De jeugdbibliotheek, voor je spreekbeurt

Het vinden van goede informatieve boeken in de bibliotheek is in het begin even zoeken. Daarnaast, wat hebben ze met de AVI gedaan? Heb je eindelijk een geweldig boek over spinnen, blijkt het geschikt te zijn voor 12 jaar en ouder en dat is net te hoog gegrepen voor een achtjarige. Het boek over aardbevingen lijkt eerder voor de intelligente kleuter. Hoe werkt een jeugdbibliotheek, hoe vind ik informatieve boeken, maar ook leuke leesboeken en wat is de nieuwe AVI?

Leesboeken

De prentenboekenhoeken voor de allerkleinsten zijn wel te herkennen, in de meeste bibliotheken,de hoek met het meeste lawaai en de grootste chaos.

Voor de allerjongste lezers zijn er E-boeken. Vaak boeken voor kinderen die net een begin hebben gemaakt met leren lezen. Wanneer je naar het rugetiket kijkt zie je bovenaan een E, daaronder het AVI-nivo en daaronder de eerste vier letters van de naam van de schrijver.

Voor kinderen tussen de 6 en 9 jaar zijn er de A-boeken. Op het etiket staat bovenaan een A en onderaan de eerste vier letters van de achternaam van de schrijver.

Kinderen tussen de 9 en 12 jaar lezen B-boeken. Bikkels van Carry Slee is bijvoorbeeld een B-boek. Het etiket is gelijk aan een A-boek, eerst een grote B en daaronder de eerste vier letters van de achternaam.

Kinderen boven de 12 lezen C-boeken. Kruistocht in spijkerbroek, is bijvoorbeeld zo’n C-boek. Bovenaan het etiket staat een grote C en daaronder de eerste vier letters van de achternaam.

Voor kinderen die iets meer moeite hebben met lezen zijn er boeken met een ‘makkelijk lezen’-symbool. Er zijn bibliotheken met een speciaal plein voor deze boeken maar in de meeste bibliotheken staan ze gewoon tussen de A-, B- of C-boeken, herkenbaar door een apart etiket. Er zijn zowel gewone leesboeken als ook informatieve boeken in deze series. De Klipper-serie is bijvoorbeeld zo’n reeks met boeken voor alle leeftijdsgroepen.

Het nieuwe AVI

Het ‘oude’ AVI-systeem was verdeeld in negen verschillende nivo’s. Het nieuwe AVI-systeem kent 12 nivo’s. De nieuwe nivo’s zijn gekoppeld aan de groep waarin het kind zit. Je kunt de oude en nieuwe nivo’s dus niet zomaar omzetten. Halverwege het leerjaar krijgt een M, het eind van het leerjaar een E. AVI-E6 betekent dus een technisch leesnivo aan het eind van groep 6. AVI-M4, staat voor een gemiddeld technisch leesnivo op de helft van groep 4.

Kinderen moeten leren dat lezen leuk is. Alleen letten op het AVI-nivo is niet altijd verstandig. Sommige kinderen kunnen een hoger AVI-nivo aan wanneer ze een onderwerp vinden dat ze werkelijk interesseert. Anderen hebben een hoog AVI-nivo maar kunnen de inhoud van die boeken nog niet aan. AVI zegt alleen iets over het technisch lezen (hoeveel woorden in een bepaalde tijd kan een kind lezen). Ook belangrijk is om te kijken naar het begrijpend leesnivo van een kind.

Informatieve boeken

Iedere jeugdafdeling van een bibliotheek heeft een afdeling met alleen informatieve boeken. Informatieve boeken gebruik je voor het maken van spreekbeurten en werkstukken of gewoon om informatie te zoeken over een leuk onderwerp. Zijn de boeken moeilijk? Sommige wel en weer anderen zijn supersimpel. Je kunt er boeken vinden over landen, dieren, koken, techniek, geschiedenis, vreemde talen, natuur en noem maar op.

Over J, AJ en SISO

Ook informatieve boeken hebben een soort codering zoals de gewone leesboeken. Wanneer je wilt letten op het nivo, dan zijn er boeken met een J-etiket of met een AJ-etiket. AJ-boeken zijn voor kinderen tot ongeveer een jaar of negen, boeken met een J zijn voor kinderen van negen jaar en ouder.

