Verrijking van de leerstof voor meer en hoogbegaafden

U zult al vaak gelezen hebben dat meer en/of hoogbegaafde leerlingen gebaat zijn bij, verrijking, verbreding en verdieping van leerstof. Op zich is dit niet zo moeilijk in te passen in het dagprogramma van hoogbegaafde leerlingen. Verbreding, verdieping en verrijking van leerstof heeft als doel om te voorkomen dat leerlingen voor komen te liggen op de klas, en ook om verveling te voorkomen. In dit artikeltje zal ik iets meer uitleggen over het begrip ‘verrijking van leerstof.’

Verbreding, verrijking, verdiepen van leerstof, wat houdt dat eigenlijk in?

Verrijking van leerstof vat feitelijk verbreding en verdieping van leerstof onder een noemer samen.

Verbreding van leerstof

Bij verbreding van de leerstof wordt (soms de gangbare) leerstof uitgebreid (breder gemaakt) door een bepaald onderwerp aan te vullen met onderwerpen die met het oorspronkelijke onderwerp te maken hebben, en waardoor de leerling meer te weten komt over dat specifieke onderwerp. Als het bijvoorbeeld bij geschiedenis over de tweede wereldoorlog gaat zouden de meer en (hoog)begaafde leerlingen aan een verbredingsproject kunnen werken, wat aansluit bij het reguliere leeraanbod, zoals: een werkstuk over de bevrijding van Europa, of het in kaart brengen van alle bunkers in Nederland. Bij verbreding maak je een onderwerp dus breder, je licht het breder uit.

Verrijking van leerstof

Verbreding ligt soms (ook) ook buiten het terrein van het reguliere leeraanbod. Sommige scholen bieden lessen Spaans, Russisch of zelfs Chinees aan en noemen het verbreding. Anderen bieden in een plusklas schaaklessen aan of werken met thema’s die de leerling(en) zelf gekozen hebben. Bijvoorbeeld Piramides van Egypte, planeten, dinosauriërs of kennis over verschillende culturen. Maar eigenlijk is dit ook verrijking. Verrijking en verbreding is geschikt om versnellen te voorkomen, maar ook van essentieel belang om een meer en/of hoogbegaafd kind gemotiveerd te houden.

Verdieping van leerstof

Bij verdieping van de leerstof wordt er letterlijk dieper ingegaan op de bestaande leerstof. Vrijwel elk onderwerp op school heeft feitelijk mogelijkheden om te verdiepen. Als een (hoog)begaafd kind de provincies eenmaal uit het hoofd kent, is het niet moeilijk om per provincie wat dieper in te gaan op bijzonderheden die aansluiten bij aardrijkskunde en bijzonderheden over de provincies. U kunt dan denken aan een opstel of een werkstuk over dialecten en streektaal per provincie, en het ontstaan van dialecten en streektalen. U ziet hier dan een verbreding voor aardrijkskunde, geschiedenis en taal.

Als uw school een budget heeft voor het aanschaffen van verrijkingsmaterialen, is er het een en ander op de markt.

Een greep uit het assortiment en wat adressen:

Hoogbegaafde kinderen in actie

Werken met Journalen & Werken met Grafische Organisatie Methoden. (LICH) Landelijk Informatie Centrum Hoogbegaafdheid heeft deze pakketten te koop. Het voldoet aan de leerbehoeften van hoogbegaafde kinderen en brengt hen leerstrategieën bij. Bij de methoden worden twee Cd-rom's geleverd. Deze materialen blijken ook geschikt voor leerlingen die om andere redenen dan hoogbegaafdheid, gebaat zijn bij 'leren plannen' en 'organiseren'. Het ziet er prachtig uit en zien is kopen. Telefoon LICH voor meer informatie: 0174-294710 (van maandag tot en met vrijdag 09.00 -13.00 uur) E-maildres LICH: info@lich.nl

• Bolleboos. Het project Bolleboos van het Schooladviescentrum Utrecht bevat materialen voor hoogbegaafden en deze werden ontwikkeld en uitgeprobeerd in de onderwijspraktijk. De inhoud is reken/wiskundig en curriculum gebonden en is zeer geschikt voor snelle rekenaars. (Uitgeverij Kluwer) info@kluwer.nl (Maar wellicht ook te leen of the huur bij OBD met expertise (en interesse in) (hoog)begaafdheid.)
• Somplex (Groep 3 tot en met 8). Een verzameling reken en wiskunde opgaven samengesteld uit Elftal, Kien en Rekenrap.
• Vooruit. Losbladige uitgave met vier afleveringen per jaar. Elke aflevering bestaat uit 10 tot 20 lessen, projecten en spelletjes geschikt voor alle groepen van het basisonderwijs. Samsom H.D. Tjeenk Willink, postbus 316, 2400 MA Alphen aan de Rijn.
• Plustaak. Werkboekjes voor kinderen die meer aankunnen op het gebied van rekenen, taal, lezen en begrijpend lezen. Leuke gevarieerde verrijkingsstof, en te gebruiken naast elke methode. Zelfstandig aan te werken en door/voor kinderen zelf na te kijken. Rekenen - groep 3 tot en met 8. Taal - groep 5 tot en met 8. Taal/lezen voor groep 3 tot en met 5. Begrijpend lezen - groep 5 tot en met 8. Verkrijgbaar: Heutink Primair Onderwijs, postbus 242, 7460 AE Rijssen.
• Taalmeesters en rekenmeesters. Extra uitdagende opdrachten om naast de methoden te gebruiken. Bekadidact, Postbus 122, 3740 AC Baarn, telefoon +31 (0)35 548 24 21, fax +31 (0)35 542 16 72.

Leermaterialen voor (hoog)begaafde kinderen zijn trouwens ook steeds vaker (maar nog niet vaak genoeg) te leen of te huur bij Onderwijs Begeleiding Dienst(en).

Lees verder

• Cursus korte verhalen schrijven voor kinderen
• Leonardo-onderwijs, voor (hoog)begaafde kinderen