het misschien niet zo goed als je zou willen. Later kun je het verbeteren: door steeds te proberen, schaven en herschrijven kan er uiteindelijk een indrukwekkend (en overtuigend) stuk werk worden geproduceerd. Ook een voorbeeld essay van iemand anders kan helpen om je op gang te houden.

Lees verder

• Writer's block: nieuwe inspiratie door free writing
• Beginnen met schrijven en blijven schrijven
• De omstandigheden creëren om optimaal te kunnen schrijven
• Betere teksten leren schrijven: 10 tips
• Schrijven: van kladversie naar definitieve versie