Te laag of verkeerd schooladvies. Wat nu?

In 2015 wordt de cito-toets vervangen door de centrale eindtoets. De bedoeling van deze maatregel is dat het schooladvies voortaan leidend wordt bij de keuze voor een middelbare school. Cito-scores zijn dan van minder belang. Maar soms zijn schooladviezen onbetrouwbaar. Wat kun je als ouder doen als je het gevoel hebt dat je kind een verkeerd schooladvies heeft gekregen?

Cito-toets wordt vervangen door centrale eindtoets

Groep acht is een spannende tijd voor veel ouders en kinderen. In groep acht valt er een belangrijke beslissing: de keuze voor het type vervolgonderwijs. Lange tijd was de uitslag van de Cito-toets zeer bepalend voor deze keuze. De Cito-toets was oorspronkelijk bedoeld om de schoolse vorderingen van een kind te meten. Maar de Cito-toets werd steeds meer een selectie-instrument. Veel middelbare scholen eisten een bepaald minimum op de Cito-toets. Met een lagere Cito-score kwam je er niet in, zeker niet op een populaire middelbare school.

Dit leidde vaak tot stress bij ouders en kinderen. Er hing veel af van één toetsmoment. Ook gebeurde het dat na afname van de Cito-toets de aandacht voor het onderwijs verslapte. Het eindoordeel was immers toch al gevallen. Maar de Cito-toets was halverwege februari, en dan zijn kinderen nog lang niet klaar met groep acht.

Daarom is besloten per 2015 de Cito-toets te vervangen door de centrale eindtoets. De centrale eindtoets meet de kennis die een kind op de basisschool heeft opgedaan. De centrale eindtoets wordt, rond april afgenomen. Zo blijven scholen in ieder geval tot en met april gemotiveerd om maximaal aandacht aan de lessen te besteden. Ook is deze datum voor veel middelbare scholen te laat om de scores nog mee te laten wegen bij het toelaten van een kind. Zo wordt 'het cijfertje' minder bepalend. Het schooladvies wordt nu leidend in het kiezen van een vervolgopleiding. Maar ook dit schooladvies heeft zo zijn tekortkomingen.

Schooladvies: Niet altijd even nauwkeurig

Veel leerlingen krijgen een te laag schooladvies. Soms komt dat omdat leraren een verkeerd beeld hebben van een kind. Denk aan kinderen die het stempeltje 'lastig' mee hebben gekregen. Voor hen is het moeilijk om toch te laten zien dat ze een hoger schooltype aan kunnen. Ook kunnen leraren verkeerd adviseren op basis van (onbewuste) vooroordelen. Vooral kinderen van allochtone ouders en laagopgeleide ouders zijn hier de dupe van. Kinderen die door slecht onderwijs niet hebben kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben, lopen ook risico een verkeerd advies te krijgen.

Sommige scholen adviseren stelselmatig lager dan op grond van de Cito-scores verwacht zou worden. Vooral in Friesland komt dit nogal eens voor. Andere scholen adviseren juist standaard te hoog. Volgens Sjoerd Slagter van de VO-raad zijn 15% van de schooladviezen onbetrouwbaar.

Verkeerd schooladvies, wat te doen?

Nu het schooladvies zwaarder mee gaat wegen, is het natuurlijk nóg belangrijker dat je kind een juist advies krijgt. Hoe kun je daarvoor zorgen? Je kunt altijd met docenten overleggen. Wat is hun beeld van je kind, en komt dit overeen met het beeld dat jij van je kind hebt? Helaas zijn niet alle scholen bereid hun advies bij te stellen na zo'n overleg. Dan heeft een advies meer iets van een oordeel!

De centrale eindtoets als second opinion

Gelukkig kan de centrale eindtoets als 'second opinion' dienen. Haalt een kind een onverwacht hoge score (hoger dan het schooladvies), dan is de school verplicht het schooladvies te heroverwegen. Omgekeerd is dit niet het geval (wanneer het kind lager scoort dan het schooladvies). Als de school het advies niet aanpast, kun je als ouder hiertegen in beroep. Toch blijft het maar de vraag of je dan nog op tijd bent met het aanmelden op de middelbare school, omdat de eindtoets zo laat wordt afgenomen.

Mijn kind laat niet zien wat hij kan op de Centrale eindtoets, wat nu?

De second opinion-optie die de centrale eindtoets biedt is natuurlijk een goede zaak. Maar er zijn kinderen die op de centrale eindtoets niet tot hun recht zullen komen. De Centrale eindtoets meet vooral wat er geleerd is op school. Heeft je kind om de een of andere reden niet kunnen leren (slecht onderwijs, of andere problemen) dan zal hij of zij niet goed scoren op de Centrale Eindtoets.

In deze gevallen is het wellicht een optie om zelf een intelligentieonderzoek te laten doen. Intelligentietests meten wat een kind zou kunnen leren in plaats van wat het heeft geleerd. Bekende voorbeelden van deze tests zijn de Wisc III (Wechsler intelligentietest voor kinderen) en de NIO (Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau).

Zelf een test laten doen heeft als voordeel dat je de test eerder in het jaar kan doen, zodat je de uitslag tijdig kunt overleggen aan de middelbare school van je keuze. Of scholen dit testresultaat ook accepteren, is niet gegarandeerd. Nadeel is dat deze tests vaak enkele honderden euro's kosten, en ze meestal niet worden vergoed.

Lees verder

• Klachten of een geschil met de school van uw kind
• Een intelligentietest bij je kind: Tips en informatie
• Help, mijn kind blijft misschien zitten. Wat nu?