Naar de basisschool

Wanneer je kind vier is geworden mag het in Nederland naar de basisschool. Een nieuwe periode breekt aan. Waarschijnlijk ging je kind al een paar keer per week naar de peuterspeelzaal of/en het kinderdagverblijf. Vanaf zijn/haar vierde verjaardag mag je kind elke dag naar school, maar dit hoeft niet. Hoe zit het precies met de leerplicht, wanneer moet je kind naar school? Hoe zit het met wennen? Wanneer mag je kind naar groep 3 en waarom zijn er al toetsen op de basisschool?

Basisschool

Vanaf de vierde verjaardag mag je kind naar de basisschool. Het zal daar +/- 8 jaar lang tot de zomervakantie, wanneer hij/zij 11 of 12 jaar is geworden (bij hoge uitzondering 13 jaar) naar toegaan. Alle vierjarigen starten in groep 1. Vaak zijn groep 1 en 2 gemengd (de kleuterklassen) en afhankelijk van de basisschool en de verjaardag van het kind zal het daar 1,5 tot 2,5 jaren blijven.

Groep 1 en 2, de kleuterjaren

Je was bijna vergeten dat je kind zo moe kon zijn. Zeker kinderen die zeer bewust hun omgeving in zich opnemen kunnen de eerste tijd ongelofelijk moe worden van het wennen aan alle nieuwe regels en gewoontes van school. Tel daar nog de kinderen en juffen en meesters bij op die ze moeten/willen leren kennen en de nieuwe materialen en spelmogelijkheden en het is echt heel veel. Het is een beetje te vergelijken met een nieuwe baan met allemaal nieuwe mensen en vaardigheden. Daar kan je goed moe van worden en je kind is nog maar vier jaar.

Probeer het wennen op school daarom langzaam op te bouwen en nog even te wachten met de buitenschoolse opvang. Dit is helaas niet altijd mogelijk (en er zijn ook kinderen die meteen helemaal gewend lijken te zijn).

De wenperiode

In onze huidige samenleving is het helaas niet altijd mogelijk om uitgebreid de tijd te kunnen nemen om je kind rustig te laten wennen aan de nieuwe school en eventuele buitenschoolse opvang. Ook voor kinderen die al een oudere broer of zus op de basisschool hebben en die niet konden wachten om eindelijk zelf ook naar school te mogen is het toch vaak spannender en vermoeiender dan verwacht. Dit zorgt ervoor dat kinderen (veel) minder kunnen hebben en eerder in huilen uitbarsten en/of erg boos worden. Soms vallen ze meteen na het eten al in slaap. Ook kan je kind het zo spannend vinden dat het ineens weer in bed plast.

Probeer af en toe een paar uurtjes vrij te plannen en hou het (voor zover mogelijk) rustig in het weekend. Vraag je af of je nu ook meteen met zwemles moet starten of andere nieuwe activiteiten. Geef je kind zoveel mogelijk de gelegenheid om in zijn/haar eigen tempo te wennen en alles nieuwe dingen een plek te geven.

Het eerste, uitgebreide gesprek

Kinderen zijn heel verschillend, toch zijn er ook overeenkomsten. Het merendeel van de kinderen is de eerste periode zo moe dat ze bijna niets weten te vertellen over wat ze op school doen en meemaken. Je kunt je kind helpen door vragen te stellen als ‘wat heb je vandaag gedaan?’ Als dit te lastig is om te beantwoorden, kan je verder vragen ‘hebben jullie gym gehad?’ (zo ja, wat hebben jullie gedaan, toestellen of spelletjes, wat voor spelletjes), ‘met wie heb je gespeeld/samengewerkt?’, ’ wat hebben jullie gespeeld?’ Kijk op het planbord en vraag er ’s avonds naar. Soms helpt dit, soms ook niet. Het éne kind is nu eenmaal meer een verteller dan het andere kind. Gelukkig is er na ongeveer zes weken een uitgebreid gesprek met de leerkracht. Je hoort dan hoe je kind is op school en waar en met wie het speelt/werkt. Ook wil de leerkracht dan horen hoe het kind school ervaart, hoe reageert het thuis nu het naar school gaat, zijn er veranderingen, wil het graag naar school gaan of niet. Soms gebeurt dit gesprek aan de hand van een verslag (dat je daarna meekrijgt), soms ook niet.

