Uitleg (veilig) leren lezen en de AVI-niveaus

In groep 3 leren kinderen het eerste half jaar (voor de kerstvakantie) bijna alle letters van het alfabet kennen. De meeste kinderen (ongeveer 80%) leren dit via de onderwijsmethode veilig leren lezen (vll) van uitgeverij Zwijsen. Welke letters leert je kind als eerste, hoe kan je je kind het beste ondersteunen, wanneer kan het al gaan lezen en welke boekjes sluiten het beste aan bij de kennis van je kind? Wat is nu precies het verschil tussen technisch lezen en begrijpend lezen? En hoe zit het met de verschillende AVI-niveaus?

De eerste vier weken in groep 3

• In de eerste vier weken van het schooljaar (kern 1) leert je kind in groep 3 met de methode veilig leren lezen de letters: m-r-v-i-s-aa-p-e.
• Dit gaat aan de hand van de woorden: maan-roos-vis-ik-sok-aan-pen-en.

Op school wordt met de letters geoefend in een werkboekje waar de kinderen de desbetreffende letters moeten herkennen door deze in te kleuren of door plaatjes te omcirkelen die met deze letter beginnen. Ook wordt de juiste schrijfwijze van de letters geoefend.

Na vier weken tot de herfstvakantie

• Tot de herfstvakantie leert je kind daar nog de volgende letters bij (kern 2); t-n-b-oo-ee.
• Dit gaat aan de hand van de woorden: teen-een-neus-buik-oog.

Van de herfstvakantie tot de kerstvakantie

• In kern 3 worden de volgende letters geleerd: d - oe - k - ij - z
• Dit gaat aan de hand van de woorden: Doos-poes-koek-ijs-zeep

• In kern 4 gaan de kinderen aan de slag met de letters: h - w - o - a - u
• Dit gaat aan de hand van de woorden: Huis-weg-bos-tak-hut

• In kern 5 leren de kinderen de letters: eu - j - ie - l - ou - uu
• Dit gaat aan de hand van de woorden: Reus-jas-riem-bijl-hout-vuur

• In kern 6 worden de volgende letters geleerd: g - ui - au - f - ei
• Dit gaat aan de hand van de woorden: Geit-pauw-duif-ei

Thuis helpen met leren lezen

Je kunt je kind ondersteunen met leren lezen:

• Door net als op school de letters uit te spreken hoe ze klinken, dus bij de m als ‘mmm’ (in plaats van ‘em’).
• Blijf je kind voorlezen. Dit is niet alleen goed voor de woordenschat, als je met je vinger meeleest zal je kind in de loop van de tijd zelf steeds meer letters/woorden herkennen (en dit is goed voor het zelfvertrouwen), je kind hoort het juiste leestempo en bovenal is het heel gezellig.
• Geeft de juf/meester aan dat er thuis geoefend kan/moet worden met lezen dan zal hij/zij ook adviseren welk niveau. Zorg ervoor dat samen lezen leuk is/blijft. Maak er een vast onderdeel van (bijvoorbeeld iedere dag na het eten) en lees niet te lang (maximaal een kwartier).
• Help je kind met een letter als het niet lukt.
• Leg de nadruk op wat goed gaat. Corrigeer ter loops en strooi verder met complimenten (na elke zin, goed zo, keurig, juist, ja, netjes).
• Blijf overleggen met de juf/meester.
• Maak je kind (gratis tot 17 jaar) lid van de bibliotheek.

Samenleesboekjes

S: samenleesboekjes. Samenleesboekjes (de naam zegt het al) zijn om samen te lezen. Je kind leest woordjes of korte, eenvoudige tekst (vaak de bladzijde links). Jijzelf leest de langere teksten (vaak de rechterbladzijde).
Ook zijn er samenleesboeken waarbij de ervaren lezer (volwassen lezer of ervaren lezer die leest op AVI-E6 niveau of hoger) de zinnen in de kleine letters leest en de jongste lezer op het eigen niveau (AVI-Start t/m AVI-E3) de zinnen in de grote letters leest. Samenlezen is niet alleen leerzaam, maar ook leuk en gezellig.

