Franse woordenschat uitbreiden door middel van liedjes

Je kan natuurlijk teksten laten lezen en woordenrijtjes vanbuiten laten leren om de woordenschat van je leerlingen op te krikken. Een leuke (en minder saaie) manier om nieuwe woorden en zinswendingen te leren, is het gebruik maken van liedjes. Dit kan op verschillende manieren gebeuren. Laat de leerlingen zelf een liedje kiezen en uitleggen. Of geef een tekst waar woorden uit weg zijn en laat de leerlingen deze invullen tijdens het beluisteren van het liedje. Of laat ze naar de clip kijken en laat ze het verhaal navertellen in hun eigen woorden. Mogelijkheden te over dus. Blijft de melodie hangen, dan zullen de leerlingen het liedje misschien zelf willen gaan zingen. Op die manier blijven de nieuwe woorden en structuren beter hangen.

Franse liedjes: een vast repertoire

Franse chansons zijn er in alle stijlen. Je hebt de oeroude, klassieke liedjes van pakweg Edith Piaf of Charles Trenet. Je hebt de yeye-liedjes uit de jaren zestig. Stijl France Gall en Claude François bijvoorbeeld. De disco-liedjes uit de jaren tachtig. Ottawa bijvoorbeeld. En dan de modernere zangers van de nillies en verder. Denk hier bijvoorbeeld aan Vianney, Louanne of Zaz. En je hebt heel wat kinderliedjes met hele leuke woordenschat per thema. Dus wat je publiek ook is, jongeren, tieners of volwassenen, er zal altijd wel iets tussen zitten dat hen kan boeien. En natuurlijk kan je de leerlingen of cursisten ook altijd laten kennismaken met iets dat niet van hun tijd is.

Hoe kan je in de klas werken met liedjes?

Kreeg je vroeger op school een liedje, dan was dat een heel gedoe met bandopnemers en spoelen. Nu gaat het heel eenvoudig. Een smartphone of laptop volstaat immers. Op YouTube vind je bijna alle liedjes terug, vaak met leuke clips. Tik je naast de titel van het liedje lyrics of paroles in, dan vind je ook nog eens keurig alle woorden. Tik je de titel met daarnaast 'vertaling' in, dan vind je ook nog eens de Nederlandse vertaling van bijna alle liedjes. Hier is het evenwel soms toch oppassen geblazen want de vertalingen worden dikwijls machinegewijs gemaakt en dat geeft soms hilarische resultaten!

Hoe gebruik je liedjes om woordenschat aan te leren?

De liedjesteksten kunnen op verschillende manieren aangewend worden. Zo kan je vaak met liedjesteksten werken en er toch telkens iets origineels mee doen.

De leerlingen of cursisten kiezen de liedjestekst

Een mogelijkheid die enkele lessen in beslag neemt en door de leerlingen wordt voorbereid. Iedere leerling kiest zijn (lievelings)liedje. Ze bereiden het thuis voor door de betekenis van de moeilijke woorden op te zoeken. Ze kunnen eventueel ook wat achtergrond opzoeken over de artiest en over het liedje zelf. In de klas wordt het liedje beluisterd en wordt de tekst geanalyseerd. Daarna kan het nog eens beluisterd worden. Eventueel kan er dan meegezongen worden. Hierbij moet toch vlotjes op twintig minuten per leerling gerekend worden. Dit betekent dat er dus maar twee, hooguit drie leerlingen per les aan bod zullen kunnen komen en dat je wel lang bezig bent vooraleer iedereen aan de beurt is geweest.

Een liedje zoeken met een bepaald thema

Wil je niet te veel lessen verspelen aan liedjes maar wil je toch liedjes gebruiken in je lessen, dan kan je de leerlingen bij het begin van het schooljaar een opdracht meegeven. Geef ze de lijst van de te behandelen thema's van dat jaar. Dat kan gaan van eenvoudige dingen als huis, sport, familie bij tieners tot energie, natuurbehoud, keukentermen bij volwassenen. Vraag aan de cursisten om elk een liedje te zoeken dat past bij een van de thema's. Laat ze dit thuis voorbereiden en daarna afgeven. Zo krijgen ze een eerste evaluatie op het geleverde geschreven werk en weet jij als leerkracht welke thema's gevonden werden. Wanneer dat bepaalde thema dan aan bod komt door het jaar heen, kan jij de leerling met dat thema aan het woord laten. Je hebt dan een evaluatie voor een mondelinge opdracht. Twee vliegen in een klap en het maakt je thema levendiger.

