Spelling: enkele of dubbele klinkers en medeklinkers

Voor mensen met Nederlands als moedertaal is het vanzelfsprekend wanneer klinkers en medeklinkers dubbel of enkel geschreven moeten worden. Voor mensen die Nederlands niet als moedertaal hebben, is het niet zo eenvoudig om dit te weten. Er zijn een aantal regels om dit duidelijk te maken. Deze regels gaan over het verdelen van woorden in lettergrepen (syllaben), en over open en gesloten lettergrepen.
Om te weten of een klinker of medeklinker enkel of dubbel wordt geschreven, moeten we eerst weten hoe een woord wordt verdeeld in lettergrepen (syllaben). Daarna kunnen we bepalen of een lettergreep open of gesloten is. Zodra we dit weten kunnen we bepalen of er een enkele of dubbele klinker of medeklinker geschreven moet worden.

Klinker = a, e, i, o, u
Medeklinker = b, c, d, f……..w, x, z

Regels voor verdeling in lettergrepen

Woorden met twee of meer lettergrepen worden op de volgende manier verdeeld in losse lettergrepen.

Bij een enkele klinker gevolgd door een enkele medeklinker wordt er gesplitst tussen de klinker en de medeklinker

Lo-pen
Ba-nen
Bre-ken
Bu-reau
Ni-vo

Bij twee medeklinkers (dezelfde of verschillende) tussen twee klinkers wordt er gesplitst tussen de twee medeklinkers

Pluk-ken
Pas-sen
Dik-ke
Bos-sen
Vet-te

Tan-ken
Wil-de
Von-den
Lus-ten
Wel-ke

Bij meer dan twee medeklinkers tussen twee klinkers gaan de medeklinkers naar het volgende woord die in het Nederlands aan het begin van een woord kunnen staan

Vang-sten
Af-stand
Art-sen
Vor-stin
In-spraak

Speciale gevallen

Bij woorden die samengesteld zijn uit twee bestaande woorden worden de oorspronkelijke woorden gescheiden

Daar-door
Hoofd-stuk
Voor-beeld
Over-stroming

Voor- en achtervoegsels worden meestal gescheiden van het oorspronkelijke woord

Ver-loop
Huis-je
Snee-tje
Her-vinden

Open en gesloten lettergrepen

Om te weten of een klinker of medeklinker enkel of dubbel geschreven wordt, is het nodig om te weten of een lettergreep open of gesloten is

Verder is het belangrijk om te bepalen of de klinker in de lettergreep donker of helder uitgesproken wordt

Donker uitgesproken klinker: deze klinkers hebben een korte klank, zoals bal, mes, put, bot, pil
Helder uitgesproken klinker: deze klinkers hebben een lange klank, zoals baal, beer, muur, boot, wiel*

* de i verdubbelt niet wanneer hij helder wordt uitgesproken, maar verandert in ie

Een open lettergreep eindigt op een klinker
Een gesloten lettergreep eindigt op een medeklinker

Enkele of dubbele klinker

Gesloten lettergreep, donker uitgesproken: altijd een enkele klinker

Pet
Tak-ken
Bot-ten
Lus-sen

Gesloten lettergreep, helder uitgesproken: altijd een dubbele klinker

Laat
Steel
Buur-man
Vaar-geul

Open lettergreep:
Een open lettergreep wordt altijd helder uitgesproken (behalve enkele uitzonderingen die hieronder worden besproken) en heeft altijd een enkele klinker.

Pa
Nu
Da-ken
Bu-ren

Uitzonderingen

Als een woord eindigt met een open lettergreep, eindigend op -e en helder wordt uitgesproken, wordt deze dubbel geschreven.
Dit is om het verschil te zien met woorden die eindigen op een stomme -e.

Stomme e: een e die wordt uitgesproken als een donkere u, waar nooit de klemtoon op ligt.

Heldere -e

Nee
Thee
Matinee

Stomme -e

De
Lade
Agente
Warmte

Als een i helder wordt uitgesproken verdubbelt hij niet, maar wordt hij meestal geschreven als ie

Wiel
Schieten

Enkele of dubbele medeklinker

Zoals gezegd wordt een klinker in een open lettergreep altijd helder uitgesproken
Dit betekent dat een donker uitgesproken klinker altijd in een gesloten lettergreep moet staan. Om de donkere klank te behouden, moet dus de lettergreep altijd gesloten blijven. Daarom moet de consonant aan het eind van de lettergreep vaak verdubbeld worden.

Bal-len
Bom-men
Buk-ken
Pak-ken

Dit is vooral belangrijk bij het vormen van meervoud op -en, bij sommige werkwoordsvormen, bij bijvoeglijke naamwoorden waar een -e achter komt, en bij de vergelijkende trap (comparatief).
meervoud van substantieven

Bal – bal-len
Put – put-ten
Bot – bot-ten
Baal – ba-len
Muur – mu-ren
Doos – do-zen

Werkwoorden

Buk-ken – ik buk, ik bukte, ik heb gebukt
Hu-ren – ik huur, ik huurde, ik heb gehuurd

bijvoeglijke naamwoorden waar een -e achter komt

Smal – smal-le
Dun – dun-ne
Duur – du-re
Rood – ro-de

Vergelijkende trap

Wit, wit-ter, witst
Breed, bre-der, breedst