De maantjes-, raketjes-, sterretjes- en zonnetjes-series

Bij de methode van Veilig Leren lezen wordt vaak gebruik gemaakt van de boekjes uit de maantjes-, raketjes-, sterretjes- en zonnetjes-series. Door de juiste serie neer te zetten en de kinderen de opdracht te geven kiezen voor een maantje, raketje, sterretje of zonnetje kunnen zij al heel snel zelfstandig lezen op hun eigen niveau. Zie de uitleg hieronder.

Maantjes-serie

De maantjes-serie bestaat uit 12 series/kernen (afhankelijk van het aantal dagen/weken leesonderwijs dat het kind heeft gehad). In de series zit een opbouw in de moeilijkheidsgraad en in de hoeveelheid tekst.

• Serie 1/kern 1: kan gelezen worden vanaf 12 dagen leesonderwijs
• Serie 2/kern 2: kan gelezen worden na ongeveer 4 weken leesonderwijs
• Serie 3/kern 3: kan gelezen worden na ongeveer 7 weken leesonderwijs
• Serie 4/kern 4: kan gelezen worden na ongeveer 10 weken leesonderwijs
• Serie 5/kern 5: kan gelezen worden na ongeveer 13 weken leesonderwijs
• Serie 6/kern 6: kan gelezen worden na ongeveer 16 weken leesonderwijs
• Serie 7/kern 7: kan gelezen worden na ongeveer 19 weken leesonderwijs
• Serie 8/kern 8: kan gelezen worden na ongeveer 22 weken leesonderwijs
• Serie 9/kern 9: kan gelezen worden na ongeveer 25 weken leesonderwijs
• Serie 10/kern 10: kan gelezen worden na ongeveer 28 weken leesonderwijs
• Serie 11/kern 10: kan gelezen worden na ongeveer 31 weken leesonderwijs
• Serie 12/kern 12: kan gelezen worden na ongeveer 34 weken leesonderwijs

Raketjes-serie

De raketjes-serie bestaat uit boekjes voor kinderen die niet alleen de doelletter van een woord leren, maar alle letters van een woord. Hierdoor kan er een versnelling ontstaan in hun leesontwikkeling. Ook in deze serie (bestaat uit verschillende kernen) zit een opbouw in moeilijkheidsgraad en de hoeveelheid tekst.

Sterretjes-serie

De sterretjes-serie is bedoeld voor kinderen die iets meer tijd nodig hebben om alle letters/woorden te beheersen. Doordat deze serie beter bij hun verwerkingstempo (op dat moment) aansluit, wordt er een betere basis gelegd om verder te leren lezen. Deze kinderen werken met dezelfde letters als de andere klasgenoten, maar deze boekjes zijn iets minder ‘ingewikkeld’ voor hen dan de maantjes-serie waardoor zij goed kunnen meedoen met de rest en zij hun zelfvertrouwen en leesplezier houden (heel belangrijk!).

Zonnetjes-serie

De zonnetjes-serie is voor kinderen die al mkm-woordjes (medeklinker-klinker-medeklinker) kunnen lezen als ze beginnen in groep 3. Het niveau van deze boekjes is iets hoger dan de maantjes-serie. Ze bieden meer uitdaging.

Inhoud/betekenis verschillende AVI-niveaus

Het AVI-systeem bestaat al meer dan dertig jaar en is inmiddels vernieuwd. In de winkel en bibliotheek zijn echter beide systemen (nog) verkrijgbaar. Je ziet daarom door de verschillende coderingen niet meer welk boek je kind nu zou kunnen lezen (in overleg met de leerkracht). Hieronder volgt een uitleg van AVI-oud en AVI-nieuw en een ‘omrekentabel’.

Inhoud/betekenis AVI-oud (of AVI-vroeger)

• AVI-1: eenlettergrepige woorden
• AVI-2: eenlettergrepige woorden verwerkt in een klein verhaal
• AVI-3: korte, eenvoudige verhalen
• AVI-3: Eenvoudige verhalen met gebruik van leestekens
• AVI-4: Verhalen waarin ook tweelettergrepige woorden voorkomen
• AVI-5: Langere verhalen
• AVI-6: Nog langere verhalen
• AVI-7 t/m AVI- 9: niet alleen worden de verhalen steeds langer en met meer moeilijke woorden. Ook komt er steeds meer diepgang om aan te blijven sluiten bij de belevingswereld van de kinderen.

