Schooladvies basisschool voor het voortgezet onderwijs

Met ingang van het schooljaar 2014-2015 is bepaald dat de leerkrachten in groep 8 van de basisschool het schooladvies voor het voortgezet onderwijs (ook wel de middelbare school genoemd) geven voordat de verplichte eindtoets wordt afgenomen. Waarom is dit? Wanneer moet de basisschool het schooladvies voor het voortgezet onderwijs hebben gegeven? Wanneer worden de eindtoetsen afgenomen? Wat als de uitslag van de eindtoets afwijkt van het advies van de leerkracht van de basisschool? Mogen middelbare scholen aanvullende informatie (toetsscores uit groep 6, 7 en 8) vragen of aanvullende intelligentietesten en mag een middelbare school een kind weigeren op basis van eerder behaalde lagere toetsscores?

Waarom eerst het schooladvies?

Leerlingen van groep 8 krijgen met ingang van het schooljaar 2014-2015 het schooladvies voor het voortgezet onderwijs voor de verplichte eindtoets omdat de overheid wil dat het advies van de leerkracht leidend is voor de toelating. De laatste jaren was er erg veel druk om vooral goed te presteren op met name de Cito-toets. Hoewel dit niet de bedoeling was keken sommige middelbare scholen enkel naar de uitslag van deze toets bij het toelaten van leerlingen voor het voortgezet onderwijs.

Waarop is het schooladvies van de leerkracht gebaseerd?

Het schooladvies van de leerkracht is gebaseerd op de vele jaren die een kind heeft doorgebracht op de basisschool. Een goede leerkracht kent het kind en weet wat het aankan. Uiteraard mag een leerkracht de resultaten van eerdere toetsen wel betrekken in de overwegingen voor het eindadvies.

Wanneer moet de basisschool het advies voor het voortgezet onderwijs hebben gegeven?

Het schooladvies voor de middelbare school moet door de leerkracht van de basisschool voor 1 maart gegeven zijn.

Wanneer zijn de eindtoetsen in groep 8?

De eindtoetsen in groep 8 worden in principe in de 2e helft van april afgenomen. 2014-2015 was een overgangsjaar. Hierdoor is het mogelijk dat scholen die voor toetsen hebben gekozen die onder een speciale regeling vielen, deze toetsen op een ander moment in het schooljaar afnamen. In 2016 moeten alle eindtoetsen in de 2e helft van april worden afgenomen.

Wat als de uitslag van de eindtoets afwijkt van het advies van de leerkracht van de basisschool?

Doordat de eindtoets later wordt afgenomen dan het gegeven schooladvies kan deze niet langer dienen als toetssteen voor het advies. Als de uitslag van de eindtoets lager uitvalt dan het geven schooladvies door de leerkracht verandert er niets. Het gegeven schooladvies mag dan niet worden aangepast. Als de uitslag van de eindtoets hoger uitvalt dan het gegeven advies door de leerkracht dan mag dit schooladvies in overleg met de ouders worden aangepast. De basisschool is verplicht het advies te heroverwegen als de eindscore een half schoolniveau hoger ligt. De leerkracht is niet verplicht het advies aan te passen.

In 2015 scoorde bijna een kwart van alle leerlingen die de eindtoets maakten hoger dan het gegeven schooladvies. Bij slechts één op de zes leidde dit tot een hoger schooladvies. Het is echter in strijd met de wet om als basisschool te besluiten nooit en te nimmer een advies aan te passen bij een hoger resultaat. Vraag daarom altijd naar de reden.

In 2016 stelde twee derde van de basisscholen het advies bij voor leerlingen waarvan het resultaat van de Cito eindtoets hoger lag dan het eerder gegeven schooladvies. Dit gebeurde in twee derde van de gevallen op initiatief van de school en in een derde van de gevallen op initiatief van de ouders. Het voorgezet onderwijs heeft echter al de indeling van de klassen rond voor de uitslag van de eindtoets, hetgeen het soms lastig maakt om een plek te vinden op het schooltype van de bijgestelde keuze.

Dubbeladviezen (ook wel meervoudige adviezen genoemd)

Middelbare scholen mogen niet onderling afspreken om geen dubbeladviezen (zoals havo/vwo) te accepteren om onduidelijkheid bij het plaatsen te vermijden. Dubbeladviezen zijn belangrijk omdat het soms (nog) niet helemaal duidelijk is op welk niveau een leerling precies zit en op deze manier krijgt een leerling meer kans om op het juiste niveau terecht te komen. Met name laatbloeiers kunnen baat hebben bij een dubbeladvies.

Uit onderzoek in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is gebleken dat in 2016 meer dan de helft van de basisscholen geen meervoudige advies heeft gegeven. In het najaar van 2016 wil de staatssecretaris van onderwijs met een voorstel komen dat scholen verbiedt nog langer alleen maar enkelvoudige adviezen te geven.

Rol Onderwijsinspectie

De Onderwijsinspectie gaat er van uit dat een middelbare school een leerling minimaal aflevert op het niveau dat als advies door de basisschool werd gegeven. Middelbare scholen krijgen een ‘minnetje’ van de Onderwijsinspectie als leerlingen afzakken naar een lager niveau. Uiteraard willen middelbare scholen zo min mogelijk puntenaftrek. Het is voor hen belangrijk dat zo min mogelijk leerlingen binnen komen met een te hoog schooladvies. Middelbare scholen willen op dit punt liever geen risico lopen. Zij willen niet worden afgerekend op de eventuele slechte schooladviezen van een basisschool. Een oplossing zou kunnen zijn dat het aantal afzakkers gecompenseerd wordt met het aantal leerlingen die juist hoger uitkomen of dat deze cijfers ten laste komen van de basisschool.

Mogen middelbare scholen aanvullende informatie vragen?

Uit een steekproef van de Onderwijsinspectie is gebleken dat een meerderheid van de middelbare scholen niet alleen volledig durft te vertrouwen op het advies van de basisschool. Zij vragen om extra gegevens uit het leerlingvolgsysteem (bijvoorbeeld de scores van de Entreetoetsen) of intelligentietesten in groep 8. Dit is niet de bedoeling. Middelbare scholen moeten vertrouwen op het advies dat de leerkracht van de basisschool geeft.

Mag een middelbare school een kind weigeren op basis van eerder behaalde lagere toetsscores?

Nee, een middelbare school mag een leerling niet weigeren op basis van eerder behaalde lagere toetsscores dan het gegeven schooladvies.

Lees verder

• De normering van Cito
• Uitslag Cito toets 2019 (de centrale eindtoets 2019)