De geschiedenis van... Australië

Aboriginals waren de eersten die in Australië leefden. Omdat men in de zestiende eeuw dacht dat de aarde plat was, moest er ergens in het zuiden nog wel een stuk land liggen. De Spanjaarden en Portugezen gingen op zoek, maar alhoewel de Portugees Mendez Australië als eerste zag in 1522, was het de Hollandse Willem Jansz die bij Cape York Peninsula in 1606 als eerst aan land ging. In 1628 ontdekte Frans Thijssen bij Nuyts Archipelago (ligt in wat we nu South Australia noemen) per ongeluk en Abel Tasman kreeg in 1942 van de VOC de opdracht om de Australische kust in kaart te brengen. Het was echter de Britse James Cook die in 1770 alle land te oosten van de 135ste breedtegraad claimde voor Engeland.

Het koloniseren van Australië: een strafkolonie

In de jaren 1780 waren alle gevangenissen van Australië overvol. Australië was daarom de oplossing: criminelen werden daarheen gezonden vanwege het afgelegen stuk land. Op 13 mei 1787 vertrok het eerste schip met militairen, zeemanslieden en criminelen. Echter rezen er problemen: de Aboriginals waren vijandig en voedsel werd een schaars goed. Daarom werden de gevangen naar een andere plek gebracht: Norfolk Island. Ex-gevangen moesten ervoor zorgen dat het land gecultiveerd werd met hulp van dwangarbeiders onder toeziend oog van leden van de New South Wales Corps. Dit verliep anders: in plaats van toezicht houden, hielden ze zich bezig met een lucratieve drankhandel die totaal uit de hand liep.

Gouverneur MacQuarie

Gouveneur MacQuarie was degene die een einde maakte aan de drankhandel door het Corps terug naar Engeland te sturen. Ondertussen probeerde hij ook meer vrije kolonisten aan te trekken en bood hij goede baantjes aan de gevangen aan. Ook werd geprobeerd in vrede te leven met de Aboriginals. Echter waren de rijke kolonisten niet zo blij met deze gouverneur; in 1821 zorgde zij ervoor dat Lord Brisbane het van MacQuarie overnam.

Grond en goud

De Fransen hadden enkele jaren na 1821 het Indonesische Java geclaimd. De Engelsen waren daardoor bang dat de Fransen als volgens stap West-Australië zouden claimen en begonnen daarom zelf een expeditie. In 1829 werd daarom de vlag gehesen door kapitein Charles Fremantle en onder militair bestuurd gesteld. Echter bracht het spoor van ontdekkingsreizigers ook veel vrije kolonisten naar Australië. Zij konden goedkoop grond opeisen en door het grote gebrek aan (land)arbeiders, werden er de minst gevaarlijke dwangarbeiders ingezet. Door land later duurder te maken, kon niet iedereen zich meer land veroorloven en werd hier een halt aan geroepen.

Halverwege de 19de eeuw werd er goud gevonden. Natuurlijk zorgde dit voor een stroom aan mensen die hun geluk wilden beproeven. Steeds meer particuliere koloniën werden gesticht (zonder bemoeienis van de Britse regering).

Grondwet

In 1850 werden alle staten uitgenodigd op een grondwet op te stellen en eerder hadden de Britten al besloten dat het niet verstandig was nog meer criminelen naar Australië te sturen. In 1853 kwam hier helemaal een eind aan voor Oost Australië; dit stopte voor West Australië pas vanag 1886 door het grote tekort aan arbeidskrachten. Uiteindelijk kwam er in 1897 de eerste grondwet die de Britse regering goedkeurde en die Australië een grote zelfstandigheid gaf. In 1901 was er zoveel steun voor een federatie dat de “Commonwealth of Australia” werd uitgeroepen. Op 9 mei 1901 werd het eerste Australische parlement in Sydney geplaatst.

Immigranten

Tegelijk met het parlement werd de “Restriction Bill” aangenomen. Hierdoor wilde men de stroom van niet-Europese immigranten beperken. Het spreken van de Engelse taal was een eis om het land binnen te mogen. Hierdoor konden vele Aziatische en Polynesische immigranten Australië niet in, want zij spraken geen Engels. Ook Aboriginals hadden hier erg onder te lijden. Zij kregen pas in 1967 stemrecht. Het wordt ook wel de “White Australia”-politiek genoemd.

