Tips voor je mondeling en literatuurlijst Nederlands

Literatuur is een belangrijk onderdeel van het Nederlandse onderwijs op de middelbare school. Het onderdeel wordt afgesloten met een mondelinge overhoring, waarin de gelezen boeken besproken worden. Het voordeel van een mondelinge overhoring is dat je een gesprek kunt sturen. Een schriftelijke overhoring is erg zwart-wit en is opgebouwd met een vraag-en-antwoord-structuur. Hoe stel je slim je literatuurlijst samen, op welke zaken moet je letten tijdens de mondelinge overhoring en zijn er nog andere zaken waar je op moet letten?

Lees de boeken

Docenten hebben de boeken die op jouw lijst staan ook gelezen en weten vaak precies welke samenvattingen er op internet te vinden zijn. De kans is gewoon erg groot dat je je mondeling niet haalt als je de boeken niet leest. Je hebt het verhaal niet beleefd, het verhaal blijft minder goed bij je hangen en bovendien zijn niet alle onderdelen van het boekverslag terug te vinden op internet.

Begin op tijd

Een literatuurlijst samenstellen en alle feitjes uit je hoofd leren, kost veel tijd. Het is dan ook niet voor niets dat scholen hier al vanaf het begin van de bovenbouw mee beginnen. Verdeel het werk over de tijd die je hebt. Probeer niet de laatste twee maanden voor je mondeling alle boeken nog te lezen en samenvattingen te maken, dan schiet je waarschijnlijk in de stress. Ook het leren van de feitjes moet je niet onderschatten: zeker voor mensen waarbij literatuur niet tot de eerste levensbehoefte behoort is dit een pittige klus.

Kies boeken met hetzelfde thema

Probeer in je lijst een aantal boeken met hetzelfde thema te kiezen, vaak hebben deze boeken een aantal zaken gemeen. Ze lijken een beetje op elkaar, waardoor het makkelijker leest en je minder verschillende feitjes uit je hoofd hoeft te leren. Bovendien kun je dan verbanden leggen tussen de verschillende verhalen.

Maak een goed en compleet boekverslag

Als je het boek net gelezen hebt, zit het verhaal beter in je hoofd dan wanneer je na een jaar nog een mondeling over het boek krijgt. Schrijf gelijk je kennis op, zoek op internet naar aanvullende informatie en plaats het overzichtelijk in een document. Dit is handig naslagwerk. Hoe je een goed boekverslag schrijft, is hier te lezen: Hoe schrijf je een boekverslag als naslagwerk?

Kies originele boeken

Bij veel docenten scoor je beter met nieuwe, actuele en onbekende boeken. Het is natuurlijk ook goed om een aantal klassiekers op je lijst te hebben, maar voor docenten is het leuker om over boeken te praten die ze door jou hebben moeten lezen. Een literair verantwoord boek moet diepgang hebben, maar hoeft niet perse heel dik te zijn.

Compenseer pagina's

200 pagina's voor een boek is normaal. Als je een dunner boek leest, is het aan te raden om dit te compenseren met een dikker boek. Als er alleen maar dunne boeken op je lijst staan kom je al snel over als iemand die er erg makkelijk over denkt.

Ken de belangrijkste punten

Zorg dat je de verhaallijn globaal kent, zorg dat je de hoofdpersonen kent, zorg dat je motieven, thema's, ideeën, genres en perspectieven kunt noemen. Zorg dat je een motto en thema kunt verklaren. Deze vragen zullen altijd terugkomen op een mondeling.

Probeer het gesprek te sturen

Een mondeling is geen schriftelijke overhoring, maak hier gebruik van! Probeer te voorkomen dat je een vraag-en-antwoord-gesprek krijgt. Je kunt veel beter focussen op de dingen die je wel weet en interesseren. Vaak scoor je goed als je meer vertelt dan je docent vraagt. Probeer het gesprek te leiden en praat door. Hoe minder vragen je docent stelt, hoe minder vragen jij fout kunt beantwoorden.

Laat zien dat je aandacht besteed hebt aan de boeken

Laat zien dat je met energie en aandacht aan de opdracht gewerkt hebt. Dit wil niet zeggen dat je over alle boeken moet zeggen dat je ze echt fantastisch en geweldig vond. Als een boek gewoon echt slecht was en jij beargumenteert waarom, ben je ook goed bezig. Leg verbanden tussen de verschillende boeken, spreken sommige boeken elkaar tegen, hebben ze overeenkomsten, ben je het eens met de schrijver? Toon jouw inzet.

Wees enthousiast over de leuke boeken

Docenten vinden het fantastisch om te horen hoe leuk jij een bepaald boek vond. Kies de twee of drie beste boeken van je lijst en zet voor jezelf duidelijk op een rijtje wat je er zo geweldig aan vond. Pak mooie passages uit het boek, bekijk de schrijfstijl, op welke manier het verhaal jou raakt, enzovoort. Je hoeft niet alle boeken uit je lijst leuk te vinden, je mag best laten zien dat je een bepaalde smaak hebt.

Kies een handig moment

Op sommige scholen is het mogelijk om zelf de datum van je mondeling te kiezen. Als dit bij jou het geval is, maak hier dan zeker gebruik van. Probeer je mondeling te plannen op een dag dat het rustig is voor je docent, het liefst vroeg in de periode. Dan heb je weliswaar minder tijd om jezelf voor te bereiden, maar dan is je docent wel in een goed humeur. Een docent zal in de drukke periode snel verveeld zijn bij de eentonige gesprekken en bij sommige docenten heeft dit wel degelijk invloed op je cijfer. Bovendien toon je initiatief en dat zal het altijd goed doen bij een docent.

En verder...

Zorg dat je op tijd bent. Te laat zijn levert veel ergernis op. Probeer ABN te praten, scheldwoorden en straattaal zijn minder gewenst. Let verder op je lichaamstaal: zit recht op je stoel, schenk je docent een lieve glimlach en sta open voor een spontaan en gezellig gesprek. Succes!

Lees verder

• Hoe schrijf je een boekverslag als naslagwerk?
• Tips voor leren, stampen en woorden leren
• Hoe maak je een schematische samenvatting?
• Hoe plan je je toetsweek?