SPW: begeleidingsbehoeften, sociaal-emotioneel

Als je werkt met de doelgroep kinderen, als SPW' er of student SPW-opleiding, is het handig om meer te weten te komen over hun begeleidingsbehoeften. Zo kun je optimaal gebruik maken van de ontwikkelingskansen die zich voordoen. Dit stuk gaat over de begeleidingsbehoeften bij peuters op sociaal-emotioneel gebied, hier kun je als student aan de SPW-opleiding of als leidster veel aan hebben.

De peuterspeelzaal speelt ook in de sociaal-emotionele ontwikkeling een belangrijke rol.

Al eerder schreef ik een artikel over de begeleidingsbehoeften van peuters op cognitief gebied. Dit artikel is ook te vinden op Info-nu. Als leidster/ SPW' er kun je trachten om timide kinderen ook contact te laten hebben/maken met andere kinderen. Dit is een mooie uitdaging. Je kunt ze leren hoe ze met elkaar om kunnen gaan. Als leidster ben je erg belangrijk voor het gedrag en de ontwikkeling van kinderen. Peuters zijn erg kneedbaar, en het is een gemiste kans om hier geen gebruik van te maken. Immers, je bereid ze op een peuterspeelzaal voor op het basisonderwijs en kunt ze een mooie rugzak meegeven.

Waarom zou je dit niet doen?

Wanneer je als leidster niet betrokken bent, geen plezier hebt in je werk, niet bereid bent om je volop in te zetten dan kunnen kinderen elkaar negatiever bejegenen en andere kinderen kunnen teruggetrokken gedrag ontwikkelen. Dit is uit onderzoek gebleken. De peuterfase is een belangrijke fase, want vanuit deze fase kan de peuter uitgroeien tot een zelfstandig, wilskrachtig en evenwichtig persoontje. Een positieve benadering én instelling zijn dus van groot belang. Dus observeer je als leidster wat er gaande is en speel je hierop in, om een positief en veilig klimaat voor de peuters te creëren.

Hoe doe je dat?

Kinderen die verlegen en onzeker zijn, geen contact zoeken met andere peuters, kun je begeleiden door de betreffende peuter spel aan te bieden, te communiceren en hier andere peuters bij te betrekken. Zodoende gaat de betreffende peuter zich veilig voelen en wordt vrijer. Ook de peuters die er nog maar net zijn kun je extra aandacht en begeleiding geven, je kunt gesprekjes aangaan met peuters die niet praten zonder dwingend te zijn hierin. Zo gaan ze het aandurven om te communiceren. Doe dit voornamelijk bij díe peuters waarvan je ziet dat ze graag contact met anderen willen, maar niet weten hoe. Soms vindt een kind het fijn om alleen te spelen, ook dat is goed voor de ontwikkeling (alleen-spel) en dat is prima.]Wees duidelijk in regels, normen en waarden. Dit is goed voor kinderen. Vaak is het de eerste keer voor een peuter, buiten hun gezin om, dat ze normen, waarden en regels leren van andere volwassenen. Dus: niet zelf dingen uit de kast halen, speelgoed samen opruimen, samen delen, niet afpakken, niet slaan/schoppen/duwen, niet schreeuwen, luisteren naar de leidster en naar elkaar. Je kunt ze prima leren om zich naar elkaar toe te uiten, bijvoorbeeld door vragen te stellen: speel je mee, mag ik dat even, ik wil dat niet, ik vind dat niet leuk. Je kunt een peuter helpen om dit samen met hem te oefenen. (assertiviteit). Sommige kinderen hebben er echt behoefte aan om op schoot te zitten, daar moet ruimte voor zijn.

Een praktijkvoorbeeld: hoe ga je om met ongewenst gedrag?

Tijdens mijn stage was er een meisje dat steeds dingen van anderen afpakte, als ze dacht dat je even niet keek. Ook ging ze snel op het stoeltje zitten van een kindje, wanneer dat kindje even was gaan staan. Als ik haar erop aansprak, reageerde ze niet en keek ze er stoïcijns bij. Ik ging haar gerichte aandacht geven: complimentjes, bij haar zitten en gezellig praten. Ook mocht ze de vinger verzetten bij de pictogrammen en rondgaan met de prullenbak na het eten en hier gaf ik haar dan weer complimentjes over. (dus taakjes geven en complimentjes geven). Ze voelde zich zichtbaar meer op haar gemak, en het stiekeme gedrag nam ook aanzienlijk af.

Meer over ontwikkeling jonge kinderen:
Ontwikkelingsfasen