Het Hebreeuwse alfabet
Het alfabet van het (Bijbels) Hebreeuws is heel anders dan het ons bekende Latijnse alfabet. Het oorspronkelijke Oude Testament van de Bijbel is in deze taal geschreven. Na mijn korte uitleg zul je simpele Hebreeuwse woorden kunnen lezen.
Algemeen
Net als alle andere semitische talen wordt het Hebreeuws van rechts naar links gelezen.
De medeklinkers
Het Hebreeuwse alfabet bestaat uit 23 medeklinkers:
- א 'alef' - wordt niet uitgesproken
- ב 'bet' - b / v
- ג 'gimel' - g als in het Duitse 'gern'
- ד 'dalet' - d
- ה 'he' - h
- ו 'wav' - w
- ז 'zajin' - z
- ח 'chet' - ch
- ט 'tet' - t
- י 'jod' - j
- כ 'kaf' - k / ch
- ל 'lamed' - l
- מ 'meem' - m
- נ 'noen' - n
- ס 'samech' - s
- ע 'ajin' - wordt niet uitgesproken
- פ 'pe' - p / f
- צ 'tsade' - ts
- ק 'qof' - q
- ר 'reesj' - r
- שׂ 'sin' - s
- שׁ 'sjin' - sj
- ת 'tav' - t
De eerste letter א 'alef' en de 16e letter ע 'ajin' worden niet uitgesproken omdat het diepe keelklanken zijn, die wij westerlingen niet kunnen maken. Ook de klanken כ 'kaf', ח 'chet' en ק 'qof' worden dieper uitgesproken dan wij gewend zijn. Het is niet zeker hoe de Hebreeuwse klanken in de bijbelse tijd werden uitgesproken. Er kan sinds die tijd heel veel veranderd zijn en het Nieuw-Hebreeuws (Ivriet) zoals dat nu in Israël gesproken wordt, wordt misschien heel anders uitgesproken dan toen. Denk maar aan de verschillen tussen het oud-Nederlands van bijvoorbeeld Karel ende Elegast en het hedendaagse Nederlands. Wij moeten roeien met de riemen die we hebben.
De klinkers
Oorspronkelijk werden er in Hebreeuwse teksten geen klinkers gebruikt. De tekst bestond alleen uit medeklinkers. Dit effect bereik je als je een Nederlandse zin neemt, bijvoorbeeld 'De kat zit in de boom' en daarvan de klinkers weglaat: 'D kt zt n d bm'. Om de zin zonder klinkers goed te begrijpen en goed uit te spreken, moet je de woorden goed kennen. Omdat de Bijbel een oud en Heilig Schrift is en het gevaar al in de Middeleeuwen ontstond dat de tekst niet meer op de juiste manier werd uitgesproken, hebben de Masoreten (middeleeuwse joodse geleerden) klinkers in de vorm van puntjes onder de medeklinkers gezet. Het Hebreeuws heeft 8 klinkers, die ik door middel van de ב zal laten zien:
klinker | naam | uitspraak |
בְ | swa | stomme 'e' als in 'de' |
בִ | chireq | i |
בֵ | tsere | ee |
בֶ | segol | è als in 'bed' |
בַ | patach | a als in 'bad' |
בָ | qameets | aa |
בֻ | qubuts | oe |
בֹ | cholem | oo |
Woorden lezen
Nu we medeklinkers en klinkers hebben, kunnen we woorden lezen. Let goed op de kleine verschillen tussen de letters. Verwar de ו niet met de ז en de ד. Er zijn 5 letters zijn die een aparte vorm hebben als zij aan het eind van een woord staan: De מ wordt ם, de נ wordt ן, de כ wordt ך, de פ wordt ף en de צ wordt ץ. Van de letters ו en י moet nog gezegd worden dat het 'leesmoeders' kunnen zijn: bij de ו worden in het geval van een 'leesmoeder' alleen de klinker op of in de letter uitgesproken, maar de letter zelf niet. Bijvoorbeeld: וֺ = 'oo' en וּ (met puntje in het midden) = 'oe'. De י neemt de klinker, meestal de
ִ 'chireq', 'i', van de vorige medeklinker en wordt zelf niet uitgesproken:
לִי = 'li'. Voordat we gaan lezen eerst een voorbeeld:
דָבָר (woord)
De eerste letter van dit woord, dat 'woord' betekent, is een ד 'dalet' (let op: we lezen van rechts naar links) en wordt uitgesproken als 'd'. Onder deze letter staat de klinker
ָ 'qameets' die wordt uitgesproken als 'aa'. We hebben dus 'daa'. De tweede letter is een ב 'bet', dat na een klinker (de 'qameets' van de letter ervoor) als 'v' wordt uitgesproken. Eronder vinden we weer de klinker
ָ 'qameets': 'vaa'. We hebben nu 'daavaa'. De laatste letter is een ר 'reesj' en wordt als 'r' uitgesproken. Daar staat geen klinker onder. Het hele woord is nu 'daavaar'. Probeer nu de volgende woorden zelf te lezen:
- מֶלֶך (koning)
- סוּס (paard, let op de leesmoeder)
- קָטַל (vermoorden / slachten (werkwoord))
- שָׁמַר (bewaken / bewaren (werkwoord))
- תוֹרָה (wet (leesmoeder))
- שֶׁקֶל (Hebreeuws betaalmiddel)
- עִיר (stad (leesmoeder))
- יוֹם (dag (leesmoeder))
- אֶרֶץ (land)
- דָוִד (Bijbels persoon)
Als laatste een moeilijke met 3 lettergrepen in plaats van twee. Let op, hier spreek je de 'swa' niet uit:
יׅשְׂרָאֵל