De schoolrijpheidstest: goed of slecht?

Het is weer zover: het eind van het schooljaar is in zicht. Voor de kleuters van de laatste kleuterklas houdt dit een grote stap in: zij gaan volgend jaar naar het 1e leerjaar. Maar is het kind daar wel klaar voor? Dit wordt in de meeste kleuterscholen getest door de schoolrijpheidstest. Maar wat is een schoolrijpheidstest juist? Wat houdt hij in? Wat komen we ermee te weten? Wat zijn de voor - en nadelen van deze test? Is deze test wel voldoende om ons op te baseren voor die belangrijke stap?

Wat is de het

De schoolrijpheidstest is een test die leerkrachten van het laatste kleuterklasje gebruiken om te meten of de kinderen uit hun klas klaar zijn voor de overstap naar het eerste leerjaar. Er zijn verschillende soorten testen die vallen onder de noemer "schoolrijpheidstest" zoals bijvoorbeeld de Coopertest. De school kiest zelf welke test men selecteert en ook de omstandigheden waarin deze wordt afgenomen verschillen van school tot school. Zo kan een school ervoor kiezen de zorgleerkracht of takenjuf enkele kinderen apart mee te sturen naar een ander lokaal en daar neemt deze leerkracht dan de test af. Het kan bijvoorbeeld ook dat de leerkracht zelf de test afneemt bij telkens enkele kleuters in de klas maar dat de andere kinderen zich enkel in de rustigere hoeken van de klas mogen bezighouden. De leerkracht schippert dan tussen de klas en het groepje kinderen dat de test aan het maken is.

Nadelen

Zoals eerder omschreven kan de schoolrijpheidstest in verschillende omstandigheden afgenomen worden. Afhankelijk van de vorm die de school hanteert kan dit meer stress en zenuwachtigheid opleveren bij de kinderen. Dit kan een verkeerd beeld geven van de mogelijkheden van het kind. Als het kind bijvoorbeeld erg onder de indruk is van de andere juf die voor hem staat kan hij zich moeilijk concentreren en zal hij de opdrachtjes mogelijk minder goed uitvoeren.

Een tweede nadeel is dat vooral de denkontwikkeling van het kind en de fijne motoriek geëvalueerd worden. De sociale vaardigheden, de taalontwikkeling van het kind en de grove motoriek zijn minstens even belangrijk en hiervoor zou meer plaats gemaakt moeten worden in dit soort testen.

We kunnen algemeen stellen dat de test afgenomen wordt in een kunstmatige situatie en hierdoor enkel een momentopname weergeeft. De gegevens die de leerkrachten verzamelen met de testen kunnen na 1 maand al zodanig veranderd zijn dat alles volledig achterhaald is en het kind ondertussen al wél klaar kan zijn voor de overstap naar het eerste leerjaar.

Als laatste nadeel is het zo dat de ontwikkeling van kinderen heel wisselvallig is, soms kan de ontwikkeling in grote sprongen vooruit gaan terwijl het soms even lijkt stil te staan. Het is voor leerkrachten hierdoor moeilijk om te weten wanneer zij best kunnen toetsen of het kind klaar is voor de overgang en om een goed beeld te krijgen van het kind. Daarnaast houden de testen ook geen rekening met de zeer variabele kalenderleeftijd. Er zit een groot verschil in het ontwikkelingsniveau van het jongste kind uit de klas en de oudste kleuter.

Voordelen

Toch heeft de schoolrijpheidstest niet enkel nadelen, er zijn ook enkele voordelen aan verbonden. Zo kan het zijn dat de stress en andere situatie waarin de test afgenomen wordt ook een positieve invloed hebben op enkele kinderen. De kinderen zijn erg onder de indruk en willen extra hun best doen dit tot een goed einde te brengen, ze gaat extra moeite doen en kunnen hierdoor hun juf aangenaam verrassen door het goede resultaat.

De test kan een goede bevestiging zijn van wat de leidster dacht en voelde omtrent de schoolrijpheid van het kind. Het kan dat hij nodig is of een steuntje in de rug is voor de leerkracht die iets negatief heeft geobserveerd om toch zeker te zijn van zijn / haar gedachten en gevoelens hier rond. Het kan de leidster een extra bewijs bieden om naar de ouders en het kind toe te formuleren dat het kind nog niet klaar is voor het eerste leerjaar. Daarnaast kan het ook een middel zijn om ouders gerust te stellen indien zij blijven twijfelen aan de mogelijkheden van hun kind.

De testen geven een vergelijkingsbasis van waaruit we verder kunnen om bepaalde acties te ondernemen zodat het kind toch geholpen kan worden om het eerste leerjaar vlot te kunnen starten. Zo kan het zijn dat blijkt uit de test dat een van de kinderen moeilijkheden heeft met de pengreep, dit kan dan extra gestimuleerd worden door de leidster en zij kan hiervoor extra oefeningen geven en aandacht aan besteden zodat het kind de pengreep we onder de knie zal hebben tegen de eerste schooldag van het nieuwe jaar.

Conclusie

De schoolrijpheidstest kan een goede ondersteuning bieden in de keuze om het kind al dan niet naar de lagere school te sturen. Zij mogen echter niet de doorslaggevende factor of hoofdfactor zijn. In eerste instantie moeten we ook kijken naar wat het kind denkt en voelt, wat de ouders aanvoelen en hoe de leidster staat tegenover het kind als schoolrijp kind.