Wanneer gaat je kind naar groep 3?

Dit hangt af van de school en het hangt af van wanneer je kind geboren is. Sommige basisscholen hebben als grens 1 oktober andere scholen 1 november, 1 december of 1 januari. Dit betekent dat de kinderen die voor deze data jarig zijn in principe als zij 5 jaar zijn na de zomervakantie doorstromen naar groep 3.

Om naar groep 3 te kunnen moeten kleuters ‘schoolrijp’. Dit betekent dat zij klaar zijn om te leren rekenen, lezen en schrijven. In de kleuterklas zijn de kleuters al volop bezig geweest met geletterdheid en getalbegrip. Daarnaast is het belangrijk dat de motorische ontwikkeling van je kind zover is dat het langere tijd kan stil zitten. Ook moet je kind goed kunnen luisteren en zijn/haar aandacht bij de les kunnen houden. Dit hoeft nog niet heel lang en dit wordt langzaam opgebouwd gedurende de volgende schooljaren, maar er zit een groot verschil tussen groep 1 en 2 en groep 3. Niet alle kinderen die in oktober, november of december zijn geboren zijn klaar om naar groep 3 te gaan. Dit geldt vaker voor jongens dan voor meisjes. Zij hebben meer behoefte om te bewegen en hebben soms meer tijd nodig om zich voldoende te ontwikkelen om klaar te zijn voor de eisen die aan je gesteld worden in groep 3.

Toetsen

Alle basisscholen in Nederland zijn verplicht bepaalde van tevoren gestelde doelen te halen, de zogenaamde SLO-kern/leerdoelen. Deze doelen zijn ontwikkeld door het SLO (expertisecentrum leerplanontwikkeling) in opdracht van het ministerie. Door bepaalde onderwijsprogramma’s te volgen weten leerkrachten of ze de leerdoelen hebben gehaald. Daarnaast moet dit ook regelmatig vastgesteld worden door onafhankelijke meetinstrumenten. De meest bekende daarvan zijn de Cito kleutertoets en de Cito eindtoets, maar er zijn meer onafhankelijke meettoetsen. Vanaf 2015 is er een verplichte eindtoets voor alle leerlingen van groep 8.

Leerplicht

Vanaf zijn/haar vierde verjaardag mag je kind naar school, maar is dit niet verplicht. Dit betekent dat je je kind in principe af en toe mag thuishouden. Voor een middagje, een dagje (bijvoorbeeld in de drukke, vaak onrustige sinterklaasperiode) of een weekje vakantie buiten de schoolvakantie. Uiteraard moet je wel altijd melden als je kind niet komt. Houd er rekening mee dat de meeste scholen wel graag willen dat je kind zoveel mogelijk komt. Een dagje thuis omdat dit beter is voor je kind wordt meestal prima gevonden, een dagje thuis omdat mama of papa dit wel zo gezellig vinden op hun vrije dag wordt niet gewaardeerd.

Vanaf de dag dat je kind 5 jaar is geworden geldt de leerplicht wet. Voor 5 jarigen geldt dat zij maximaal 5 uur thuis mogen blijven per week. Mocht een kind meer uren thuis nodig hebben om overbelasting te voorkomen dan moet hiervoor toestemming zijn van de directeur voor nog maximaal 5 uur (dus totaal maximaal 10 uur).

Vanaf de dag dat je kind 6 jaar is geldt deze vrijstellingsmogelijkheid niet meer. Vanaf dan moet vrij gevraagd worden (tandarts, dokter en dergelijke uitgezonderd) via een speciaal formulier en bepaald de directeur (onder toeziend oog van de inspectie) of een kind extra dagen vrij mag, bijvoorbeeld voor een trouwerij, crematie, huwelijksjubileum et cetera.

Lees verder

• Wat leert je kind in groep 0, 1 en 2 (basisschool)?
• Tips voor gezonde tussendoortjes op school en op het werk
• Wat zeggen de Cito scores over een basisschool of kind?
• Verkeersles voor kinderen