Leonardo-onderwijs, voor (hoog)begaafde kinderen

Leonardoscholen zijn gewone scholen maar er wordt ook apart les gegeven aan (hoog)begaafde kinderen in klassen die speciaal voor deze doelgroep zijn opgestart. Initiatiefnemer Jan Hendrickx stelde in 2007 dat er binnen vijf jaar overal in Nederland scholen zouden moeten zijn die in samenwerking met de Leonardo Stichting op de goede manier les zouden geven aan hoogbegaafden. Ook het oudere hoogbegaafde kind, die naar de middelbare school gaat, wilde hij niet in de kou laten staan. Steeds meer scholen begonnen Leonardoklassen op te zetten. In 2014 ging de Leonardo Stichting echter failliet. Een deel van de scholen die reeds Leonardoklassen hadden, bleef toch les aan hoogbegaafden geven.

Het Leonardoschool concept

Scholen kochten bij de Leonardo Stichting een concept in waarmee zij verantwoord les konden geven aan hoogbegaafde leerlingen. Ook werden docenten filosofie en vreemde talen (o.a. Spaans) ingehuurd. Daarnaast kregen de leerlingen schaakles, damles, wiskunde, informatica, science en techniek, ondernemen, muziek, dans ... (Het lesaanbod kon mogelijk per school enigszins verschillen.) Naast aparte vakken kregen de leerlingen ook les in sociale vaardigheden en 'leren leren'. Studeren is voor hoogbegaafden namelijk niet vanzelfsprekend, juist omdat ze door hun hoge IQ vaak gemakkelijk de aandacht verliezen voor zaken die ze saai vinden of die ze snel begrijpen. Ook sociale vaardigheden zijn voor hoogbegaafden lang niet altijd vanzelfsprekend. Door hun hoge IQ kunnen ze snel in een sociaal isolement terechtkomen.

Leonardoscholen, scholen voor hoogbegaafden

Juni 2007 ging de eerste Leonardoschool van start. Initiatiefnemer, voormalig schooldirecteur Jan Hendrickx, had op zijn basisschool 12 jaar ervaring opgedaan met de begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen. Hij kwam tot de conclusie dat de verschillen in intelligentie tussen gangbaar begaafde leerlingen en hoogbegaafden te groot zijn en daarom is het voor leerkrachten meestal te bewerkelijk om deze verschillen goed op te vangen.

Compacting en verrijking lesstof
De ervaring over hoogbegaafdheid ontbreekt bij leerkrachten (ook in 2017) meestal nog. Compacting (indikken) en verrijking van lesstof is vaak niet genoeg om hoogbegaafden gelukkig, leergierig en gemotiveerd te houden. Jan Hendrickx besloot daarom om na zijn pensioen schoolklassen op te zetten, speciaal gericht op de leerbehoefte van hoogbegaafden. Deze groep kinderen kreeg voortaan de mogelijkheid om zich in hun eigen tempo te ontwikkelen en leerkrachten hoefden geen spagaat te maken om met grote verschillen tussen leerlingen rekening te houden. De Leonardo Stichting zorgde voor passend onderwijs binnen een school door middel van het opzetten van Leonardoklassen. Een deelnemende school werd een Leonardoschool genoemd, maar behield ook de gewone schoolnaam. Een Leonardoschool was dus geen speciale school voor hoogbegaafden maar een school met een aparte klas waar ook les gegeven werd aan hoogbegaafden.

Vertrek Jan Hendrickx

In 2010 verliet Jan Hendrickx de Leonardo Stichting. Natasja Vranken werd de nieuwe directeur. In 2014 ging de Leonardo Stichting failliet. Vranken gaat door met de verworven licentie onder de naam Educate2XL, maar in 2015 gaat ook Educate2XL failliet.

Leonardo Stichting gestopt

De Leonardo Stichting is na het faillissement in 2014 gestopt. Leonardoscholen waren afhankelijk van sponsors omdat het onderwijs voor hoogbegaafden anders is dan gewoon onderwijs. Een hoge vrijwillige bijdrage van de ouders was daarom ook nodig. Scholen die Leonardoklassen hadden hebben het onderwijs voor hoogbegaafden vaak toch voortgezet na het faillissement van de Stichting. Ook in 2017 zijn er in Nederland nog zogenaamde Leonardoscholen.

