Franse grammatica: het vrouwelijke adjectief

Van een mannelijk adjectief een vrouwelijk adjectief maken. Heel belangrijk in het Frans, want het adjectief past zich aan aan het substantief (zelfstandig naamwoord) waar het bij hoort. En is je substantief vrouwelijk, dan hoort daar dus een vrouwelijk adjectief bij. Voor de vorming van het vrouwelijk adjectief zijn er een aantal regels en natuurlijk ook heel wat uitzonderingen.

L'adjectif qualificatif

Het bijvoeglijk naamwoord of adjectief wordt in het Frans l'adjectif qualificatif genoemd. Qualificatif omdat het iets meer zegt over het substantief waar het bijhoort. Het adjectif qualificatif verandert in het Frans van geslacht en getal. Het past zich aan aan het zelfstandig naamwoord of substantief waar het bijhoort. Is je substantief mannelijk enkelvoud, dan gebruik je de gewone vorm van het adjectief. Is je substantief vrouwelijk enkelvoud, dan wordt je adjectief ook in de vrouwelijke vorm gezet. Om het adjectif qualificatif vrouwelijk te maken, gelden een aantal regels.

Hoe maak je een adjectif qualificatif vrouwelijk?

Hoofdregel

Een adjectief vrouwelijk maken is niet zo moeilijk. Je neemt de mannelijke vorm van het adjectief en je voegt er "e" bij. Zo wordt joli dus jolie (mooi), petit wordt petite (klein), etc. Deze regel gaat echter niet voor alle adjectieven op en dus zijn er heel wat speciale gevallen.

Uitzonderingen

Op de hoofdregel zijn heel wat uitzonderingen. Een overzicht:

• soms blijft de mannelijke vorm ongewijzigd: calme blijft calme (kalm). Dit is het geval voor mannelijke adjectieven op -e.
• -er wordt -ère: premier wordt première (eerste)
• -eil wordt -eille: pareil wordt pareille (hetzelfde)
• -el wordt -elle: cruel wordt cruelle (wreed)
• - al wordt -ale: original wordt originale (origineel) - opgelet: 1 "l"
• - l wordt lle: gentil wordt gentille (lief)
• -f wordt -ve: sportif wordt sportive (sportief)
• -x wordt -se: heureux wordt heureuse (gelukkig)
• - t wordt -tte: muet wordt muette (stom, niet kunnen spreken)
• - s wordt -sse: bas wordt basse (laag)
• - n wordt -nne: bon wordt bonne (goed)
• - c wordt -que: public wordt publique (publiek)

Uitzondering op de uitzondering

Op deze uitzonderingen zijn er nog een paar uitzonderingen. Let dus goed op bij:

• - t wordt -tte. Op deze regel zijn er een paar uitzonderingen, want soms wordt -t ook -ète. Dit is het geval voor complet (compleet), concret (concreet), discret (discreet), inquiet (ongerust) en secret (geheim)
• - c wordt -que. Hierop is een uitzondering. Bij grec (Grieks) blijft de c behouden en komt er -que bij. Grec wordt dus grecque.

Speciale gevallen

Sommige adjectieven volgen geen enkele regel. Je moet ze dus gewoon van buiten leren.

• blanc wordt blanche (wit)
• franc wordt franche (eerlijk)
• doux wordt douce (zacht)
• faux wordt fausse (vals)
• favori wordt favorite (favoriet)
• fou wordt folle (gek)
• mou wordt molle (slap)
• frais wordt fraîche (vers)
• long wordt longue (lang)
• roux wordt rousse (ros)
• sec wordt sèche (droog)

Nouveau, beau, vieux

Nouveau (nieuw) wordt nouvelle, beau (mooi) wordt belle en vieux (oud) wordt vieille. Maar deze adjectieven hebben ook nog een extra vorm. Wanneer het substantief waar ze bijstaan mannelijk is en begint met een klinker of een doffe h, dan wordt de mannelijke vorm nouvel, bel en vieil. Zo heb je bijvoorbeeld homme (man) en arbre (boom), beide mannelijk beginnend met een doffe h en een klinker. Je krijgt dan un vieil homme en un bel arbre. Een regeltje om niet te vergeten, want vaak gevraagd op het Franse examen!

Vrouwelijke adjectieven voor gevorderden

Voorgaande regels zijn regels die moeten gekend zijn vanaf de middelbare school. Daarna zijn er nog een paar "speciale gevallen" die enkel gevorderden moeten kennen.

Demi en nu

Demi (half) en nu (naakt) zijn twee adjectieven die onveranderlijk zijn wanneer ze voor het substantief staan. Vaak worden ze aan het substantief verbonden met een koppelteken. Zo heb je bijvoorbeeld une demi-heure (een half uur), un demi-kilo (een halve kilo), nu-pieds (blootvoets) en nu-tête (bloothoofds). Komen deze adjectieven achter het substantief, dan veranderen ze wel. Daarom schrijf je une heure et demie (anderhalf uur) en les jambes nues (met blote benen).

Kleuradjectieven

Ook voor kleuradjectieven zijn er heel wat regels.

• Gewone kleuradjectieven volgen de gewone regel. Bleu (blauw) wordt bleue, vert (groen) wordt verte, jaune (geel) blijft jaune, etc.
• Samengestelde kleuren veranderen niet. Bleu claire (licht blauw) en bleu foncé (donker blauw) blijven onveranderd
• Kleuren die ook een substantief kunnen zijn, veranderen ook niet. Orange is oranje maar ook sinaasappel en dus verandert orange niet. Corail is rooskleurig maar ook koraal en dus blijft het ongewijzigd. Or is goud van kleur maar ook goud dus daar gebeurt ook niets mee

Waarom je het vrouwelijk adjectief goed moet onder de knie krijgen

Natuurlijk moet je je vrouwelijk adjectief goed kunnen vormen om het juiste adjectief bij het juiste substantief te gebruiken. Maar daarnaast is het ook heel belangrijk om deze regels goed te leren omdat je in vele gevallen de vrouwelijke vorm van het adjectief nodig hebt om er het bijwoord mee te vormen. Belangrijke leerstof dus!