De zes stappen om beter te leren en studeren

Er hangt nogal wat af van het goed kunnen studeren of leren. De juiste afgeronde studie kan het verschil maken tussen wel of geen baan, of tussen de baan die je ambieert en een baan om de rekeningen te betalen. Het lijkt alsof goed en snel studeren en leren niet voor iedereen is weggelegd, echter is er goed nieuws. Snel leren is te leren! Door de manier van leren aan te passen aan de manier waarop onze hersenen werken, is er winst te behalen. Deze manier van leren is goed toe te passen en kan een groot verschil maken!

De curve van Ebbinghaus bij het onthouden van informatie

Om goed te kunnen leren is het belangrijk om globaal te weten hoe onze hersenen werken. Als we iets lezen of leren, weten we op dat moment zelf alles wat er staat, echter zodra er tijd verstrijkt, al zijn het maar seconden, vervaagt te kennis. Het tempo waarin onze hersenen vergeten wat er net gelezen of geleerd is, is vast te leggen in een bepaalde curve. Deze curve heet de curve van Ebbinghaus. Deze ziet er als volgt uit:

Het verbeteren van het geheugen

Deze curve ontstaat wanneer we éénmaal iets lezen en geeft aan hoeveel van deze kennis er na hoeveel tijd ongeveer over is. Deze curve is echter geen gegeven, we kunnen de hoeveelheid onthouden kennis beïnvloeden. Dit kan bijvoorbeeld door na een bepaalde periode iets nogmaals te lezen; hierdoor worden de hersenen beïnvloed en daarmee de curve van Ebbinghaus. Er zijn in totaal zes manieren die een sterke bijdrage hebben tot het vermogen van onze hersenen om te onthouden, waardoor we de curve van Ebbinghaus kunnen beïnvloeden. Deze zijn:

• Structuur
• Verbanden leggen en analyseren
• Herhaling
• Pauze
• Uitleg
• Gebruik van een mindmap

Structuur

Voor onze hersenen is het belangrijk om een structuur aan te leggen in de te leren stof. Meer structuur zorgt namelijk voor een betere opname van informatie en daarnaast voor een betere retentie van de informatie in het geheugen. Structuur aanbrengen in lesstof kan op verschillende manieren. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om lesstof te structureren naar bepaalde thema's en dan van groot naar klein te sorteren. Samenvattingen van een vak als geschiedenis bijvoorbeeld kunnen dan per thema gesorteerd worden en daarbij de gebeurtenissen van groot naar klein gesorteerd. Hierdoor valt de stof in een soort raamwerk, waardoor het door de hersenen beter onthouden kan worden. Een andere mogelijke manier om structuur aan te brengen is om er een verhaal omheen te maken. Door dit verhaal wordt de stof ook beter onthouden.

Verbanden leggen

Het leggen van verbanden en het analyseren van de aangeboden lesstof zorgt ervoor dat onze hersenen actiever met de aangeboden stof aan de gang gaan. Vaak wordt dan ook de volgende vuistregel gebruikt voor het onthouden van informatie:

• Als we lezen onthouden we 10%
• Als we horen onthouden we 20%
• Als we zien onthouden we 30%
• Als we horen en zien onthouden we 50%
• Als we het bespreken onthouden we 70%
• Als we het anderen uitleggen onthouden we 90%

Hoewel dit een vuistregel is, geeft het wel duidelijk aan dat hoe actiever we omgaan met de informatie die we willen onthouden, hoe beter we deze ook onthouden. Het belangrijkste onderdeel hiervan is dat we verbanden moeten zien en de stof moeten analyseren. Slechts dan dagen we onze hersenen voldoende uit om het ook echt te onthouden. Iemand anders de stof of informatie uitleggen is dan een goede manier om ervoor te zorgen dat je de stof wel moet analyseren.

