Hoe schrijf je een Betoog?

Een betoog heeft tot doel de lezer dezelfde mening als de schrijver aan te laten nemen. De argumenten die daarbij worden gegeven zijn erg belangrijk, deze moeten immers de lezer overhalen! Hier worden inhoud, opbouw en tips van een betoog besproken. Tevens wordt er een voorbeeld betoog gegeven, zodat jij precies weet hoe je een betoog moet schrijven!

Inhoud

Een betoog heeft een persuasief doel: de schrijver heeft een bepaalde visie of standpunt en wil dat de lezer hetzelfde standpunt inneemt.
Een betoog begint met een stelling, bijvoorbeeld 'de 1040-urennorm moet worden afgeschaft'. Het doel van de schrijver is de lezer ervan te overtuigen dat dat het geval is, oftewel de schrijver wil dat de lezer achter de stelling komt te staan. Dit doet de schrijver door argumenten te geven, en door tegenargumenten te weerleggen.

Op een rijtje, een betoog:

• heeft een duidelijke stelling
• heeft aannemelijke argumenten die de stelling verdedigen
• weerlegt tegenargumenten

Opbouw

Een betoog bestaat uit drie onderdelen:

1. inleiding
2. kern
3. slot

De inleiding

De inleiding is het visitekaartje van de tekst: de aandacht van de lezer moet getrokken worden. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door het onderwerp te betrekken op de actualiteit. In het voorbeeld van de 1040-urennorm zou dat gedaan kunnen worden door te wijzen naar de stakingen die hebben plaatsgevonden. De aandacht kan ook getrokken worden door bijvoorbeeld een anekdote te vertellen, door het onderwerp te betrekken op de historie, of door de lezer een vraag te stellen. Natuurlijk kun je zelf ook iets bedenken, als het er maar voor zorgt dat de interesse van de lezer gewekt is.
Daarnaast moet de lezer na het lezen van de inleiding weten wat hij van de tekst kan verwachten. Bij een betoog moet daarom de stelling in de inleiding vermeld worden!

Kortom, de inleiding:

• trekt de aandacht van de lezer
• maakt duidelijk wat het onderwerp van de tekst is
• vermeldt de stelling

De kern

De kern bestaat uit verschillende alinea's waarin verschillende argumenten aan bod komen. Een schrijver van een goed betoog verplaatst zich ook in de lezer. Bij de lezer zullen namelijk vaak tegenargumenten op komen spelen. De schrijver kan deze tegenargumenten al bij voorbaat in zijn betoog vermelden, en ze gelijk weerleggen. Zo krijgt het betoog een nog krachtigere uitstraling. Zorg voor een overzichtelijke indeling.

De kern bevat dus:

• argumenten die de stelling verdedigen
• weerleggingen van tegenargumenten
• toelichtingen en voorbeelden

Het slot

Het slot van een betoog is een conclusie of een samenvatting. Een conclusie is het gebruikelijkst: de stelling wordt herhaald en de belangrijkste argumenten worden in andere bewoordingen nogmaals gegeven. Voeg geen nieuwe argumenten meer toe! Een samenvatting geeft ook in andere bewoordingen weer wat je hebt verteld, oftewel de stelling en de belangrijkste argumenten.
Het slot geeft daarnaast een krachtige en mooie afsluiting van de tekst, de uitsmijter.

Kortom, het slot:

• geeft een conclusie of een samenvatting, en herhaalt daarom de stelling en de belangrijkste argumenten
• sluit het betoog af met een uitsmijter

Tips

• In de titel kun je goed een uitroepteken plaatsen. Het gaat immers om een stelling waar jij achter staat.
• Al gebruikte formuleringen moeten in het slot voorkomen worden.
• Voer een denkbeeldig gesprek met iemand die een andere mening heeft. Op die manier kun je eventuele tegenargumenten achterhalen, om deze te weerleggen in je betoog.
• Vermijd de ik-vorm: 'vet eten moet uit de kantines verdwijnen' is krachtiger dan 'ik vind dat vet eten uit de kantines moet verdwijnen'.
• Gebruik het woordje 'dus' in het slot, dit maakt je stelling aannemelijk.
• Het slot is de uitsmijter van de tekst, sluit dus nooit af met 'dit was mijn betoog' of 'einde'.
• Kopjes kunnen gebruikt worden om structuur aan te brengen.
• Maak een bouwplan als je de start lastig vindt. Een voorbeeld van een bouwplan vind je hieronder.

Je kunt je het best voorbereiden voor het schrijven van je betoog op de volgende manier:

1. Formuleer een standpunt.
2. Bedenk en zoek op internet argumenten en selecteer de sterkste.
3. Verplaats je in de rol van tegenstander en bedenk tegenargumenten met weerleggingen.

Maak een bouwplan!

Het is erg handig om van te voren een bouwplan te maken. Een bouwplan geeft algemene informatie over het betoog dat je gaat schrijven en geeft vervolgens weer wat in elke alinea beschreven zal worden. Een voorbeeld van een bouwplan vind je hieronder:

Algemene informatie

Tekstsoort: Betoog
Doel van de tekst: Overtuigen
Publiek: Jongeren

Inhoud

Onderwerp: De privacy en veiligheid van burgers.
Stelling: Om veiligheid na te streven mag de privacy van de burger geschaad worden.
Titel: 'Privacy, een mix van bedrog' (ook goed na afloop te bedenken).

Inleiding:
Het onderwerp betrekken op de actualiteit, door te vertellen hoe laatst in een winkel in Amsterdam de camerabeelden buiten de winkel werden gebruikt om een crimineel op te sporen. De stelling vermelden: om veiligheid na te streven mag de privacy van de burger geschaad worden.

Kern:

• Alinea 1: argument geven, daarbij duidelijk makend hoe goed de veiligheid tegenwoordig is te waarborgen door naar het voorbeeld uit de inleiding terug te grijpen.
• Alinea 2: argument geven, bijvoorbeeld: Privacy is niet meer wat het was. Mensen geven vrijwillig al heel veel informatie over zichzelf vrij, en beseffen daarbij niet dat de gegevens die nodig zijn om de veiligheid te waarborgen vaak van veel kleinere omvang zijn, of toch al op straat liggen.
• Alinea 3: tegenargument noemen en deze vervolgens weerleggen, bijvoorbeeld: Toch zijn er mensen die het moeilijk hebben met 'inbreuk' op hun 'privacy'. Deze mensen zouden zich af moeten vragen of deze moeilijkheden wel reëel zijn. Zullen zij omkeren bij de douane wanneer zij gefouilleerd moeten worden? Lopen zij expres buiten de beelden van de camera in de juwelierswinkel? Het antwoord is natuurlijk duidelijk, waarom dan moeilijk doen over een paar extra camera's?
• Alinea 4: het krachtigste argument om mee af te sluiten.

Slot:
Stelling herhalen. Met het woordje 'dus' duidelijk maken dat eigenlijk iedereen je mening al wel deelt. Uitsmijter bedenken op het eind.

Voorbeeld betoog

Een voorbeeld van een betoog over de afschaffing van de 1040-urennorm kunt u hier bekijken. Een betoog over de afweging tussen privacy en veiligheid kunt u hier bekijken.

Lees verder

• Hoe schrijf je een Uiteenzetting?
• Hoe schrijf je een Beschouwing?