Taalergernissen: hoe staat het met de Nederlandse taal

Heel veel Nederlanders vinden schrijffouten heel vervelend en ze zien hierbij vooral de schrijffouten van een ander. Het is namelijk zo dat 98 procent van de mensen in het bedrijfsleven vindt dat zij de Nederlandse spelling voldoende beheersen. De collega’s doen het slechter in hun ogen. Van de zakelijke e-mails die men ontvangt, kan volgens de respondenten van blogwebsite Viking maar liefst 75 procent beter. Waaraan ergert men zich dan zoal?

Taalergernissen

De grootste ergernis: met stip op één staat de dt-fout. Grammaticale fouten komen het vaakst voor en worden helaas niet verbeterd door de spellingschecker. Gek genoeg zien de meeste mensen het wel wanneer een ander een grammaticale fout maakt, maar zijn ze zich minder bewust van de fouten die zij zelf maken. Ook bij het overlezen zie je fouten die je zelf hebt gemaakt vaak over het hoofd, zeker wanneer het congruentiefouten betreft.

Een volgende ergernis is de zinsopbouw en dan vooral wanneer het een zin betreft die in spreektaal wel kan, maar die je niet hoort te gebruiken in een e-mail of zakelijk document. Ontsporende en onvolledige zinnen roepen veel ergernis op bij de lezer. Volgens onderzoek van blogwesite Viking onder 325 respondenten bleek dat 72 procent van de lezers taalfouten vindt getuigen van luiheid en slordigheid.

Andere ergernissen:

• gebrek aan hoofdletters
• typefouten
• verkeerd gebruik van de lange ij en korte ei
• verkeerd gebruik van bezittelijke voornaamwoorden
• spelfouten in namen (vooral wanneer het spelfouten in de naam van de geadresseerde betreft)

Spelfouten voorkomen

Om spelfouten te voorkomen wordt natuurlijk de spellingschecker gebruikt, maar wanneer er dan toch twijfel bestaat wordt er vaak advies gevraagd aan Google. Van de e-mails die verstuurd worden naar collega’s, wordt ongeveer de helft gecontroleerd op spelfouten. Wanneer het een e-mail betreft die verstuurd wordt naar andere bedrijven of klanten is men voorzichtiger. Extern e-mailverkeer wordt in 83 procent van de gevallen gecontroleerd op spelfouten.

Hoe voorkom je spelfouten?

Gebruik altijd een spellingchecker, maar deze is niet zaligmakend. Soms wordt een woord veranderd op een manier die niet de bedoeling was of adviseert de spellingchecker om twee woorden samen te voegen waardoor de betekenis van je zin verandert.
Maak je veel dt-fouten? Probeer het werkwoord te vervangen door het woord lopen. Meestal werkt dit. Zijn er woorden die je vaak fout schrijft? Schrijf ze op een lijstje en houd dit bij de hand. Vergeet niet je tekst even over te lezen. Je zal niet alle fouten er uit halen, maar typefouten vallen dan meestal wel op.

Ken je Nederlands. Overnieuw en irriteren aan is allebei geen Nederlands. Het is opnieuw of over, ergeren aan of irriteren.
Nederlands is een taal die in tegenstelling tot het Engels dol is op aan elkaar geschreven samenstellingen. Managementsysteem, langeafstandsloper, langetermijnplanning, sociaalpsychologisch, dit zijn allemaal samenstellingen die aan elkaar geschreven moeten worden. Spellingsfouten worden meestal gemaakt door gebrek aan concentratie. Werken in een rumoerige omgeving helpt vaak niet.

Wat zegt de ergernis over jou?

Volgens onderzoek ergeren introverte mensen zich meer aan spelfouten dan extroverte mensen. Het valt de introverte lezer ook vaker op, terwijl zijn extroverte collega veel meer bezig is met de inhoud en over de fouten heen leest. Dit blijkt uit onderzoek gedaan begin 2016 door taalkundige experts aan de Universiteit van Michigan (bron 3 en 4).

Mensen die anderen verbeteren wanneer ze een spelfout maken worden niet zo positief beoordeeld. Niet alleen degene die verbeterd wordt ergert zich hier aan, maar ook omstanders vinden dit vervelend. Dus tenzij je voor de klas staat, is het misschien slimmer om de volgende keer even op je lippen te bijten voordat je je mond open doet om de fout te verbeteren.

Iedereen maakt spelfouten

Oudere mensen maken vaak spelfouten vanwege veranderingen die de taal heeft ondergaan. Vraag maar eens aan verschillende generaties om woorden zoals pannenkoek, vakantie en paardenbloem te schrijven. Het blijft lastig en zo zijn er ook mensen blijven steken in de (korte) tijd dat er sprake was van alternatieve spellingswijzen zoals buro (bureau) en kado (cadeau). Deze schrijfwijze staat dan ook als alternatieve spelling in de spellingswijzer met de toevoeging informeel.

Jongeren zijn meer gewend aan alternatieve spellingen. Op Whatsapp en messenger wordt immers niets anders gebruikt dan alternatief. Denk hierbij aan w8 (wacht), idd (inderdaad), enz. Fouten maken jongeren ook wel bewust door expres spreektaal te gebruiken in hun berichten. Geen wonder dat dit consequenties heeft. Eind de basisschool spelt 77 procent van de jongeren foutloos, maar eind middelbare school hebben ze dit goede gedrag afgeleerd. Nog maar 64 procent van de eindexamenkandidaten middelbare school spelt foutloos volgens onderzoek van de Nederlandse Taalunie (2012).