Herhaling

Door stof te herhalen kunnen we de curve van Ebbinghaus als het ware omzeilen. Deze curve is gebaseerd op het éénmaal lezen van stof, maar door stof te herhalen kunnen we de verbanden die in onze hersenen worden gelegd om informatie te onthouden versterken. Iedere keer als we iets willen onthouden, worden er namelijk in het geheugen bepaalde verbanden gelegd, die variëren in structuur en sterkte. Door stof te herhalen versterken we deze verbanden en vermeerderen we deze. Ook het koppelen van informatie aan reeds bestaande voorkennis zorgt ervoor dat de verbanden steviger worden en de stof beter onthouden zal worden.

Pauze tussen het lezen en leren

Het is niet verstandig om zoveel mogelijk in één sessie te leren of lezen. Als we dit doen vallen we het geheugen eigenlijk met een overdosis in één keer aan en krijgt het geheugen het lastig om de juiste connecties te maken. Het kan dan ook dat er dingen door elkaar gehaald worden of dat er door vermoeidheid simpelweg minder opgenomen wordt in het geheugen. Daarnaast zorgt éénmaal lezen of leren ervoor dat de curve van Ebbinghaus gevolgd wordt, terwijl we juist een betere retentie van de stof in het geheugen willen hebben. Hiervoor zullen we de hersenen dus verbanden moeten laten leggen, om deze later weer aan te spreken en te versterken. Het regelmatig herhalen met tussenpauzes van de stof zorgt er dus voor dat deze beter in het geheugen blijft zitten. Overigens is er nog een andere reden om regelmatig een pauze in te lassen; door een pauze te nemen voorkomen we ook dat we te vermoeid zijn om de stof goed op te nemen.

Uitleggen

Zoals al eerder benoemd, is de vuistregel dat we 90% onthouden van dat wat we aan anderen uitleggen. Doordat we stof uitleggen aan anderen worden er in feite een aantal andere factoren van goed leren aangesproken. Zo is structuur bijvoorbeeld belangrijk bij het onthouden van stof. Bij het uitleggen van stof aan anderen, brengen we vrijwel automatisch structuur aan om het aan anderen goed uit te kunnen leggen. Daarnaast zijn we actief met de stof aan de gang en analyseren we de stof, juist omdat we het aan anderen moeten uitleggen die wellicht lastige vragen kunnen stellen. Ook zijn we in feite met pauze's aan de slag tussen de op te nemen stof. Het is immers minimaal één keer gelezen of doorgenomen en wordt nogmaals aangesproken bij het uitleggen van de stof. Het uitleggen van de te leren of te onthouden stof aan anderen zorgt er dus voor dat we het veel beter onthouden dan anders het geval zou zijn.

Gebruik van een mindmap

Het gebruiken van een mindmap klinkt wellicht wat ingewikkeld vergeleken met de andere factoren, echter is dit wel een factor die een grote toevoeging kan zijn voor het onthouden van informatie. Een mindmap volgt namelijk precies die patronen die de hersenen prettig vindt om te onthouden. Informatie wordt in een mindmap namelijk gestructureerd aangeboden, met woorden, tekeningen en kleuren en legt de stof meteen uit. Informatie wordt hierdoor gekoppeld aan tekeningen, kleuren, structuur en uitleg en bij het maken van de mindmap moeten de hersenen ook nog eens zelf aan de slag met het bedenken van de structuur en indeling van de stof in de mindmap. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het maken van een mindmap een zeer waardevolle toevoeging is aan het arsenaal van factoren om informatie goed te kunnen onthouden. Een voorbeeld van een goede mindmap kan de volgende structuur zijn:

• Het hoofdonderwerp of de centrale gebeurtenis in het midden
• Daaromheen de deelonderwerpen in verschillende kleuren
• Gebruik in plaats van rondjes symbolen of tekeningen bij de deelonderwerpen die bij het onderwerp aansluiten
• Verdeel de deelonderwerpen weer verder door middel van symbolen of vertakkingen