Spreekwoorden en gezegden met hart

In veel spreekwoorden en gezegden komt de naam van een symbool voor. Een symbool met een wereldwijde betekenis is het hart. Symbolisch staat het hart voor de liefde. In die betekenis of in andere niet letterlijke betekenissen komt het hart in een aantal spreekwoorden en gezegden voor. Een aantal veel voorkomende zijn:

Liefdevol

Dat meen ik uit de grond van mijn hart.

In dit gezegde staat het hart centraal als een liefdevol symbool. Iets heel oprecht menen wordt dus uit de grond van het hart gemeend.

Hij heeft een hart van goud.

Hij heeft zeer veel over voor andere mensen waarbij het edelmetaal goud een extra bevestiging is van zijn goedheid.

Iets met hart en ziel doen.

Iemand die iets met volledige inzet doet gaat met hart en ziel te werk.

Breekbaar

Het breekt mijn hart.

Deze uitdrukking is van toepassing als iets je intens verdrietig maakt en je net als een gebroken hart niet meer normaal kunt functioneren.

Angst

Ik houd mijn hart vast.

Bij angst dat er iets ergs zal gebeuren moet vooral het hart beschermd worden. Dat kan niet beter dan het vast te houden wat natuurlijk figuurlijk wordt bedoeld.

Mijn hart stond even stil.

Ik schrok ontzettend bij een bepaalde gebeurtenis. Zelfs zo erg dat het leek alsof mijn hart even stilstond.

Hij heeft een grote mond, maar een klein hartje.

Iemand met een klein hartje is niet zo sterk maar kan toch een grote mond hebben om dit te verbloemen. Zo iemand doet zich sterker voor dan hij eigenlijk is.

Een hart onder de riem steken.

Onder hart moet in dit gezegde moed worden opgevat. De uitleg is dan bijvoorbeeld: Als een soldaat geen hart onder zijn riem heeft (in dit verband een riem die schuin van de schouder over zijn borst loopt) is het een lafaard. Met dit gezegde wordt hem dus moed ingesproken.

Tevreden

Ik heb alles wat mijn hartje begeert.

Als je geen wensen meer hebt en zeer tevreden bent met wat je allemaal hebt kun je zeggen dat je alles hebt wat je hartje begeert. Zo iemand is dus een tevreden persoon.

Dat is een pak van mijn hart.

Voor de uitleg van dit gezegde is het nodig te realiseren dat spreekwoorden en gezegden lang niet altijd letterlijk moeten worden opgevat. Een pak van mijn hart betekent een enorme opluchting.

Verliefd

Je hart aan iemand verliezen.

Bij deze uitdrukking staat het hart heel duidelijk symbool voor liefde. Met het hart aan iemand verliezen wordt bedoeld dat je verliefd bent op die persoon.

Hij (of zij) heeft een speciaal plekje in mijn hart.

In dat geval houd je op een speciale manier van iemand.

Je hart aan iemand schenken.

Dit wil zeggen dat je iemand trouw belooft. Als je je hart hebt weggegeven is er geen ruimte meer voor ontrouw.

Goede wil

Met je hand over je hart strijken.

Bij deze uitdrukking lijkt het alsof je door over je hart te strijken alle goede dingen naar boven wilt halen en voor één keer minder streng wilt zijn.

Hart voor de zaak hebben.

Iemand die hart voor de zaak heeft zal zich met plezier ergens geheel voor inzetten. Het is prettig om met zo iemand samen te werken om een doel te bereiken.

Uit het hart

Maak van je hart geen moordkuil.

Als je je gedachten en gevoelens verzwijgt voor een ander dood je die als het ware en stopt ze in een moordkuil. Beter is om dat niet te doen en geen moordkuil te maken van je hart.

Ik heb zin om mijn hart eens goed te luchten.

Deze uitdrukking is eigenlijk enigszins vergelijkbaar met geen moordkuil maken van je hart omdat je alles er eens uit wilt gooien.

Waar het hart vol van is, loopt de mond van over.

Als iets je veel bezighoudt is er veel van opgeslagen in het hart en zelfs zoveel dat het overloopt. Iemand praat daar dan voortdurend over.

Uit het oog, uit het hart.

Als je met iemand veel contact hebt en graag mag kun je zo’n persoon in je hart sluiten maar als je geen contact meer hebt en iemand niet meer onder ogen komt is hij of zij uit het oog en uit het hart.

Lees verder

• Spreekwoorden en gezegden met aap
• Spreekwoorden en gezegden met etenswaren
• Spreekwoorden en gezegden over het weer