De tijd in vakken

In de geschiedenis zijn diverse tijdvakken, jaartallen en gebeurtenissen aan te wijzen. Er zijn indelingen, die structuur aanbrengen in de enorme hoeveelheid van gebeurtenissen. Vooral kinderen dreigen in de grote hoeveelheid van gegevens het overzicht kwijt te raken. Laten we een indeling maken voor de tijdvakken: de tijd in vakken.

Historie

De geschiedenis is lang, erg lang. Is het voor volwassenen al moeilijk daarbij een voorstelling te maken, voor kinderen is dat nog veel sterker. Het aanwijzen van een beginpunt is al erg lastig. Waar begin je? Begin je bij het allervroegste begin, dat we ons met de huidige stand van wetenschap kunnen voorstellen, de ‘Big Bang’? Of kiezen we voor een recenter moment, zoals het ontstaan van het zonnestelsel met de planeten? Of is het handiger te beginnen bij het begin van het leven? Misschien beginnen we op de plaats waar de vroegste mensen op aarde, of in onze streken opduiken? Het moment dat je met het onderwijs in geschiedenis begint, is erg afhankelijk van de leeftijd van de kinderen.

Aanvang geschiedenis

Over het algemeen vangt het geschiedenisonderwijs op de basisschool dicht bij huis aan. We besteden aandacht aan de geschiedenis van de mensen in ons eigen land. Wat waren hun gewoonten, hoe konden zij overleven? Hoe bouwden zij hun woningen? Hoe kwamen ze aan hun voedsel? Het zijn allemaal interessante vragen. Hoe meer gegevens je hebt, hoe beter je het plaatje compleet kunt krijgen.

Geschreven geschiedenis

Van de laatste paar duizend jaar zijn er gelukkig heel wat gegevens voorhanden. Hoe recenter de geschiedenis is, hoe meer boeken en waarschijnlijk zelfs films je kunt terugvinden. Dat ligt een stuk lastiger bij de hele vroege geschiedenis. Vóór de Romeinen rond het jaar 50 voor Christus in ons land kwamen, werden er geen geschriften gemaakt. Er bestaan dus geen geschreven bronnen, waar we voor onze informatie uit kunnen putten. Deze periode noemen we daarom prehistorie, letterlijk vóór-geschiedenis. De tijd vóór er geschreven bronnen waren. Gelukkig weten we dankzij allerlei bodemvondsten toch het een en ander te concluderen.

De Tijdvakken

Kinderen hebben behoefte aan duidelijkheid, aan overzicht. Trouwens, dat geldt ook voor veel volwassenen. Om vat te krijgen op de hoeveelheid gegevens die ons verleden oplevert, is het handig de geschiedenis in tijdvakken te verdelen. Tijdvakken, die op een of andere manier een logisch geheel vormen. We maken een globale indeling in een vijftal tijdvakken:

• Prehistorie
• Oudheid
• Middeleeuwen
• Vroeg-moderne tijd
• Moderne tijd

Zoals je ziet, één periode waarover geen geschreven bronnen bestaan (prehistorie), en vier periodes waarvan wél geschreven bronnen bekend zijn. Uiteraard is elke periode op zichzelf weer verder in kenmerkende stukken te verdelen. We beperken ons hier even tot de hoofdperiodes.

Bijzonderheden

Alleen de aanduiding van een tijdvak geeft kinderen weinig tot geen houvast. Waar mogelijk, zullen we een globaal begin- en eindpunt aangeven:

• Prehistorie: tot 50 voor Christus.
• Oudheid: van 50 voor Christus tot 500 na Christus
• Middeleeuwen: van 500 na Christus tot 1500 na Christus
• Vroeg-moderne tijd: van 1500 na Christus tot 1800 na Chr.
• Moderne tijd: van 1800 na Chr. tot nu.

Nog mooier en duidelijker wordt het, als aan elk tijdvak een kenmerkende gebeurtenis kan worden gekoppeld. Dat betekent, dat je keuzes moet maken, er zijn natuurlijk in elke periode heel veel gebeurtenissen die in aanmerking komen. Eventueel kun je er ook meer dan één kiezen.

In vakken

De gevonden tijdvakken kun je mooi in een schema zetten. Alle tijdvakken passen in de vakjes:

Lees verder

• Een kijkdoos in tijd