Het lot van hoogbegaafden

Jan Hendrickx was begaan met het lot van de hoogbegaafden die in het reguliere onderwijs niet zelden vastliepen en daar helaas ook emotionele schade opliepen. In een artikel in de Limburger stelde Hendrickx dat 50 tot 80% van de hoogbegaafden in de problemen komt. Slechts van 16% hoogbegaafden maakt een universitaire studie af, te herleiden op motivatieverlies tijdens de ontwikkeling op de basisschool en daarna. Dit is een verlies voor de economie, maar zeker ook, een verlies voor de hoogbegaafden zelf. Hendrickx zou het percentage afgestudeerde hoogbegaafden graag zien uitgroeien naar 70 of 80%. Ieder jaar komen er dan globaal 3000 afgestudeerde hoogbegaafden op de arbeidsmarkt. In de Limburger stelt hij verder dat juist deze mensen verder kunnen nadenken ‘buiten de gebaande wegen’ wat van groot belang is voor het ontwikkelen van nieuwe producten en ideeën… (Bron: De Limburger)

Toelating leerling op een Leonardoschool

Toelating op een Leonardoschool geschiedde op basis van een intake, een (psychologisch) onderzoek en (indien nodig) afname van een IQ test. Als de leerling al getest werd bij een erkend instituut of bijvoorbeeld bij een eerstelijns psycholoog, is testen niet meer nodig. Een IQ van 125-130 of hoger, wordt als uitgangspunt voor toelating gehanteerd. Huidige Leonardoscholen kunnen andere toelatingscriteria handhaven.

Voorwaarden deelname scholen

Leonardoscholen en Leonardocolleges kwamen tot stand doordat een openbare basisschool en/of een middelbare school zich openstelde voor het plaatsen/realiseren van Leonardogroep(en) binnen de school. Op deze manier kwamen (en komen) (hoog)begaafde kinderen en andere kinderen toch gewoon in contact met elkaar tijdens speelkwartier en overige gezamenlijke activiteiten.

Zijn er nog Leonardoscholen?

Er zijn in 2017 nog een aantal scholen die door zijn gegaan met hun klas(sen) voor hoogbegaafde kinderen op basis van het Leonardo onderwijs concept. De Dr. H. Bavinckschool in Dordrecht heeft bijvoorbeeld twee klassen voor hoogbegaafde leerlingen. Of er in uw regio scholen zijn die les geven volgens het Leonardo onderwijs kunt u het beste bij scholen zelf informeren.

Lees verder

Warning

/data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php

202

Verrijking van de leerstof voor meer en hoogbegaafden

© 2008 - 2025 Kisses, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.

Bronnen en referenties

Leonardostichting
Tijdschrift Talent
De Limburger
https://nl.wikipedia.org/wiki/Leonardoschool

Reacties

E. Engel, 04-11-2010
Hallo, ook ik ben op zoek waar ik mijn kind het best kan laten testen. Voor ik deze mail las had ik Pharos al gebeld en die geven juist geen adressen. Wel is mij verteld door hun dat er veel kaf tussen het koren zit. Weten jullie nog een andere instantie die gebeld kan worden?

Met vriendelijke groet EllenReactie infoteur, 04-11-2010
LICH Landelijk Informatie Centrum Hoogbegaafdheid biedt testen tegen gereduceerd tarief aan voor leden, meen ik.

Marlena, 17-10-2010
Hallo,
bedankt voor het artikel,
ik heb een vraag; mijn zoon van 10 verveeld zich heel erg op school
doordat hij motorisch veel problemen heeft gehad, en concentratieproblemen
is daar vooral aandacht nar uit gegaan. nu we eindelijk de oorzaak daarvoor geveonden hebbeb, en passende behandeling, blijft het probleem vervelen over, en ook erge onzekerheid.
thuis zit hij prima in zijn vel, maar op school is hij diep ongelukkig,
hij past zich erg aan, en prsteerd véél minder dan hij kan.
heeft u misschien advies voor ons waar ik hem het beste kan testen?
ik ben bang dat hij ook tijdens het testen niet zal laten zien wat hij kan.

met vriendelijke groet, MarlenaReactie infoteur, 18-10-2010
U kunt deze vraag het beste stellen bij een vereniging voor meer en hoogbegaafde kinderen, zoals bijvoorbeeld Pharos. Zij kennen waarschijnlijk wel adressen in uw woonomgeving waar rekening gehouden wordt met onderpresteren en aan de hand (onder andere) daarvan een geschikte test kiezen, die het beste bij uw kind past.