Verschil tussen technisch lezen en begrijpend lezen

Er is een groot verschil tussen technisch lezen en begrijpend lezen. Bij technisch lezen gaat het erom dat een kind de letters weet te herkennen en samen te voegen tot het juiste woord en de woorden tot een zin. Hoe beter/sneller een kind dit kan hoe beter hij/zij technisch leest. Uiteraard is het niet alleen belangrijk dat een kind de tekst kan lezen, maar ook dat het begrijpt wat het staat. Het zogenaamde begrijpend lezen. Op school wordt dit ook regelmatig getest door kinderen verhaaltjes te laten lezen en hier vragen over te stellen. Bij de nieuwe codering van de AVI-boeken is er meer rekening gehouden met de verschillen die er kunnen zijn in technisch lezen en begrijpend lezen.

Inhoud/betekenis AVI-nu (of AVI-nieuw)

De codes achter AVI geven het technisch leesniveau aan. M staat voor midden. Het cijfer voor de groep (M3 staat dus voor midden groep 3). E staat voor eind (E3 dus voor eind groep 3). Let wel, het gaat hier om de gemiddelde leerling. Het is dus heel goed mogelijk dat het leesniveau van jouw kind iets daarboven of daaronder ligt. Het Clib-niveau gaat over de moeilijkheidsgraad, oftewel hoe moeilijk is de tekst om te begrijpen. De leerjaren geven een indicatie aan. Tegenwoordig lezen de meeste kinderen op hun eigen niveau. Het is daarom heel goed mogelijk dat je kind qua technisch lezen al met AVI-E4 bezig is, maar qua begrijpend lezen met niveau Clib-3.

• AVI-S (Clib S): samenleesboekjes, begin groep 3
• AVI-M3 (Clib-3): groep 3 na eerste half jaar
• AVI-E3 (Clib-3): groep 3 na tweede half jaar
• AVI-M4 (Clib-4): groep 4 na eerste half jaar
• AVI-E4 (Clib-4): groep 4 na tweede half jaar
• AVI-M5 (Clib-5): groep 5 na eerste half jaar
• AVI-E5 (Clib-5): groep 5 na tweede half jaar
• AVI-M6 (Clib-6): groep 6 na eerste half jaar
• AVI-E6 (Clib-6): groep 6 na tweede half jaar
• AVI-M7 (Clib-7): groep 7 na eerste half jaar
• AVI-E7 (Clib-7): groep 7 na tweede half jaar
• AVI-P (Clib -8): hoger dan groep 7

Bolleboos(boeken)

De Bolleboosboeken vormen een serie boeken die speciaal bedoeld zijn voor kinderen die snel vorderen met lezen. Deze kinderen kunnen qua technisch lezen bijvoorbeeld in groep 3 al boekjes lezen van groep 5, maar begrijpen dan misschien niet altijd waar het precies over gaat omdat hun sociaal-emotionele ontwikkeling nog niet zo ver is. Speciaal voor deze groep kinderen is de Bolleboosserie. In de meeste bibliotheken zijn een aantal van deze boekjes te vinden.

Omrekentabel AVI-oud naar AVI-nieuw

Kleuters die al willen lezen

Sommige kleuters hebben al een grote interesse in letters en willen uit zichzelf leren lezen. Voor deze kleuters zijn er speciale boekjes geschreven op AVI START-niveau, bijvoorbeeld de boekjes uit de serie hee, ik lees! De woordjes zijn kort en eenvoudig en worden precies zo uitgesproken als ze geschreven zijn.

Lees verder

• Voorlezen is belangrijk voor de taalvaardigheid van kinderen
• Is leren schrijven belangrijk?
• De taalontwikkeling van jonge kinderen
• Hoe kan je ervoor zorgen dat kinderen (meer) gaan lezen?
• De kinderboekenweek 2018