Vrije discussie over liedjes

Je kan ook een les wijden aan liedjes zonder voorbereiding. Met een eenvoudige vraag bij het begin van de les: "wie kent er een Frans liedje?". Er zullen steevast een paar suggesties komen en daar vertrek je van. Je laat die liedjes horen, de niet gekende woorden worden uitgelegd en je kan ook wat achtergrondinformatie gaan opzoeken over de artiest via Wikipedia bijvoorbeeld of op de homepage van de artiest. Van het een komt het ander en er zullen geregeld nieuwe titels worden naar voren geschoven door andere leerlingen. Zo krijg je een heel interactieve en levendige les zonder voorbereiding maar waar iedereen wel wat van opsteekt.

Gaatjestekst

Deze manier is een klassieker en vergt wel wat voorbereiding van de docent. Neem een tekst, willekeurig of die bij een les past. Druk de tekst af en verwijder een aantal woorden of uitdrukkingen in de tekst. Liefst nieuwe woorden en nieuwe uitdrukkingen. Laat in de klas de tekst een paar maal horen en laat de leerlingen de weggelaten stukken invullen. Dit kan eventueel ook gegeven worden als luisteroefening, maar dan moet je niet al te moeilijke nieuwe woorden weglaten. Dit gebruik je eerder om bekende woordenschat te toetsen.

Begrijpen van het liedje via de clip

Bij sommige liedjes, vooral de meer recente liedjes, horen grappige of ontroerende clips. Denk bijvoorbeeld aan de clip van Louane bij 'Si tu étais là', de clip van Vianney bij 'Véronica', de clip van Black M bij 'Sur ma route' of de clip van Bigflo & Oli bij 'Dommage'. Vooral de laatste clip kan heel goed gebruikt worden omdat het echt vier verhaaltjes vertelt, die makkelijk naverteld kunnen worden. Ofwel laat je het liedje horen en de clip zien waarna de leerlingen het verhaal vertellen. Ofwel laat je de clip zien zonder tekst erbij en moeten de leerlingen raden waar het over zou kunnen gaan. Moeilijk bij sommige clips en je zal verrassende verhalen krijgen. Een goede mondelinge oefening!

Omgekeerde vertaling

Bij de omgekeerde vertaling maakt de docent een Nederlandse vertaling van een of meerdere Franse liedjes. De leerlingen moeten nu raden over welk liedje het gaat door het terug naar het Frans te vertalen. Dit kan in de vorm van een quiz met nieuwe liedjes of na de behandeling van een aantal liedjes in de klas. Vorm groepjes van drie of vier met je leerlingen. Wie raadt als eerste over welk liedje het gaat en wie scoort de meeste punten?

Vul aan

Sommige liedjes zijn erg bekend. Iedereen kan de hoofdzinnen wel meebrullen. De leerkracht noteert een aantal van deze zinnen uit verschillende liedjes. Wie kan de meeste zinnen correct en zonder schrijffouten aanvullen? Ook dit kan in de vorm van een quiz gegoten worden waardoor alle leerlingen moeten meewerken en meedenken.

Zelf een liedje schrijven

Zet de leerlingen per drie of vier. Geef elk groepje een thema of gebruik hetzelfde thema voor de hele klas. Laat ze nu zelf een liedjestekst schrijven, vrij of met opgegeven woordenschat. Zitten er leerlingen tussen die muziek spelen, laat ze het liedje dan brengen met een muziekinstrument. Een creatieve les waar veel van opgestoken zal worden!

Liedjes in context

Natuurlijk kan je ook liedjes gebruiken in een bepaalde context. Met kerst bijvoorbeeld. Zo kan je je leerlingen/cursisten laten kennismaken met liedjes in de doeltaal. In kerstliedjes wordt ook vaak gesproken over bepaalde typische gebruiken in het land. Zo leer je ook wat cultuur. Of je kan liedjes zoeken met een bepaalde tijd of grammaticaal thema. Zo kan je de futur simple oefenen of de voornaamwoorden. Hiervoor kan je bijvoorbeeld 'L'été Indien' van Joe Dassin of 'On verra' van Jean Ferrat gebruiken voor de futur simple en 'Quand j'étais petit garçon' van Michel Sardou of 'Si tu étais là' van Louanne voor de imparfait.

Een zangles met Franse liedjes

Je kan ook een zangles organiseren met Franse liedjes. Geef de leerlingen/cursisten een bundeltje met liedjes en laat iedereen meezingen na uitleg van de moeilijke woorden. Of je kan een karaoke organiseren. De leerlingen brullen de tekst allemaal mee. Ook hiervan vind je heel wat voorbeelden op YouTube. Om ze te vinden, tik je de titel van het liedje + karaoke. Franse liedjes luidkeels meezingen zorgt voor een gezellige boel en woordenschat en correcte uitspraak worden beter onthouden!