Hoofdletters in de Nederlandse taal: wanneer gebruik je ze?

Een zin is gemakkelijker te lezen als je op de juiste plaats hoofdletters plaatst. Zo begrijpt iedereen wat je bedoelt. Er gelden allerlei regels voor het gebruik van hoofdletters in zinnen en woorden, maar hoe weet je nou precies wanneer iets met of zonder hoofdletter wordt gebruikt? En wat zijn de regels met de nieuwe spelling?

Hoofdletters aan het begin van een zin

Als je een nieuwe zin begint, begin je met een hoofdletter. Dit leest prettiger en het is duidelijker te zien wanneer een zin is afgelopen. Er gelden enkele uitzonderingen hierop. Als de zin begint met een apostrof, bijvoorbeeld bij het woord ’s morgens, dan krijgt de letter bij de apostrof geen hoofdletter, maar de eerstvolgende letter: ’s Morgens. Als je de zin begint met een cijfer, dan wordt het woord erna niet geschreven met een hoofdletter.

Voorbeelden

• Vandaag mag ik een stuk fietsen.
• ’s Morgens is Katrien altijd erg chagrijnig.
• 4 euro is het bedrag dat in mijn portemonnee zit.

Namen met hoofdletters

Alle namen dienen met een hoofdletter te beginnen. Dit kunnen namen zijn van personen, steden of merken. Bijvoorbeeld: Saskia, Amsterdam, Ajax of Europeaan. Dagen, maanden, windstreken en jaargetijden worden niet met een hoofdletter geschreven. Hetzelfde geldt voor woorden uit een tijdperk, zoals bijvoorbeeld middeleeuwen.

Voorbeelden

Haar naam is Maria en ze komt uit Venlo.
We gingen donderdag naar Italië, waar gek genoeg veel Spanjaarden waren.
In het noorden kun je een mooi bos vinden.

Afkortingen

Afkortingen worden vaak met hoofdletter geschreven, maar dit is niet in alle gevallen nodig. Om de correcte schrijfwijze te vinden van een afkorting kun je het beste een woordenboek raadplegen. De afkortingen staan hier altijd duidelijk in vermeld, met de juiste schrijfwijze.

Voorbeelden

• De pc heeft een RAM geheugen.
• In de VS is een speciale cd uitgebracht van een bekende band.

Heilige begrippen

Woorden die met God hebben te maken worden met hoofdletter geschreven, bijvoorbeeld God, Venus en Jezus. Samenstellingen die niet direct met God te maken hebben krijgen geen hoofdletter, zoals bijvoorbeeld goddelijk. Namen van geloofsovertuigingen worden met kleine letter geschreven, zoals bijvoorbeeld christelijk en moslim. Overigens geldt dit weer niet voor volken zoals bijvoorbeeld de Joden (zoals beschreven in het kopje 'namen met hoofdletter'). De heilige geschriften worden met hoofdletter geschreven, met uitzondering wanneer er over een exemplaar (een fysiek boek) wordt geschreven.

Voorbeelden

• Ik geloof in God.
• de Bijbel vinden we veel over de Bijbelse geschiedenis.
• Er lag een exemplaar van de koran in de kast.

Samenstellingen

Wanneer een samenstelling direct naar een persoon verwijst, wordt het met hoofdletter geschreven, zoals bijvoorbeeld Beatlesplaat. Als het niet direct verwijst naar de persoon of groep, dan schrijf je het woord met een kleine letter. Bijvoorbeeld elviskapsel.

De letter ij

Als de letter ij met een hoofdletter geschreven dient te worden, dan is worden beide letters met hoofdletter geschreven. Het is dus IJsvogel en niet Ijsvogel.

Schrijfwijze van een merk of bedrijf

Hoofdletters worden gebruikt als een bedrijf of merk ervoor gekozen heeft om iets op een bepaalde manier te schrijven. Goede voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld eBay of InfoNu.

Woordenboek

Als je twijfelt of een woord met een hoofdletter geschreven moet worden, kun je altijd het woordenboek raadplegen. Daarin staat altijd goed aangegeven hoe de schrijfwijze is. Meestal staan er ook voorbeelden bij als er meerdere mogelijkheden zijn. Goede woordenboeken zijn bijvoorbeeld Van Dale of Prisma.

Meer Nederlands

Meer informatie over de Nederlandse taal vind je in de Special over Nederlands.

Lees verder

• Spelfouten, taalfouten en andere veelgemaakte schrijffouten
• De nieuwe spelling: Tussen-n
• Foutloos schrijven: Werkwoorden