Studeren in het buitenland: motieven om wel of niet te gaan

Studeren in het buitenland is sinds de 21e eeuw niet meer weg te denken als mogelijkheid voor studenten uit het huidige hoger onderwijs. Bijna iedereen kent wel een studiegenoot of heeft vrienden/bekenden die ook in het buitenland hebben gestudeerd of stage gelopen. In sommige studies is internationalisering in het buitenland zelfs een verplicht onderdeel. De motivatie moet groot zijn, want waarom zou iemand vrijwillig naar het buitenland gaan als het afmaken van de studie in Nederland makkelijker te organiseren is? Internationalisering is in steeds meer studies een belangrijk concept geworden. Met het tijdperk van internet, sociale media en een 24/7-economie is het belangrijk geworden om veel contacten in het buitenland op te doen en deze zo goed mogelijk te onderhouden. Video conferences, live gaan op Facebook en het wereldnieuws volgen op je smartphones zijn al lang en breed onderdeel van ons dagelijkse leven anno 2018. Maar is het wereldnieuws aantreffen in de eigen woonkamer de enige reden voor een student om naar het buitenland te willen of moeten tijdens de studie? Behalve studies waarbij een periode in het buitenland verplicht is, bijvoorbeeld de hbo-opleidingen International Business and Languages (IBL) of International Business and Management Studies (IBMS), kunnen studenten bij andere studies zelf ook kiezen om hun minor of stage in het buitenland te doen. Een belangrijkere reden waarom mensen naar het buitenland gaan, verhoudt zich onder andere tot het concept motivatie, hetgeen achter elke keus in het mensenleven schuilt. Daarmee gepaard gaat bijvoorbeeld het voordeel van internationalisering tijdens de studie in een latere carrière. Er zijn echter ook redenen om niet in het buitenland te gaan studeren. Want ook dat kan heel goed mogelijk zijn en ook hier zijn argumenten te vinden die de doorslag kunnen geven.

Motivatie

Motivatie is een begrip dat door veel mensen wel begrepen wordt, maar moeilijk uit te leggen valt. Volgens Nederstigt & Poeisz (2010) bestaat motivatie uit het plaatsen van belang op het verzadigen van een bepaald verlangen. Het verlangen is het doel, en de motivatie bestaat uit de redenen waarom er wordt besloten het doel wel of niet te willen behalen. Het gaat dus om de redenen die een individu heeft om te beslissen om wel of niet de weg af te leggen naar het doel. Dit kan bijvoorbeeld de energie zijn die iemand erin moet steken, of het doorzettingsvermogen dat nodig is om dit te behalen. Motivatie draait dus om de combinatie van een doel, hoe graag iemand het doel wil behalen, en hoeveelheid energie die iemand moet steken in het behalen van het doel. Een ander onderdeel dat nog een rol kan spelen in het bepalen of het doel al dan niet behaald wordt, is de efficiëntie: weegt de energie die ik in het behalen van een doel moet steken op tegen de baten die ik heb van het behalen van het doel?

Een voorbeeld: iemand die graag arts wil worden, zal daarvoor minimaal zes jaar moeten studeren aan een universiteit. Deze persoon zal dus moeten doorzetten gedurende die zes jaar, en veel moeten studeren om alle punten te halen. Daarnaast zal deze persoon eventueel geld moeten lenen om de studie te bekostigen. Vindt een persoon dit niet de moeite waard, of bijvoorbeeld zonde van zijn tijd ('ik kan ook gaan werken en geld verdienen in die zes jaar, in plaats van geld lenen'), dan is de uitkomst dat de motivatie om niet te studeren ligt in de moeite die erin gestoken wordt, of de efficiëntie van het gebruik van de tijd. Weegt in dit geval het loon dat deze persoon na zijn studie gaat verdienen op tegen het loon wat hij zonder studie, maar ook zonder lening zou verdienen?

Motivatie zoals hierboven gedefinieerd, kan nog verder worden uitgewerkt in intrinsieke en extrinsieke motivatie, twee vormen van motivatie die bij redenen om wel of niet in het buitenland te willen studeren een grote rol spelen.

Motivatie en internationalisering in het onderwijs

Zoals hierboven duidelijk is geworden, worden beslissingen gemaakt op basis van zwaarwegende argumenten om wel of niet te gaan. Studenten die overwegen om naar het buitenland te gaan, krijgen hier ook mee te maken en moeten een overweging maken welke motieven voor hen het belangrijkst zijn.

