De Poolse taal: uitspraak + kenmerken

Het Pools is een West-Slavische taal die door ongeveer 50 miljoen mensen gesproken wordt. Het Pools is sinds 1 mei 2004 één van de officiële werktalen van de Europese Unie.

De Poolse taal

Subgroep

Het Pools is dus een West-Slavische taal, maar binnen de West-Slavische talen is het Pools de grootste van de Lechitische talen. Een kenmerk van de Lechitische talen binnen het West-Slavisch is dat de Lechitische talen is het gebruik van de Proto-Slavische nasaalvocalen (nasaalvocalen: vocalen waarbij bij de uitspraak de lucht voornamelijk door de neus gaat, waardoor dus een zogenaamde 'neusklank' ontstaat). Talen die ook tot de Lechitische subgroep behoren zijn: Kasjoebisch, Slovincisch en Polabisch, de laatste twee talen zijn uitgestorven. Het Kasjoebisch wordt in het noorden van Polen nog door een aantal mensen gesproken.

Kenmerken

Het Pools onderscheidt zich van andere talen door het gebruik van sterk gepalataliseerde medeklinkers (palatalisering: de articulatie van de medeklinker verschuift, onder invloed van een nabijgelegen klinker in het woord, naar het harde gehemelte. Hierdoor wordt de medeklinker zachter uitgesproken). Ook kent het Pools een vast accent (klemtoon) op de voorlaatste lettergreep in bíjna elk woord.

Het Pools kent geen lidwoorden, net als de meeste andere Slavische talen.

Het alfabet

In het Pools wordt gebruik gemaakt van het Latijnse alfabet. Het Poolse alfabet telt meer letters dan bijvoorbeeld het Nederlands, namelijk 32. Dit komt omdat sommige letters met diakritische tekens (tekens, bijvoorbeeld streepjes) die boven of onder een letter geplaatst worden omdat de letter net iets anders uitgesproken wordt dan de variant erop zonder streepje.

Dit is het Poolse alfabet:

Uitspraak

Algemeen

In eerste instantie lijkt de uitspraak van Poolse woorden erg ingewikkeld. Dat komt met name door medeklinkercombinaties die gevormd worden, een opeenhoping van deze combinaties lijkt voor ons praktisch onmogelijk. (voorbeeldje: Szczebrzeszyn) Dit is echter iets wat vooral gewenning en véél oefening vereist. De Poolse spelling is wel zeer regelmatig, als je weet hoe een woord geschreven moet worden, dan kun je het doorgaans ook uitspreken.

Uitspraak van de afzonderlijke letters

• a Als de 'a' in as
• ą In zuivere vorm als een nasale 'o', als in het Franse bon
• e Als de 'e' in lek
• ę In zuivere vorm als een nasale 'e', als in het Franse bassin
• i Als de 'ie' in zie.
• o Als de 'o' in bom
• ó Als de 'oe' in moe
• u Als de 'oe' in moe
• y Als een korte 'i' (Nederlands)

• c Als de 'ts' in tsaar
• ch Als een stemloze zachte 'g'
• cz Als de 'tsj' in Tsjechisch, maar met de tong verder naar achteren, tegen het harde gehemelte
• ć Ongeveer als 'tsj' in Tsjechië
• dz Stemhebbende tegenhanger van 'c'
• dź Stemhebbende tegenhanger van 'ć'
• dż Stemhebbende tegenhanger van 'cz'
• g Als de 'g' in goal
• h Als 'ch'
• ł Als de 'w' in het Engelse 'water'
• ń Als in het Spaanse España
• r Als een rollende tongpunt-r
• rz Als de 'j' in journalist, maar palataler (zie cz)
• sz Als de 'sj' in sjabloon, maar palataler (zie cz)
• ś Als 'sj' in meesje
• w Als de 'v' in vader (stemhebbend)
• ź Stemhebbende tegenhanger van ś
• ż Als 'rz'

Enkele Poolse woordjes en zinnetjes

Tot tien tellen in het Pools