Spelregels over afkorten en afkortingen

Wanneer je regelmatig advertenties leest dan zie je dat er vaak afkortingen in staan. Maar niet alleen in advertenties ook in de gewone schrijftaal kom je regelmatig afkortingen tegen. Een aantal bekende zijn:

• n.v.t. Niet van toepassing
• t.a.v. Ter attentie van
• z.s.m. Zo spoedig mogelijk.

De afkortingen die je tegen kan komen in advertenties zijn bijvoorbeeld:

• z.g.a.n. zo goed als nieuw
• v.a. vanaf
• t.k.a. te koop aangeboden
• t.e.a.b. tegen elk aannemelijk bod
• p.m. per maand
• incl. inclusief
• i.g.st. in goede staat
• n.o.t.k. nog overeen te komen

Afkortingen in advertenties worden gebruikt omdat men bij kleinere advertenties per letter/spatie betaalt.
z.g.a.n. fax prijs n.o.t.k. is dus veel goedkoper dan: zo goed als nieuwe fax, prijs nog overeen te komen.

Lettergrepen

Wanneer je brieven schrijft moet je soms een woord afbreken, hoewel de meeste tekstverwerkingsprogramma’s zelf woorden op de juiste plek afbreken is het toch ook van belang dat je zelf de regels kent om woorden in lettergrepen te verdelen. Veel mensen kiezen ervoor om nooit een woord af te breken, zij vinden dit prettiger lezen. Een nadeel hiervan is dat de rechterkantlijn dan nooit een mooie rechte lijn zal vormen. Als we gaan afbreken dan moeten we het wel goed doen en dan moeten we eerst weten: wat is nu precies een lettergreep? Een lettergreep is een groep letters die bij elkaar horen.

Je kan woorden afbreken als ze uit twee zelfstandige woorden bestaan maar een andere regel is dat er net zoveel lettergrepen in een woord zitten als klinkers. Bijvoorbeeld radio heeft 3 klinkers en is te verdelen in drie lettergrepen ra-di-o. Een uitzondering is wanneer je twee klinkers als één uitspreekt zoals in ui: buik is één lettergreep. Of oe in bloem. Maar ook aa in baard of uu in vuur. Er is nog een regel die je moet kennen als je woorden gaat afbreken: als er ná een klinker twee medeklinkers volgen, dan krijgt iedere lettergreep één medeklinker. Voorbeeld: stoppen, na de ‘o’ komen er 2 ‘p’s; de lettergrepen worden dan stop-pen.

Soms bestaan woorden dus uit twee zelfstandige woorden zoals bureau+stoel = bureaustoel.
Bij het afbreken van zo’n samengesteld woord wordt er altijd uitgegaan van de twee zelfstandige woorden om af te breken.

• Vracht-wagen
• Zak-lamp
• Tuin-stoel
• Auto-band
• Honden-riem

Maar natuurlijk zijn er ook woorden die uit meerdere stukjes bestaan zonder dat deze afzonderlijk iets betekenen.

• Vi-de-o
• Wa-ter
• Koffie
• Winter
• Radio

Er zijn ook veel woorden die beginnen met ge-, ver-, te- of be-. Dit zijn allemaal aparte lettergrepen!

• te-vreden
• ge-schiedenis
• ver-loving
• be-roep

Pas op echter, er zijn ook woorden die met ge-, ver-, te- of be- beginnen die niet als een aparte lettergreep gezien kunnen worden:

• verfkwast
• bellen
• gember

Trema

Wanneer er op een klinker twee puntjes staan (trema) dan wordt hiermee aangegeven dat de twee klinkers apart moeten worden uitgesproken. Dus hygiëne spreken we uit als hygi-ene