Wat betekent cum laude, magna cum laude & summa cum laude?

Cum laude, magna cum laude en summa cum laude zijn aanduidingen die worden gebruikt wanneer leerlingen of studenten met hoge cijfers slagen voor hun afsluitend examen. Cum laude betekent “met lof” en wordt gebruikt bij middelbare scholen, universiteiten en sommige hogescholen. Magna cum laude betekent "met groot lof" en summa cum laude betekent “met het hoogste lof”. Deze toewijzingen worden gebruikt op diploma's uitgereikt door universiteiten en een aantal hogescholen. Ondanks dat cum laude, magna en summa cum laude bekende begrippen zijn, is voor velen onbekend wat de precieze betekenis is en wat de gebruiksregels zijn.

Cum laude

Het predicaat cum laude komt uit het Latijn en betekent 'met lof' (cum = met en laus = lof). Het predicaat wordt toegekend aan diploma’s van bovengemiddeld presterende studenten van universiteiten en sommige hogescholen. Cum laude wordt ook gebruikt bij studenten die promoveren op excellent niveau. In Nederland wordt ongeveer 10% van de diploma’s op een universiteit of hogeschool behaald met de onderscheiding cum laude. Er zijn geen wetten vastgelegd over cum laude afstuderen. Hogescholen en universiteiten mogen zelf bepalen of en wanneer zij studenten cum laude laten afstuderen. De regels over cum laude afstuderen staan vaak beschreven in hun Onderwijs- en Examenregeling (OER). Per hogeschool of universiteit gelden dus verschillende regels. Vaak is het zo dat het gemiddelde cijfer in ieder geval een 8,0 moet zijn, en dat er geen enkel cijfer in de cijferlijst lager mag zijn dan een 7,0. Daarnaast mag geen enkele herkansing zijn benut, en moet het cijfer van de scriptie ook tenminste een 8,0 zijn. De term cum laude wordt toegewezen aan zowel bachelor- als masterdiploma’s. Nogmaals: de regels over toekenning van de onderscheiding cum laude kunnen per onderwijsinstelling verschillen.

Toewijzing 'cum laude' op de middelbare school

Sinds het schooljaar 2015-2016 wordt de aanduiding cum laude ook gebruikt op middelbare scholen. De grondslag hiervoor is ook dat het gemiddelde cijfer tenminste een 8,0 is. De rekentoets en het combinatiecijfer* tellen mee bij berekening van het gemiddelde cijfer. Er is wel een uitzondering: voor alle vmbo-leerwegen anders dan de theoretische en gemengde leerweg worden het combinatiecijfer en de rekentoets niet meegenomen in de berekening van het gemiddelde cijfer. Leerlingen van het vwo moeten naast het gemiddelde van tenminste 8,0 alleen maar cijfers hebben van 7,0 of hoger. Tenslotte moeten leerlingen van het havo of vmbo naast het gemiddelde cijfer van in ieder geval 8,0 alleen maar cijfers van 6,0 of hoger hebben voor het halen van de ‘cum laude’-onderscheiding.

* Het combinatiecijfer is een gemiddeld cijfer uit verschillende onderdelen, welke verschillen per school. Vaak is het profielwerkstuk een van de onderdelen.

Magna en summa cum laude

De termen magna cum laude en summa cum laude zijn Latijn. Magna cum laude betekent 'met groot lof', en summa cum laude staat voor 'met het hoogste lof'. Deze toewijzingen worden gebruikt op diploma's van studenten van universiteiten en een aantal hogescholen. Voor het gebruik van de predicaten gelden geen algemene regels. Universiteiten en hogescholen mogen dus zelf bepalen wanneer zij iemand magna cum laude of summa cum laude laten afstuderen. De regels voor de toekenning van magna of summa cum laude staan beschreven in de Onderwijs- en Examenregeling (OER).

Vaak gebruikte regels voor toekenning magna en summa cum laude

Ondanks dat er geen algemene regels zijn vastgelegd voor toekenning van magna en summa cum laude zijn er wel regels die het meest gebruikt worden. Bij de toekenning van magna cum laude is meestal zo dat het gemiddelde cijfer tenminste een 8,5 is, en dat ook op de scriptie in ieder geval dat cijfer is behaald. Daarnaast mag geen enkele herkansing benut zijn, en moeten de individuele cijfers allen tenminste een 7,0 zijn. Summa cum laude is de hoogste onderscheiding en wordt vaak gebruikt wanneer het gemiddelde cijfer tenminste een 9,0 is, en dat ook het cijfer van de scriptie tenminste een 9,0 is. Daarnaast mag voor ook hierbij van geen van de behaalde vakken een herkansing zijn benut en moeten de cijfers van alle individuele vakken een 7,0 of hoger zijn.

Voorkomen van magna en summa cum laude afstuderen

Waar 10% van de studenten cum laude afstudeert, komt magna of summa cum laude afstuderen nog minder vaak voor. Summa cum laude afstuderen komt maar zelden voor. Als het voorkomt is het vaak een nieuwswaardige gebeurtenis. Zo meldde de Volkskrant bijvoorbeeld in 2011 dat voor het eerst het predicaat summa cum laude is toegekend aan een diploma van een Groningse student. Daarnaast publiceerde het AD in 2015 een artikel over een studente die maar liefst twee masterdiploma's ontving met onderscheiding; de een met cum laude, de ander met summa cum laude.

Overzicht: meest voorkomende regels toekenning cum laude, magna en summa cum laude

Wanneer universiteiten en hogescholen werken met de predicaten cum laude, magna cum laude en summa cum laude als onderscheiding aan afgestudeerde studenten, zijn dit de regels waar vaak mee wordt gewerkt: