mijn kijk op

Betoog: afschaffing 1040-urennorm

De kwaliteit van het voortgezet onderwijs wordt gezien als een belangrijk aandachtspunt. De jeugd heeft immers de toekomst. Er ontstaan dan ook overal discussies over onderwijsvernieuwing. Als het onderwijs onder de loep genomen wordt blijkt dat de 1040-urennorm zorgt voor ernstige obstakels die de kwaliteit van het onderwijs in de weg staan. De 1040-urennorm zal versoepeld moeten worden om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.

Nadruk op kwantiteit

In 2006 heeft de overheid de nadruk gelegd op de kwantiteit van het onderwijs, door het vaststellen van de urennorm op 1040 uur per jaar. Dit was een grote fout, omdat met deze regel de kwaliteit van het onderwijs direct in gevaar is gekomen. Andere ontwikkelingen die zich bevinden op het gebied van onderwijsvernieuwing houden geen rekening met het individu. Het nieuwe leren, dat uitgaat van het principe dat elk kind van nature wil leren, is daar een voorbeeld van. Niet iedereen is geschikt voor zo'n rigoureuze verandering van het onderwijsbeleid. Velen zijn gebaat bij de huidige manier van onderwijs geven, maar dan moet niet vergeten worden de kwaliteit in het oog te houden.

Voordat de overheid besloot de kwantiteit de prioriteit te geven, gold er een norm van 1067 uur per jaar. Of scholen deze norm naleefden werd echter niet strikt gecontroleerd. Maar weinig scholen voldeden dan ook aan de eis. Ondanks dat toen al is bewezen dat kwaliteit ook zonder kwantiteit gaat, besloot het ministerie van onderwijs een norm van 1040 uur per jaar vast te stellen in combinatie met een striktere controle. Scholen die niet aan de norm voldoen krijgen als straf een boete. Begin 2008 hebben zestien scholen een boete gekregen tussen tweeduizend en 244 duizend euro.

Tijdsverkwisting

Omdat scholen zich willen behoeden voor een boete moeten ze het rooster opvullen. Dit gebeurt vaak in de vorm van ophokuren. Tijdens deze ophokuren moeten leerlingen huiswerk maken, vaak zonder begeleiding van een leraar. Nu is het onterecht te denken dat deze uren juist bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs, omdat ze leerlingen stimuleren zich in te zetten voor hun schoolwerk. Als er namelijk al leerlingen zijn die deze uren daadwerkelijk nuttig willen besteden, worden zij vaak ernstig gehinderd door rumoer en medeleerlingen die deze uren niet nuttig willen besteden. Dit alles terwijl de hoeveelheid huiswerk gelijk blijft en de beschikbare tijd om dit huiswerk te maken afneemt. Ophokuren zijn dus voor veel leerlingen pure tijdsverspilling, met als positieve kant dat zij met het uitzitten van die tijd hun school behoeden voor boetes. Het is dan weer jammer dat die 'positieve' kant de kwaliteit van het onderwijs niet ten goede komt.

Lerarentekort

Bovendien is een norm van 1040 uur niet berekend op het lerarentekort. De norm verplicht veel scholen onvoldoende geschoolde en zelfs onbevoegde leerkrachten voor de klas te zetten. Dit gaat uiteraard ten koste van de kwaliteit van het onderwijs. Natuurlijk is er nog steeds een lerarentekort als de 1040-urennorm versoepeld wordt, maar omdat er minder uren gegeven hoeven worden kunnen bevoegde leerkrachten voor de klas worden gezet, waardoor het rendement van de lessen omhoog gaat en er dus ook daadwerkelijk minder lesuren nodig zijn!

Beperkingen

Daarnaast is er door een versoepeling van de urennorm meer aandacht beschikbaar voor het individu. Aan de ene kant zijn er leerlingen die minder uren nodig hebben. Voor hen resulteert de norm in pure tijdsverkwisting. Dit zou zelfs kunnen resulteren in het omslaan van de motivatie van deze excellerende leerlingen. Door een versoepeling van de norm kan deze leerlingen meer vrijheid worden verschaft. Aan de andere kant zijn er leerlingen die juist gebaat zijn bij meer persoonlijke hulp. Door een versoepeling van de norm kan er tijd vrij gemaakt worden voor deze leerlingen, waardoor motivatie behouden blijft en de kwaliteit van het onderwijs zal verbeteren. Ook kunnen het aantal buitenschoolse activiteiten, zoals het bezoek van musea, stedenreizen en werkweken weer op het programma verschijnen. Deze verreikende, leervolle en lang bijblijvende excursies worden nu beperkt door de urennorm, omdat dergelijke activiteiten veel tijd in beslag nemen en niet binnen de onderwijstijd vallen.

Het moge duidelijk zijn dat door het dwaze streven naar kwantiteit de kwaliteit van het onderwijs uit het oog verloren is. Het ministerie van onderwijs lijkt zo verblind door het streven dat zelfs de problematiek rond het lerarentekort vergeten wordt. Leerlingen moeten hun tijd uitzitten in rumoerige lokalen, uitblinkende leerlingen hebben te veel tijd, leerlingen met studieproblemen te weinig, en dat alles ten koste van buitenschoolse activiteiten. Voor de urennorm ging kwaliteit ook zonder kwantiteit, zou dat nu niet meer het geval zijn? Gelukkig weten wij allemaal dat dat onzin is. Kwaliteit moet worden teruggebracht, de 1040-urennorm moet worden versoepeld.