SPW: begeleiden op sociaal-emotioneel gebied

Wanneer je werkt met kinderen, of stage loopt op bijvoorbeeld een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal, als SPW' er (of student SPW-opleiding) zul je veel aan deze informatie hebben. Ik zal hier namelijk schrijven over de activiteiten die je kunt doen met kinderen, om ze zodoende te begeleiden op sociaal-emotioneel gebied.

Verhalen waar emoties en/of bewegingen in voorkomen

Ik vind zelf verhalen waarin bewegingen voorkomen, die de peuters dan tijdens het vertellen kunnen uitbeelden erg leuk en nuttig. Peuters hebben de ideale leeftijd om bewegingen te imiteren, dus ze hebben er veel plezier in. Als SPW' er kun je op veel manieren creatief zijn als je je maar verdiept in de ontwikkelingsfasen van het kind en er echt plezier in hebt. Ik heb gezien dat ze door beweegverhalen veel vrijer worden, en dit verbetert naarmate ze meer van dit soort dingen doen. Ze ontwikkelen hierdoor meer zelfvertrouwen. Voorbeelden van dit soort verhalen zijn: een koningin die altijd boos keek, de gekke gezichtentrekker. Ze leren hierdoor de gezichtsuitdrukkingen. Bij dit soort verhalen kun je praten over emoties en de kinderen laten vertellen: ben jij ook wel eens boos, verdrietig, blij? Waarom dan? Wel vind ik dat je niet in boos/verdrietig moet blijven steken en het geheel aan het einde wel weer een positieve wending moet geven. Beweegverhalen zijn ook geweldig, bijvoorbeeld: over een gróóóte reus, en een kleine kabouter. Er zijn tal van cd's met leuke liedjes op de markt en in de bibliotheek, zoals: wij maken muziek. Je kunt gebruik maken van liedjes waarbij ze met de voeten stampen, een buiging maken, in de handen klappen. Dit is goed voor de motoriek, maar ook voor de sociaal-emotionele ontwikkeling: ze leren zich uit te drukken en te bewegen in het bijzijn van anderen.

Andere ideeën en voorbeelden

Verder heb je liedjes die gaan over tandenpoetsen, vliegen vangen. Erg leuk voor de kinderen om deze bewegingen te maken. Een andere goede oefening voor de sociaal-emotionele vaardigheden is praten met de kinderen over 'vinden we allemaal dezelfde dingen lekker?' De kinderen die dan bijvoorbeeld van ijsjes houden, moesten hun hand opsteken. Kinderen die van schoonmaken houden (en dat zijn er niet zoveel), staken een been omhoog. Hilariteit alom. Je kunt ook praten over het onderwerp: zien we er allemaal hetzelfde uit?

Niet iedere peuter is ongeremd

Want dat het niet voor elke peuter vanzelfsprekend is om zich te laten gaan in het bijzijn van anderen, merk je als leidster wanneer je deze activiteiten doet. Er zijn er altijd bij die schroom voelen en verlegen zijn, die liever op hun stoel blijven zitten. Dat is niet erg: je moet kinderen niet dwingen om mee te doen. Je kunt ze even stimuleren, en als ze niet willen is dat goed. Het is toch hartstikke leuk dat ze, alleen al door naar de activiteit van de andere kinderen te kijken, aan het idee gewend raken.

Met elkaar leren omgaan

Kinderen leren hoe ze met elkaar om moeten gaan, is een belangrijk aspect van de sociaal-emotionele ontwikkelingZe hebben er heel veel profijt van om omgangsvormen te leren, vooral omdat ze ooit naar de basisschool gaan. Goed begeleiden is ook vooruitkijken. Als leidster kun je praten met de kinderen in de poppenhoek, hierover heb ik ook een artikel geschreven, genaamd 'SPW: begeleidingsbehoeften, sociaal-emotioneel." Doe-alsof spel is prachtig: kappertjes spelen, bij de dokter enzovoorts. Kinderen leren met elkaar om te gaan. Ondanks dat een jonge peuter nog aan solitair spel doet, leren ze toch met elkaar te spelen, elkaar vragen te stellen, naar elkaar te luisteren. Dit is ook nog eens goed voor de taalontwikkeling. Kinderen raken eraan gewend om met elkaar om te gaan. Het is jammer als de leidster de kinderen lekker laat spelen zonder zich er verder veel mee te bemoeien. Het kan natuurlijk zijn dat een leidster denkt: ze hebben het toch wel prima naar hun zin. Maar door er even bij te zitten en een voorbeeld te geven, laat je zien hoe het hoort. Peuters imiteren graag volwassenen.

Meer informatie over ontwikkeling jonge kind:
Ontwikkelingsfasen