Spelfouten, taalfouten en andere veelgemaakte schrijffouten

Het schrijven van een scriptie, sollicitatie, brief of verhaal is niet altijd even gemakkelijk. Vaak sluipen er verschillende schrijffouten in de teksten. Het is beter dit te voorkomen en moeilijk is dat niet: met een paar simpele regeltjes voorkom je een boel slordigheden.Welke spelfouten worden er vaak gemaakt in de Nederlandse taal?

Aan elkaar of los?

Veel mensen hebben er moeite mee om te weten of een woord nou mét of zonder spatie geschreven wordt. Wanneer een woord uit twee of meer zelfstandige naamwoorden bestaat, hoort hier nooit een spatie tussen. Het is dus:

• Vijfsterrenhotel en niet: vijfsterren hotel, vijf sterrenhotel of vijf sterren hotel.
• Theepot en niet: thee pot.

Uitzonderingen zijn eigennamen. Denk bijvoorbeeld aan Jan Smit. Je kunt er moeilijk JanSmitclubdag van maken. Daarom blijft de spatie staan tussen de eigennaam. Omdat het met eigennamen duidelijker is met een koppelteken, wordt het: Jan Smit-clubdag.
Een samenstelling bevat dus nooit een spatie, maar staat altijd aan elkaar. Soms wordt er echter – zoals je hierboven ook kunt zien – een koppelteken gebruikt. Dit is dus sowieso bij eigennamen, maar ook bij:

• Bij een afkorting: dvd-speler
• Bij een cijfer: 40-jarig
• Bij een symbool: @-teken
• Klinkerbotsing: milieu-inspectie

Soms is er een samenstelling waarvan er een buitenlands woord wordt gebruikt. Wanneer de twee woorden allebei buitenlands zijn, komt er een koppelteken tussen:

• All-risk en niet allrisk

Als één van de woorden echter een Nederlands woord is en het andere een buitenlands woord, dan wordt er géén koppelteken gebruikt:

• Toiletreiniger en dus niet: toilet-reiniger.

Hun of hen?

Schrijf je nou hun of hen in een zin? Veel mensen hebben hier erg veel problemen mee en het wordt dan ook vaak fout gedaan.

Gebruik hen:

• Na een voorzetsel: Hij gaf de chips aan hen.
• Als het een lijdend voorwerp is: Ik groet hen.

Gebruik hun:

• Als het om een bezit gaat: Hun huis staat te koop.
• Als het woord te vervangen is door een voorzetsel en het woord hen. Dus: Ik geef hun de chips – hun is te vervangen voor aan hen.

Twijfel je? Geen nood. Het is helemaal niet nodig om hun of hen te gebruiken. In plaats van hun of hen, kun je namelijk ook vaak ‘ze’ gebruiken:

• Ik groet hen: Ik groet ze.
• Ik geef ze de chips.

Als of dan?

De woorden als en dan worden nog wel eens met elkaar verwisseld. Echt moeilijk is het niet: wanneer iets een vergrotende of verkleinende trap heeft, gebruik je dan:

• Hij is groter dan ik
• Zij is zieliger dan hij

Wanneer iets hetzelfde is, gebruik je als:

• Hij is even groot als ik

Soms wordt er ook nog wel eens de fout gemaakt met het laatste woord:

• Hij is groter dan ik
• Hij is groter dan mij

Om erachter te komen welke klopt, maken we de zin langer:

• Hij is groter dan ik ben
• Hij is groter dan mij ben

Nu zie je precies welke van de twee niet klopt, die hoor je dus niet te gebruiken.

Irriteren of ergeren?

Het gebruik van irriteren of ergeren kan maar op één manier op de juiste manier worden gebruikt.
Iets irriteert je, of je ergert je aan iets. Dus:

• Ik erger me aan je. Dus niet: Ik irriteer me aan je.
• Het irriteert me. Dus niet: Het ergert me.

Cijfers

Cijfers schrijf je doorgaans voluit. Een tekst leest namelijk prettiger wanneer het alleen letters zijn. Dus:

• Twee mannen en één kind. En niet: 2 mannen en 1 kind.
• Tien vogels in de lucht. En niet: 10 vogels in de lucht.

Wanneer een cijfer te hoog is, schrijven we het niet meer voluit, omdat het dan moeilijk te lezen is. Ook wanneer we cijfers met komma’s gebruiken, worden deze niet voluit geschreven:

• Vlucht 301
• 4,2 procent

Formele teksten

Met formele woorden lijken teksten vaak heel wat. Denk bijvoorbeeld aan woorden zoals ofschoon, immers, indien, wellicht, tevens, alsdan, enzovoorts. Overdrijf dit echter (ook zo’n woord) niet. Gemakkelijk lezen heeft nog altijd de voorkeur. Als je te veel mooie woorden gebruikt, zal de lezer zijn interesse verliezen. Als het mogelijk is, kies dan voor makkelijkere synoniemen (dus bijvoorbeeld tevens in plaats van ook).

Een veelgemaakte fout met formele teksten is trouwens de volgende:

• De site, welke door de man wordt gebruikt.

Veel mensen gebruiken het woord ‘welke’ op een verkeerde manneer. Het ziet er misschien formeel uit, maar het is hartstikke fout. In de zin van het bovenstaande voorbeeld hoort géén welke te staan, maar die:

• De site, die door de man wordt gebruikt.

Het woord welke kun je gebruiken in een vraagzin, zoals bijvoorbeeld: Welke trui zal ik vandaag eens aantrekken?

Een andere fout die veel wordt gemaakt is deze:

• Bij deze stuur ik u het bestand.

Het ziet er heel mooi en formeel uit, maar het klopt niet. Het moet op de volgende manier:

• Bij dezen stuur ik u het bestand.

De n wordt helaas door steeds meer mensen vergeten, waardoor het door vrijwel iedereen fout wordt gedaan.

Laat je tekst lezen

Als je scriptie, sollicitatie, brief of verhaal af is, laat het dan eens aan iemand anders lezen. De kans is groot dat er nog wat fouten uit worden gehaald. Daarna lees je het zelf ook nog eens door.

Lees verder

• Hoofdletters in de Nederlandse taal: wanneer gebruik je ze?
• De nieuwe spelling: Tussen-n
• Foutloos schrijven: Werkwoorden