Zorgleerlingen krijgen nog te vaak onvoldoende aandacht

Het onderwijs kampt nog steeds met problemen bij zorgleerlingen. Zorgleerlingen zijn kinderen die extra hulp en begeleiding nodig hebben en daarbij een aangepast onderwijsprogramma moet worden aangeboden. Zij hebben dus speciale aandacht nodig en juist die aandacht krijgen ze vaak niet. Daardoor ontstaan leerachterstanden die zelfs groter worden. Scholen constateren de problemen vaak ook wel, maar bieden de kinderen niet de hulp die daarbij hoort. 50% van de scholen in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs bieden zorg die onder de maat is en laten kansen liggen om problemen bij die kinderen te voorkomen.

Wat zijn zorgleerlingen

Zorgleerlingen zijn kinderen die extra hulp en begeleiding nodig hebben en daarbij een aangepast onderwijsprogramma moet worden aangeboden.

In het basisonderwijs heeft 10% van de leerlingen extra aandacht nodig.
In het voortgezet onderwijs is dat 17%.

In aantal betekent dat tenminste 300.000 kinderen.

Onder zorgleerlingen vallen

Kinderen die niet met de grote groep meekunnen.
Kinderen met een lichamelijke beperking.
Kinderen met een verstandelijke beperking.
Bovengemiddeld begaafde kinderen
Leerlingen van het speciaal onderwijs
Hoogbegaafde kinderen.

De laatste twee groepen worden in dit artikel niet bedoeld.

Zorgleerlingen en extra aandacht
Een groot deel krijgt die extra aandacht niet.
Door het opsporen van verschillen tussen de leerlingen kunnen de problemen voorkomen worden. Na ontdekking van die verschillen moeten scholen het onderwijs daaraan aanpassen. In de praktijk blijkt dat dit onvoldoende gebeurt. 40% van de basisscholen en 55% van de scholen in het voortgezet onderwijs presteren onder de maat.

Wat doen scholen (of juist niet)

De scholen signaleren de problemen van de leerlingen. Daarin is de afgelopen jaren een grote verbetering tot stand gekomen door de invoering van diverse leerlingvolgsystemen op het gebied van cognitieve en sociaal- emotionele ontwikkelingen.
Na signaleren moet de zorg toegepast worden.
Daarvoor zijn ook voldoende mogelijkheden:

Er zijn nieuwe functies gecreëerd

Intern begeleider
zorgcoördinator
zorgadviesteam
remedial teacher

Prestaties blijven ondermaats

Ondanks bovengenoemde faciliteiten zijn de percentages van 40% en 55% al jaren niet veranderd.

Oorzaken van de matige prestaties

Er worden door deze scholen geen of onvoldoende handelingsplannen gemaakt. In zo'n handelingsplan staat het gesignaleerde probleem en de aanpak die daarbij hoort.

Deze scholen kunnen niet aangeven wat het effect is van eventueel geboden extra aandacht.

Zij stellen te weinig eisen aan de kwaliteit aan de personen die de kinderen begeleiden.

De zorgleerling wordt met zijn/haar werk geacht zelfstandig aan het werk te gaan, waardoor zij in plaats van extra uitleg juist geen uitleg krijgen.

Gebrek aan aandacht kan tot ernstige gevolgen leiden

gebrek aan motivatie
een geïsoleerde positie
onnodig grote leerachterstand
onderprestatie
schooluitval

Deze constatering vraagt om actie en aanbevelingen
Bron: Inspectierapport: ' De staat van het Nederlandse onderwijs.'

Kind eerder naar basisschool

Een landelijke proef waarbij peuters met een leerachterstand zich kunnen ontwikkelen op een basisschool, is in de zomer van 2011 van start gegaan. Doel van de proef is om de prestaties van jonge leerlingen met een (taal)achterstand vroegtijdig en spelenderwijs te verbeteren, zodat deze ‘startgroepkinderen' alsnog een vliegende start kunnen maken op het moment dat ze 'echt' naar de basisschool gaan. De resultaten zijn nog niet bekend

Onderwijsraad
In 2010 bracht de Onderwijsraad het advies 'Naar een nieuwe kleuterperiode in de basisschool' uit. De raad stelde daarin voor dat de basisschool ''een rijk aanbod voor alle driejarigen'' zou moeten verzorgen gedurende vijf ochtenden in de week.

Landelijk experiment
Het ministerie van onderwijs wil een landelijk experiment starten voor peuters in het basisonderwijs om het wegwerken van achterstanden bij peuters vanaf 2,5 jaar oud te bewerkstelligen.