Gaan

Redenen die vaak worden genoemd om wél naar het buitenland te gaan, zijn de volgende:

• Persoonlijke ontwikkeling
• Interesse in andere culturen
• Nieuwe mensen ontmoeten
• Plezier maken
• Reizen
• Jezelf uitdagen
• Je horizon verbreden
• Professionele internationale vaardigheden opdoen
• Algemene kennis verbeteren
• Ervaring opdoen voor je CV
• Een betere kans op een (specifieke) baan krijgen met internationale ervaring
• Verbeteren van talenkennis
• Het is een verplicht onderdeel van je studieprogramma
• Jezelf onderscheiden van de rest
• Jezelf opnieuw neerzetten in een omgeving van mensen die jou nog niet kennen
• Leren omgaan met onvoorziene omstandigheden

Niet gaan

Redenen die vaak worden genoemd om niet te gaan, maar om thuis te blijven in het eigen land zijn de volgende:

• Geen zin hebben
• Een culturele/religieuze barrière ervaren in het buitenland
• Je niet thuis voelen in het buitenland of je thuis teveel missen als je ver weg bent
• Organisatie kost teveel moeite
• Taalbarrière
• Financiële overwegingen
• Te ver weg zijn van de mensen van wie je houdt (familie, vrienden, partner, kinderen, huisdier, etc.)
• Een fysieke/functionele beperking hebben
• Onduidelijke aanmeldingsprocedures van je onderwijsinstelling
• Niet weten waar je moet beginnen alles te organiseren
• Studie buitenland is niet relevant voor de studierichting (bijv. een docent Nederlands hoeft geen vakken in het Engels te volgen)
• Mogelijke studievertraging
• Het spelen van topsport in je eigen land
• Verplichtingen qua werk of vrijwilligersfuncties (denk aan politieke verantwoordelijkheden of een vaste baan)

Je kunt je afvragen wat de achtergrond is van een motief. Is de motivatie 'dat het organiseren van de studie buitenland periode teveel moeite kost' misschien niet een efficiëntieprobleem is. Iemand kan immers andere prioriteiten hebben en daarom niet onnodig tijd willen steken in een studie in het buitenland, ondanks dat het hem eigenlijk wel heel leuk zou lijken. Het kan ook zo zijn dat de procedures voor het studeren in het buitenland te ingewikkeld lijken op jouw onderwijsinstelling ('Niet weten waar je moet beginnen om alles te organiseren'), en dat je daarom alles niet heel efficiënt en praktisch vindt.

Nog wat aanwijzingen

Wanneer je overweegt om in het buitenland te studeren, kunnen de volgende dingen van belang zijn als aanbevelingen op een aantal motieven om niet te gaan.

Organisatie van studie buitenland

Wat betreft de motivaties die te maken hebben met de organisatie van het studeren in het buitenland, en de onduidelijkheden die hier kunnen zijn, is het sterk aan te raden om naar het International Office van je onderwijsinstelling te gaan. Zij willen je doorgaans met alle liefde alles uitleggen en je een stappenplan meegeven. Dit hoeft absoluut geen barrière te zijn om naar het buitenland te gaan wanneer je dit echt graag wilt.

Mogelijke studievertraging en de financiële overwegingen

Dit zijn verreweg de belangrijkste motivaties die studenten hebben om niet te gaan. Studeren in het buitenland is natuurlijk een groot avontuur, maar je studie is wel de reden dat je daar zit. Je hoeft geen studievertraging op te lopen zolang je het studie-gedeelte in het buitenland maar serieus neemt. Zorg dat je naar je lessen gaat en je deadlines haalt of dat je je op stage gedraagt. Wanneer je bang bent dat je Engelse (of andere taal) taalvaardigheid niet voldoende is, kun je extra lessen nemen. Deze worden op de meeste host-universiteiten of stageplaatsen aangeboden, en anders kun je voorafgaand aan je semester in het buitenland een taaltoets doen om te zien of je taalvaardigheid voldoende is. Bij sommige host-universiteiten is dit laatste zelfs verplicht voordat studenten worden geaccepteerd.

En ja, alleen de vliegtickets al kosten vaak veel geld, en de huur van een kamer ook in sommige buitenlandse steden. De financiën kunnen dus zeker een grote rol spelen. Maar bedenk: je krijgt er wel veel leuks voor terug, de interculturele ervaring, de nieuwe vrienden die je maakt, het verbeteren van je taalvaardigheid, mogelijk meer kans op een baan wanneer je in de internationale sector wilt werken etc.

Uiteindelijk is het ook altijd nog mogelijk om een beurs aan te vragen, bijvoorbeeld de Erasmus+-beurs voor als je binnen Europa gaat studeren, en de Erasmus Mundusbeurs wanneer je buiten Europa gaat studeren. Er zijn daarnaast nog vele extra beurzen die je kunt aanvragen. Hierover kun je informatie krijgen bij je International Office. Daarnaast biedt DUO een compensatie wanneer je recht hebt op studenten-OV tijdens de periode in het buitenland. Ook kunnen de meeste Nederlandse studenten geld lenen bij DUO, wat ze na hun studie pas terug hoeven gaan betalen. Voor studenten die in of na september 2015 voor het eerst begonnen met een studie is dat een lening plus eventuele aanvullende beurs. Voor sommigen is geld moeten lenen ook een motivatie om niet te gaan. Bedenk dus of je de financiële overwegingen belangrijker vindt of de baten uit een buitenlandperiode. Dit geldt ook voor de andere motieven die je kunt hebben om in het buitenland te studeren. Uiteindelijk is het een persoonlijke keuze.