Sommige bibliotheken werken met een nummering, bijvoorbeeld bij 925 (een SISO-nummer) vind je boeken over de middeleeuwen. Veel bibliotheken gebruiken dit systeem op de jeugdafdelingen niet meer. Makkelijk is om te kijken naar de rugetiketten. Alle boeken over computers staan bij elkaar. Op zo’n rugetiket staat waar het boek over gaat, in één woord, bijvoorbeeld ‘INTERNET’. Daaronder staat J of AJ, daaronder een symbool en daaronder de eerste vier letters van de naam van de schrijver. Boeken die gaan over bijvoorbeeld internetten hebben een grijs computertje als symbool, geschiedenisboeken een antieke zuil. Een extraatje staat aan de binnenkant van de kaft, daar zit een kaartje met een korte inhoudsbeschrijving met daarnaast een indicatie voor een leeftijd.

In alle jeugdbibliotheken staan computers waarmee je snel en eenvoudig een boek kunt vinden. Alle boeken die aanwezig zijn staan in een catalogus. Eventueel kun je dat zelfs thuis doen, alle catalogi staan online. Boeken die de bibliotheek wel heeft maar die zijn uitgeleend, kun je laten reserveren voor een klein bedrag. Zodra het boek wordt teruggebracht krijg je een berichtje.

Hoe kies je een boek

Waar let je op bij het zoeken naar een leuk informatief boek? Kijk naar het etiket, staat er J of AJ. Maar staar je niet blind op deze codering. Wanneer een kind een geweldig boek ziet over piraten kan het soms best een iets hoger nivo aan. Maar let wel op, die codering is er niet voor niets, technisch kan een kind een boek soms wel aan, maar het daadwerkelijk begrijpen is dan net een stapje te hoog. Kies voor veiligheid, wanneer je twijfelt neem je het niet mee.

Leuke informatieve series voor kinderen

Hieronder een korte introductie van een aantal informatieve series die geschikt zijn voor kinderen rond de acht jaar. De nadruk ligt hier op kort, er zijn zeker de laatste jaren enorm veel nieuwe creatieve series gepubliceerd. Een aantal combineert boeken en internet.

‘Informatie Junior ‘(Kroontjesreeks) van Wolters Noordhoff (wordt op scholen veel gebruikt)
‘Geloof het of niet’ van Ars Scribendi over wetenschap (o.a. zintuigen en seizoenen)
‘Winkler Prins ontdekboeken’ over dieren, woestijnen e.d.
‘Het allesboek over..’ piraten, natuur, ridders, voetbal en veel meer van Kluitman
‘Bij de …’ ridders, Vikingen, Romeinen etc. een geweldige serie van Cyclone

‘Skoop’ en meer dan leuke informatieve serie van Biblion voor kinderen vanaf een jaar of acht die moeite hebben met lezen.

voor informatieve boeken over dieren: De eerste spreekbeurt in groep 4 en 5 van de basisschool

De bieb gaat digitaal

De volgende websites kunnen je een heel eind op weg helpen met het maken van een spreekbeurt en het vinden van leuke boeken daarvoor. Je kunt kijken op www.schoolbieb.nl of www.jeugdbieb.nl. Op de sites kun je alle boeken vinden die er over een onderwerp zijn verschenen, het SISO-nummer en of het een J of een AJ boek is. Makkelijker kan niet. Heb je een bijzonder vraag, bijvoorbeeld ‘dragen ridders sokken?’ en je kunt het antwoord nergens vinden, dan heeft de bibliotheek een speciale vragendienst, deze heet Al@din. Je kunt Al@din een vraag stellen op zijn eigen site:www. aladin.bibliotheek.nl. Al@din is ook voor volwassenen en je mag 1 vraag per keer stellen, het antwoord krijg je binnen 5 dagen.

Wat kost de bibliotheek?

Niets, een abonnement is gratis voor kinderen tot en met 15 jaar. Wanneer je boeken te laat inlevert kost dat wel iets en ook het laten reserveren van boeken kost een klein bedrag. Boeken, tijdschriften e.d. zijn voor drie weken te lenen, daarna kun je twee keer verlengen. Meestal is 8 boeken het maximum op een pas. In de meeste bibliotheken kun je ook het internet op, ook daar moet je een klein bedrag voor betalen. Kinderen van alle leeftijden kunnen naar de bibliotheek, naast boeken leen je er ook spelletjes, Cd’s , Dvd’s, luisterboeken, logeerkoffertjes, strips en tijdschriften. Voor de prijs hoeft niemand het te laten!