Argumenteren (argumentatie-analyse)

Argumentatieanalyse is een manier om een debat, betoog of discussie te analyseren. Het is aan te raden om voor het schrijven van een persuasieve tekst, zoals een betoog, een argumentatieschema of argumentatiestructuur te maken, waarin de verschillende soorten argumenten overzichtelijk staan opgesteld. We maken onderscheid tussen enkelvoudige en meervoudige argumenten, nevenschikkende en onderschikkende argumentatie.

Standpunt en argument

Een standpunt is een mening. Een argument is een taaluiting waarmee een spreker of schrijver zijn standpunt verdedigt. Dat kan een voor- of tegenargument zijn.

Soorten argumenten

Er zijn verschillende soorten argumenten, te weten:

• Enkelvoudige argumentatie.
• Meervoudige argumentatie
• Nevenschikkende argumentatie
• Onderschikkende argumentatie

Enkelvoudige argumentatie

Het standpunt wordt ondersteund met één argument.

Voorbeeld

De leeftijdsgrens van alcoholgebruik moet worden verhoogd. Alcohol is namelijk schadelijk voor de hersenen van jonge adolescenten.

Meervoudige argumentatie

Dit is een krachtige vorm van argumentatie. De schrijver of spreker verdedigt zijn standpunt met meerdere argumenten. Als er één argument wegvalt, blijven er voldoende argumenten over die het standpunt onderbouwen.

Er zijn bepaalde indicatoren die aangeven dat het om meervoudige argumentatie gaat. Daarbij gaat het om de signaalwoorden:

• Overigens
• Trouwens
• Bovendien
• Ten eerste, ten tweede (etc.)

Voorbeeld

Roken is schadelijk voor de gezondheid. Tabaksrook bevat veertig kankerverwekkende stoffen. Bovendien heeft nicotine een verslavend effect. Ook veroorzaakt teer rokershoest.

Nevenschikkende argumentatie

Bij de nevenschikkende argumentatie is er sprake van meerdere argumenten die elkaar ondersteunen. Ze zijn van elkaar afhankelijk. De optelsom van de argumenten bepaalt samen het standpunt.:

Voorbeeld

Marie is een goede leerling. Ze haalt hoge cijfers, is altijd op tijd en is gemotiveerd.

Onderschikkende argumentatie

Onderschikkende argumentatie houdt in dat een spreker of schrijver zijn argument onderbouwt met een ander argument. Hij twijfelt of het eerste argument wel overtuigd genoeg is. Signaalwoorden of indicatoren waar je onderschikkende argumentatie aan kunt herkennen, zijn o.a.:

• Want
• Immers
• Namelijk
• Aangezien

Argumentatieschema of argumentatiestructuur

De argumentatiestructuur (argumentatieschema) is een systematische weergave van het standpunt en de bijbehorende argumenten. De argumenten worden geordend en genummerd. Met pijlen wordt de volgorde weergegeven. Ook zijn de pijlen bedoeld om aan te geven dat ze losstaan van andere argumenten. Met een accolade kan worden aangegeven dat er samenhang is tussen de argumenten. De argumentatiestructuur wordt ook wel “boomstructuur” genoemd.