Betere teksten leren schrijven: 10 tips

Betere teksten schrijven gaat niet zomaar: het is een leerproces dat je vooral op gang houdt door veel te schrijven. Daarnaast helpt veel lezen, bewust pauze nemen tussen schrijven en herschrijven, en het stimuleren van je eigen creativiteit. Ook zijn er trucs om bijvoorbeeld de levendigheid en de echtheid van je teksten te vergroten. Door onderstaande tips (op je eigen manier) toe te passen, gaat de kwaliteit van je teksten omhoog. Ze zijn zowel toepasbaar op het schrijven van verhalen en romans als op zakelijke teksten.

1. In klad schrijven: aan één stuk door

Als je teksten wilt schrijven van hoge kwaliteit, dan is het allereerst belangrijk om te beseffen dat je die teksten niet in één keer kunt schrijven. Een goede tekst schrijven betekent veel herschrijven. De eerste versie is dus een kladversie. Als je in klad schrijft, is het aan te raden om zoveel mogelijk door te schrijven. In deze eerste versie lees je niet terug en maak je geen correcties voordat je bij het einde bent. Het meest belangrijke is namelijk dat de tekst één geheel vormt. Door aan één stuk door te schrijven kom je het dichtst bij de spanningsboog die de lezer straks moet ervaren als de tekst af is.

2. Zie schrijven als een oefening

Als je beter wilt leren schrijven moet je oefenen. En dat oefenen hoeft geen afzonderlijke activiteit te zijn; iet s wat je doet als je tijd over hebt. Je kunt heel goed oefenen in de praktijk met teksten die je toch al van plan was (of verplicht was) te schrijven. Door schrijven te zien als een oefening wordt het eenvoudiger om aan de slag te gaan, en kun je jezelf makkelijker aan het werk zetten; ook als je het gevoel hebt dat het niet gaat lukken. Door schrijven op deze manier te benaderen kun je ook makkelijker over een writer's block heen komen.

3. Schrijven op de juiste plek

In principe kun je op elke willekeurige plek schrijven: thuis, op je werk, in de trein, in de wachtkamer of op het toilet. Zorg daarom dat je altijd pen en papier bij je hebt voor het geval je opeens iets te binnen schiet. Aan de andere kant loont het de moeite om te onderzoeken waar jij het prettigst kunt schrijven. Op welke plek voel jij je prettig? Waar raak je geïnspireerd? In welke omgeving houd je het schrijven het langst vol zonder dat het je gaat vervelen? Wat zijn voor jou de ideale omstandigheden voor jou om te schrijven?

4. Stimuleer je creativiteit

Je creativiteit stimuleren kan je niet alleen helpen bij het vinden van nieuwe verhaallijnen en een verrassend plot. Het helpt ook om een tekst vanuit een andere invalshoek te schrijven. Dat is niet alleen van waarde wanneer je fictie wilt schrijven, maar ook bij het schrijven van rapporten en officiële documenten.

5. Een gevoel uitdrukken

Als je in de tekst een gevoel uit wilt drukken, van jezelf of van iemand anders, vertel dan niet over dat gevoel. Als je een gevoel over wilt brengen op de lezer, dan werkt het veel beter om de situatie te beschrijven. Als je dat goed doet gaat de lezer voelen wat de persoon in de tekst voelt, zonder dat het benoemd hoeft te worden.

6. Het verhaal laten leven

Een simpele truc om een verhaal meer te laten leven is inzoomen op details. Wanneer je schrijft over een appel in plaats van fruit, geeft dat voor de lezer veel meer beleving. Ook een beleidsdocument of onderzoeksrapport kun je meer laten leven door concrete voorbeelden te geven of door details te beschrijven die er feitelijk misschien niet echt toe doen, maar die de lezer wel het gevoel geven waar het over gaat.

7. Zorg ervoor dat mensen je tekst onthouden

Als je ervoor wilt zorgen dat je tekst blijft hangen bij mensen, dan moet je proberen de tekst origineel te maken. Lang niet elke tekst leent zich voor een originele verhaallijn of een originele structuur; vaak leidt dat zelf af van waar het werkelijk om gaat. Iets waar in vrijwel elke tekst wel plaats voor is, zijn originele details. Als je ervoor kunt zorgen dat een aantal details zo opvallen dat lezers zich die onthouden, dan wordt de kans opeens een stuk groter dat ze zich (gekoppeld aan die details) ook de belangrijkste boodschap uit de tekst zullen herinneren.

8. Beter schrijven door meer lezen

Als je bepaalde teksten wilt schrijven, dan helpt het om ook van dat soort teksten van anderen te lezen. Zelfs wanneer je er niet bewust op let, kun je veel leren van bijvoorbeeld woordgebruik, zinsconstructies en opbouw van deze teksten. En wat je leert van de teksten die je leest, kun je toepassen in de teksten die je zelf schrijft.

9. Pauze tussen schrijven en herschrijven

Om tot een tekst van hoge kwaliteit te komen, zul je deze minimaal één keer moeten herschrijven. Wanneer je een flinke pauze inlast (liefst van enkele dagen) tussen het schrijven en het herschrijven, dan creëer je afstand tot je eigen werk. Op die manier kun je met een meer open blik de tekst kritisch bekijken, en kom je makkelijker van kladversie naar eindversie.

10. Zoek andere schrijvers op

Schrijven is vaak een erg eenzame bezigheid, waarbij jij in je eentje werkt aan een tekst die verder niemand ooit ziet voordat hij af is. Vaak moet het ook zo zijn: de tekst is jouw creatieve product en het werkt niet als anderen zich daarmee gaan bemoeien. Het kan wel helpen om andere schrijven op te zoeken en met hen ervaringen uit te wisselen. Dat zorgt niet alleen voor 'gedeelde smart is halve smart'; de kans is groot dat jullie ook waardevolle tips met elkaar kunnen uitwisselen.

Lees verder

• Beginnen met schrijven en blijven schrijven
• Schrijven: van kladversie naar definitieve versie
• Een overtuigend essay of betoog schrijven
• Meer tijd om artikelen te schrijven op internet 7 tips
• Betere teksten leren schrijven