Tsjechisch schrijven en spreken

Het Tsjechisch behoort tot de Slavische talen, een groep van de Indo-Europese taalfamilie gebruikt in Oost- en Midden-Europa. De regels voor grammatica, syntax en zelfs uitspraak verschillen ten opzichte van de Germaanse talen. Omdat Tsjechië en attractieve turistische bestemming is, kan het interessant zijn om voor het reisje naar Praag of voor wintersport alvast wat te studeren.

Het tsjechische alfabet

Het Tsjechisch gebruikt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Russisch, net zoals het Nederlands het Latijns alfabet voor het geschreven woord. Er is echter wel een aantal specifieke klinkers en medeklinkers toegevoegd.

Het alfabet bestaat uit:

1. 27 basis lettertekens: A-a, B-b, C-c, D-d, E-e, F-f, G-g, H-h, Ch-ch, I-i, J-j, K-k, L-l, M-m, N-n, O-o, P-p, Q-q, R-r, S-s, T-t, U-u, V-v, W-w, X-x, Y-y, Z-z
2. 7 lange klinkers: Á-á, É-é, Í-í, Ó-ó, Ú-ú, ů, Ý-ý
3. 1 palataliserende klinker: ě
4. 7 gepalataliseerde medeklinkers: Ž-ž, Š-š, Č-č, Ř-ř, Ď-ď, Ť-ť, Ň-ň

De uitspraak

De uitspraak is in het Tsjechisch gelijk aan het geschreven woord, anders dan bijvoorbeeld in het Frans, waardoor je ieder woord uit kan spreken als je eenmaal de letters geleerd hebt.

De uitspraak ontstaat door het gebruik van drie diakritische tekens:

Twee uitzonderlijke gevallen zijn de palataliserende klinker -ě en de -ů. Ze mogen allebei niet aan het begin van een woord gebruikt worden. De -ů geeft net zoals de Ú-ú een verlenging aan. De -ě wordt gebruikt om de voorafgaande medeklinker te palataliseren. Het overneemt de verzachtende functie in woorden met een zachte uitspraak waar het na de medeklinker wordt geplaatst. Het haakje wordt in dat geval niet meer boven de medeklinker gebruik en de -ě wordt uitgesproken als -j, eventueel -nj na de medeklinker m in sommige woorden.

• těsto (deeg) - uit te spreken als tjesto
• město (stad) - uit te spreken als mjesto
• pěst (vuist) - uit te spreken als pjest
• něco (iets) - uit te spreken als njeco
• maar: měnit (veranderen) - uit te spreken als mnjenit

De fonetische weergave van het alfabet ziet er dan als volgt uit: