ADD bij kinderen: omgaan met ADD op school

ADD wordt, anders dan ADHD, niet zo snel opgemerkt bij een kind. Kinderen met ADD zijn over het algemeen juist rustige kinderen. Ze zorgen dus niet voor drukte in de klas, leiden andere kinderen niet af door hun gedrag, zoals bij een kind met ADHD vaak het geval is. Toch ondervinden ze wel degelijk problemen op school, onder andere door een verminderd concentratievermogen, waardoor ze veel moeite kunnen hebben met leren. Andere problemen die ze ondervinden kunnen betrekking hebben op het sociaal-emotioneel vlak. Hoe kun je een kind met ADD begeleiden in de klas?

ADD op de basisschool

Een groot probleem voor kinderen met ADD op school ligt bij het moeite hebben zich langdurig te concerteren en het snel afgeleid raken.

Concentratie

Tips om het concentratievermogen te onderzoeken en verbeteren:

• Sommige kinderen hebben baat bij een het opzetten van een koptelefoon (gehoorbeschermer) tijdens het zelfstandig werken. Ze zijn dan even afgesloten van alle afleiding en geluiden om zich heen. Er zijn ook kinderen die het juist fijn vinden met een zacht muziekje op hun koptelefoon te werken.
• Wanneer een kind een opdracht samen doet met een klasgenootje kan dit ervoor zorgen dat hij zich meer met de uit te voeren taak bezig houdt dan wanneer hij alleen werkt. Het samenwerken kan helpen focussen.
• Een onderbreking van het werken in de vorm van beweging kan zorgen voor het opnieuw opladen van het concentratievermogen. De juf kan het kind bijvoorbeeld een klusje laten uitvoeren tussendoor.

Het heeft niet de voorkeur een kind helemaal apart te zetten om rust te creëren. Naast het feit dat er ook dan interne afleiding (gedachtes in het hoofd) aanwezig kan zijn, leert het kind zo niet zijn taken te vervullen in een klassikale omgeving. Het is belangrijk te zoeken naar een vorm waarbij een kind onderdeel blijft uitmaken van de groep omdat een kind met ADD zich vaak toch al anders voelt dan de rest. Het regelmatig apart zetten kan leiden tot afzondering van de groep, ook tijdens andere activiteiten.

Beelddenkers

Kinderen met ADD zijn vaak visueel denkend, oftewel beelddenkers. Het gewone leren op de basisschool gebeurt voornamelijk schriftelijk uit boeken en ook daarbij horende overhoringen gebeuren meestal schriftelijk. Een kind met ADD zal de lesstof makkelijker tot zich nemen wanneer naast tekst gewerkt wordt met beeld en geluid. Wanneer een kind met ADD een schriftelijke overhoring slecht maakt zal bij een mondeling overhoring van dezelfde stof regelmatig blijken dat het kind de materie wel degelijk beheerst.

Wat zijn mogelijke alternatieve leermethodes voor een kind met ADD?

• Meerdere zintuigen stimuleren bij het presenteren van de lesstof: werk naast tekst ook met beeld en geluid. Illustreer uitleg bijvoorbeeld met foto’s en video’s.
• Laat het kind de stof zelf ‘ervaren’: laat hem er een voorstelling of spreekbeurt over maken.
• Leg initiatief over het verzamelen van informatie over het onderwerp neer bij het kind zelf: in plaats van alle informatie kan en klaar voor te schotelen, het kind de gelegenheid geven de informatie zelf te vergaren bijvoorbeeld via internet of in de bibliotheek.

Sociaal-emotioneel

Kinderen met ADD zijn vaak rustig en kunnen wat teruggetrokken zijn. Buitenspelen is vaak een grote uitdaging omdat er op het schoolplein zo ontzettend veel tegelijk gebeurt. Het is bijna onmogelijk voor een kind met ADD geconcentreerd mee te doen met een groepsspelletje terwijl er om hem heen zoveel gaande is. Niet zelden zie je dan ook dat kinderen met ADD tijdens het speelkwartier ergens afgezonderd staan.
Een belangrijk struikelblok bij sociale interactie is ook de trage verwerking van informatie bij kinderen met ADD. Ze snappen alles prima, maar hebben meer tijd nodig dan andere kinderen om te reageren omdat ze (te) veel van wat er gebeurt om zich heen eerst uitgebreid analyseren voordat ze reageren. Wanneer er iets uitgelegd wordt in de klas is een kind met ADD vaak nog bezig met overdenken van de materie als de rest alweer doorgaat naar het volgende onderwerp.

Hoe kun je een kind met ADD op school sociaal-emotioneel begeleiden?

Het is belangrijk een kind met ADD de kans te geven later nog op onderwerpen terug te kunnen komen en bijvoorbeeld niet te zeggen: “Dat hebben we daarstraks al besproken, dat had je toen moeten vragen.
Betrek een kind actief bij groepsactiviteiten. Een kind met ADD zal bijvoorbeeld tijdens een kringgesprek niet snel zelfs het initiatief nemen tot het vertellen van een verhaal. Maar wanneer de leraar, bij voorkeur vooraf, aankondigt dat hij ook aan de beurt komt zal dat helpen zijn verhaal onder woorden te brengen.
Ook tijdens het buitenspelen en anderen activiteiten helpt het een kind met ADD af en toe te stimuleren zich aan sluiten bij de groep.

Lees verder

• ADD: De kenmerken en ADD in de dagelijkse praktijk
• ADD: Overeenkomsten en verschillen met ADHD
• ADD bij kinderen: Handreikingen voor leerkracht (en ouder)