De eerste wereldoorlog

Doordat Australië een verbintenis had met Engeland, was zij genoodzaakt mee te vechten tijdens de eerste wereldoorlog. Australische soldaten werden ingezet ij de Slag bij Gallipoli. Na deze met veel slachtoffers tegen de Turken verloren te hebben, moesten de geallieerden zich gewonnen geven.

Nadat de geallieerden de oorlog toch gewonnen hadden, verbaasde W. H. Hughes van de National Party (1917) de Australiërs door in 1919 tijdens het vredesconferentie van Versialles het mandaat over het Duitse Nieuw-Guinea in de wacht te slepen.

De jaren ’30: De grote Depressie

Ook de Australiërs leden onder de economische malaise in de jaren 30 van de 19de eeuw. Er heerste bittere armoede. Ondertussen ontstond er ook een grote behoefte aan een nationale regering. De United Australian Party bleef zo’n tien jaar aan de leiding onder Lyons. Na een aantal jaren zorgden zij ervoor dat de economie aantrok en dat de situatie economische gezien steeds beter ging.

De tweede wereldoorlog

Door de positie van Australië bood het land in eerste instantie zijn hulp aan de geallieerden in Europa aan. Echter werden ze na de aanval op Pearl Harbor en de val van Singapore, waarbij Asutralië grote verliezen leed, ook direct bij de oorlog betrokken. De Japanners trokken snel op. Noordelijke kustplaatsen, zoals Darwin, werden geregeld gebombardeerd. Een invasie in dit dunbevolkte gebied werd gevreesd en Amerikaanse hulp werd ingeroepen. Generaal MacArthur vestigde daarop zijn hoofdkwartier in Darwin en Amerikaanse troepen werden gestationeerd. Door samenwerking tussen de Australiërs en Amerikanen werd de opmars van de Japanners een halt toe geroepen en vlak daarna werd de tegenaanval ingezet.

Na de tweede wereldoorlog…

Alhoewel met een kleinere meerderheid, bleef de regering van 1946 zitten. In 1949 werd er een meerderheid gehaald door de liberalen die onder Robert Menzies 16 jaar regeerden. De rechtse liberale meerderheid bleef tot 1972.

Doordat Engeland steeds meer verzwakte, zocht Australië langzamerhand steun bij Amerika en later bij Nederland voor de ontwikkeling van Nieuw-Guinea. Echter, toen Nederland in oorlog kwam met het westelijk gedeelte van Nieuw-Guinea in 1962, steunde Australië Nederland niet met militaire troepen. Later richtte de buitenlandse politiek zich steeds met een neutrale en een op de Derde Wereld en Azië gericht beleid na.

Door politieke en economische problemen werd in 1975 het land opnieuw getroffen door een crisis, die eindigde met het ontslaan van Whitlam. De verkiezingen die volgden werden gewonnen door de liberalen en Malcolm Fraser werd premier. Onder zijn bewind ontstond op 12 juli 1976 de eerste werkstaking. In 1983 kwam Robert Hawke aan de leiding en hij zorgde door inkomens en prijspolitiek voor economische herstel. Helaas hielden de economische problemen aan en de regering verloor zijn populariteit. Door een uiteenvallende oppositie won Hawke toch nogmaals de verkiezingen, maar werd alsnog uit zijn ambt ontslagen en opgevolgd door vice-president Keating. Hij joeg Queen Elizabeth en daarmee Engeland tegen zich in het harnas door enkele respectloze uitspraken.

Pas in 1996 kwam de Liberal Party aan de macht met John Howard. Hij zette net als Keating in op de banden met Azië, maar versterkte ook de banden met Amerika. De Liberal Party blijft, in coalitie met de National Party, lang aan de macht. In 2008 wordt onder hun bewind excuses gemaakt aan de Aboriginals, de oorspronkelijke bevolking, die zo lang onderdrukt is. In 2008 wordt ook de eerste vrouwelijke gouveneur-generaal gekozen: Quentin Bryce. In 2010 komt er een vrouwelijke premier, Julia Gillard, met een krappe overwinning.