Zelfstandig werken in de klas

Zelfstandig werken betekent dat kinderen gedurende een bepaalde tijd werken zonder de begeleiding en hulp van de leerkracht. Maar wat als de kinderen niet gewend zijn om zelfstandig te werken? Hoe introduceer je het zelfstandig werken in de klas? Stap voor stap wordt er in dit artikel uitgelegd hoe je het zelfstandig werken in de klas aanbiedt.

Zelfstandig werken

Voor kinderen is het belangrijk om tijdens zelfstandig werken de regels te weten, zodat het kind weet wat er van hem/haar wordt verwacht. Het is ook belangrijk dat de kinderen verantwoordelijkheid kunnen dragen voor hun eigen product en proces. Er wordt bij zelfstandig werken van de kinderen verwacht dat zij eventuele problemen zelf kunnen oplossen en om kunnen gaan met uitgestelde aandacht.

Stap voor stap naar het zelfstandig werken toewerken

Stap 1

Kinderen gaan zelfstandig aan het werk met een werkje. Op deze manier leren de kinderen om te gaan met uitgestelde aandacht. Als leerkracht loop je een vaste ronde in de klas, zodat de kinderen weten wanneer ze een vraag kunnen stellen. Op deze manier bied je als leerkracht structuur bij de kinderen aan: de kinderen weten waar ze aan toe zijn.

Stap 2

Het is belangrijk dat kinderen zelfstandig, zonder hulp van de leerkracht, aan het werk kunnen en blijven. Plan daarom momenten in dat je als leerkracht niet beschikbaar bent voor de kinderen. De kinderen mogen in deze tijden wel (zachtjes) met elkaar overleggen, maar de leerkracht niet benaderen. Op deze manier leren de kinderen hun eigen problemen/onduidelijkheden alleen of met elkaar op te lossen.

Stap 3

Voor het zelfstandig werken is het makkelijk om te werken met taken, zodat de kinderen weten waar zij tijdens het zelfstandig werken aan kunnen werken. In deze fase laat je de kinderen nog werken met kleine taken. Bespreek de taken vooraf door met de kinderen, zodat er tijdens het zelfstandig werken geen onduidelijkheden over ontstaan. Laat de kinderen de taken doorlezen en voor zichzelf bepalen met welke taak ze willen beginnen, welke taak daarna, etc. Op deze manier leren de kinderen zelf plannen.

Stap 4

Als de kinderen gewend zijn om met (kleine) taken te werken, kun je een dagtaak aanbieden. De kinderen plannen voor zichzelf in wanneer ze welke taak gaan maken. Ze houden zelf bij welke taken ze al hebben gedaan.

Stap 5

Een opdracht die je kunt toevoegen aan de dagtaak is het zelf nakijken/controleren van het gemaakte werk. Op deze manier worden de kinderen zelfverantwoordelijk voor het gemaaktewerk. De kinderen kunnen meteen kijken waar ze veel fouten maken en deze kunnen zij eventueel met klasgenootjes of de leerkracht bespreken, zodat het kind voor de volgende keer weet waar hij/zij op moet letten.

Stap 6

Als de kinderen gewend zijn aan een dagtaak, is het aanbieden van een halve weektaak of een weektaak de volgende stap. De kinderen leren meer taken te plannen en zelfstandiger te worden in het uitvoeren hiervan.

Tip! Het is belangrijk om tijdens en na elke stap met de kinderen te evalueren. Op deze manier kom je er als leerkracht achter hoe kinderen het ervaren en waar je als leerkracht de aandacht nog op moet vestigen.