Kitty Vaas, 02-02-2010
Ik ben zelf hoogbegaafd, en heb daarom het doel in mijn leven om elk hoogbegaafd kind te helpen en het beter te laten ontwikkelen dan ik heb gekund. Ik zou heel graag werken in het Leonardo onderwijs, en mijn vraag is, wát moet ik daarvoor doen. Volstaat de gewone pabo? Ik hoop dat u mij kunt helpen.Reactie infoteur, 02-02-2010
Hoi Kitty,

Voor het geven van onderwijs op en Leonardoschool zal de Pabo in zoverre volstaan dat je dan bevoegd bent om onderwijs te geven. Zoals je zelf waarschijnlijk al uit eigen ervaring weet, leidt de Pabo helaas geen onderwijzers op die begrijpen wat hoogbegaafdheid in de praktijk inhoud. de meestal Pabo\'s lopen daar gewoon mee achter. Daarom zijn de problemen voor hoogbegaafden in het onderwijs, vaak ook juist zo groot. Het Leonardo werkt samen met gewone scholen. Dit wil zeggen dat een gewone basisschool een Leonardoklas kan starten en met behulp van de Leonardostichting wordt dan goed onderwijs voor hoogbegaafden gerealiseerd. De hoogbegaafden komen dan vanuit de hele regio naar die klas toe en er zitten ook verschillende leeftijden door elkaar heen in een klas, want er wordt toch onderwijs op maat gegeven en het gewone leerwerk-traject van de basisschool leerstof, wordt sterk versneld afgelegd. Bijvoorbeeld de hele basisschool in 3 jaar.
Er gaan regelmatig geluiden op waarbij gepleit wordt voor hoogbegaafde onderwijzers die les zouden moeten geven aan leerlingen op Leonardoscholen. Dat is echter moeilijk te realiseren want onderwijzers zijn natuurlijk niet vaak hoogbegaafd. Praktisch gesproken zou een hoogbegaafde onderwijzer waarschijnlijk dus heel geschikt zijn om les te geven aan een Leonardoschool. Voor zover ik weet stelt het Leonardo echter geen hoogbegaafdheid als voorwaarde aan onderwijzers om les te mogen geven op een Leonardoschool. Er zouden dan immers bijna geen geschikte onderwijzers te vinden zijn.
Maar elke onderwijzer die geleerd heeft hoe hoogbegaafde leerlingen leren en waarom ze echt een aangepast programma nodig hebben om goed te kunnen functioneren, kan geschikt zijn om les te geven aan hoogbegaafden. De Leonradostichting kan dat aan onderwijzers uitleggen en hen daarop inwerken en hen een vorm van nascholing bieden. Op den duur valt het kwartje meestal wel.
Verder raad ik je aan om je vraag eens aan de Leonardostichting te stellen.

Véronique, 07-04-2009
Veel ouders zullen blij zijn met dit project. Scholen voor (hoog)begaafe kinderen. Dat hebben ze hard nodig. Ik hoop dat mijn kind wordt toegelaten in Jacques Dutillweg voor het schooljaar 2009/2010. :-), VéroniqueReactie infoteur, 08-04-2009
Het is inderdaad een project waar veel ouders blij mee zijn, maar helaas lukt het niet altijd om het Leonardo onderwijs te realiseren. Dat is dan meestal een financiële kwestie. Helaas zijn leerkrachten van het gewone onderwijs meestal nog steeds niet bereid om iets voor hoogbegaafde kinderen te doen, met als gevolg dat een groot deel het niet redden zal. Al zouden leerkrachten nou maar eens kunnen bevatten dat hoogbegaafde kinderen zich vaak aanpassen aan de gemiddelde prestaties van een groep en dus lijken het gemiddelde leerlingen van een bepaald niveau. Zet je die hoogbegaafden een trapje hoger, zullen ze zich opnieuw aanpassen aan de gemiddelde prestaties van de groep. Een hoogbegaafde die door gemiddelde prestaties op het vmbo terecht is gekomen en ook daar weer gemiddeld presteert, moet je dus op havo niveau zetten (liefst nog hoger) en dan zal deze groep hoogbegaafde leerlingen zich opnieuw aan gaan passen aan de gemiddelde resultaten van een groep. Waarom begrijpen ze toch in het onderwijs toch zo weinig van deze leerlingen? Doodjammer. De totale onderpresteerder gaat natuurlijk helemaal stuk. En dan nog hoor je het cliché dat ouders hun kinderen pushen. Waarom men dat denkt? Allen omdat het kind hoogbegaafd is, niet ondanks dat het hoogbegaafd is.