Hoe schrijf ik een betoog?

We moeten allemaal wel eens een betoog schrijven en/of presenteren. Handig is natuurlijk om te weten hoe je een goed betoog schrijft en waar je op moet letten. Het belangrijkste punt van een betoog is dat je de ander(en) overtuigt van je standpunt. Centraal in het betoog staat het de ander overtuigen van het standpunt. Dat moet vanaf het begin dus duidelijk zijn. Daarna volgen argumenten die het standpunt verdedigen en ten slotte wordt het standpunt nog eens bekrachtigd. Het betoog is opgebouwd uit een inleiding, kern en een afsluiting.

Inleiding

Om het publiek te overtuigen, moet je ervoor zorgen dat er naar je wordt geluisterd. Dat kan door in de inleiding te beginnen met het wekken van interesse voor het betreffende onderwerp. Je haalt daartoe bijvoorbeeld iets aan uit de actualiteit, vertelt een anekdote, citeert een bekend persoon of deelt een persoonlijke ervaring. Natuurlijk moet dit verband houden met de rest van het betoog.

Aan de hand van deze inleiding leg je de link naar je standpunt. Geef aan wat het standpunt is, eventueel met gebruik van een indicator. Het moet duidelijk zijn wat je gaat verdedigen. Vervolgens vertel je over de context van het standpunt. Je bespreekt wat nodig is om de voorgeschiedenis van het standpunt te begrijpen. Dat betreft bijvoorbeeld het verleden van iets of iemand of de situatie waarin iets zich afspeelt. Bij een lang betoog kun je de toehoorder helpen door iets te vertellen over de opbouw van het betoog. Zo weet hij wat hij kan verwachten.

Kern

"Wie stelt moet bewijzen". Dit oude Romeinse uitgangspunt geldt in Nederland nog steeds als rechtsprincipe. Wie een standpunt inneemt, is verplicht dat te onderbouwen met argumenten. In de kern staat dit centraal. Voor je het publiek toespreekt, heb je bedacht welke argumenten en argumentatieschema's je gaat gebruiken. De argumenten moeten goed overkomen bij het publiek. Zorg daarom voor overzicht en bied een duidelijke structuur. Geef aan wanneer je een nieuw argument aanhaalt en wanneer je eventueel een subargument gebruikt. In de kern kun je eventuele bezwaren wegnemen door tegenargumenten onderuit te halen. Dat haalt de wind uit de zeilen van de tegenstander en dat maakt jouw eigen standpunt overtuigender.

Bij de verdediging van een standpunt is het verstandig om te beginnen met de sterkste en meest overtuigende argumenten. De regel bij toehoorders is: wat iemand als eerste hoort, beïnvloed de verdere waarneming van wat volgt. En wat als laatste komt, wordt het beste ounthouden. Daarom is het handig de belangrijkste argumenten aan het eind nog eens te herhalen.

Afsluiting

Bij de afsluiting worden geen nieuwe onderwerpen of argumenten meer naar voren gebracht. Het belangrijkste is het herhalen van het standpunt. Dat kan door terug te keren naar de inleiding. Zo ontstaat er een logisch en samenhangend verhaal. Je kunt de afsluiting ook gebruiken om een conclusie te trekken. Op basis van alle genoemde argumenten is er maar één conclusie mogelijk: jouw standpunt klopt.