Niet-regulier onderwijs in België

In België zijn er verschillende 'bijzondere' onderwijsvormen beschikbaar voor leerlingen die het moeilijk hebben op school. Deze onderwijsvormen zijn de volgende: geïntegreerd onderwijs, inclusief onderwijs en onderwijs aan huis. Als aanvulling op het regulier onderwijs bestaan er nog andere ondersteuningen, namelijk doventolken, PAB-ondersteuning, vervoer van leerlingen, ... Door middel van deze bijkomende mogelijkheden wilt men in België zoveel mogelijk leerlingen inschakelen in het regulier onderwijs, zodat zij de mogelijkheden hebben om het maximum van hun capaciteiten te benutten.

Geïntegreerd onderwijs

Het geïntegreerd onderwijs is een samenwerking tussen het gewoon en het buitengewoon onderwijs. GON (geïntegreerd onderwijs) is terug te vinden op het niveau van kleuter-, lager, secundair en hoger onderwijs, buiten de universiteit. Leerlingen met een handicap, leer- of opvoedingsmoeilijkheden kunnen tijdelijk of permanent, gedeeltelijk of volledig lessen volgen in een school voor regulier onderwijs. De school voor buitengewoon onderwijs biedt onderwijskundige of paramedische hulp. De school krijgt hiervoor een integratietoelage. Er bestaan verschillende mogelijkheden van GON-begeleiding in het regulier onderwijs:

• Volledige integratie; Kinderen volgen alle lessen of activiteiten tijdens het hele schooljaar
• Tijdelijke integratie; Kinderen volgen geen volledig schooljaar GON
• Gedeeltelijk integratie; Kinderen volgen een deel van de lessen of activiteiten in het regulier onderwijs

De duur van GON-begeleiding is afhankelijk van het type onderwijs, de aard en de ernst van de handicap. Niet iedereen kan GON-begeleiding krijgen. Er moeten een aantal voorwaarden worden voldaan voordat iemand beroep kan doen op deze mogelijkheid.

• Het kind voldoet aan dezelfde toelatings- en overgangsvoorwaarden als de kinderen in het gewoon onderwijs
• Het kind moet minstens negen maanden voltijds buitengewoon onderwijs gevolgd hebben
• Er moet een inschrijvingsverslag opgemaakt worden
• Er moet een integratieplan opgesteld worden

Wat is een integratieplan? Het integratieplan is een overeenkomst tussen alle betrokken partijen. Hierin worden de problemen waarmee de leerling geconfronteerd wordt in kaart gebracht, alsook de vereiste hulp die nodig is om het kind te ondersteunen.

Inclusief onderwijs

In het GON moeten de kinderen, met extra hulp, aan dezelfde vereisten kunnen voldoen als de andere kinderen. Dit heeft als gevolg dat niet elk kind in aanmerking komt voor GON. Inclusief onderwijs daarentegen gaat ervan uit dat de doelstellingen in het onderwijs per kind kunnen verschillen. De nadruk ligt hier eerder op de sociale integratie in de klas. Momenteel is de reglementaire basis voor inclusief onderwijs beperkt tot leerlingen met een matig of ernstig verstandelijke handicap.

Om inclusief onderwijs te kunnen volgen moet de leerling aan een aantal voorwaarden voldoen:

• Hij moet een attest voor geïntegreerd onderwijs hebben, waaruit blijkt dat type 2 aangewezen is
• De leerling volgt het volledige schooljaar alle lessen en activiteiten in het reguliere lager of secundair onderwijs
• Er moet een integratieplan opgesteld worden

Onderwijs aan huis

Tijdelijk onderwijs aan huis

Onderwijs aan huis is tijdelijk onderwijs bij het kind thuis. Dit kan een oplossing zijn als een leerplichtig kind langdurig afwezig is of minder dan halftijds naar school kan gaan door een ongeval of ziekte. Om recht te hebben op deze ondersteuning moet ook een lijst van voorwaarden voldaan worden:

• Het kind moet éénentwintig opeenvolgende kalenderdagen afwezig zijn door een ongeval of ziekte
• Het kind kan minder dan vijf halve dagen per week les volgen op school
• Het kind verblijft niet in het ziekenhuis waar onderwijs type vijf wordt ingericht
• De ouders doen een aanvraag op school
• Als de school behoort tot het gewone onderwijs, dan is de verblijfplaats van het kind max tien km verwijderd

Indien er aan deze voorwaarden voldaan wordt is de school ertoe verplicht om te zorgen dat het kind vier lestijden per week onderwijs aan huis krijgt. Als het kind terug naar school kan, maar binnen de drie maanden opnieuw door ziekte afwezig is, kan het onmiddellijk onderwijs aan huis krijgen en hoeft het geen eenentwintig dagen te wachten.

Permanent onderwijs aan huis

Een leerplichtig kind dat wel in staat is om onderwijs te volgen, maar gedurende een langere periode geen onderwijs kan volgen op school, heeft recht op permanent onderwijs aan huis. Dit kan op niveau van lager en secundair onderwijs. Het kind krijgt vier lestijden per week thuis aan huis. De leerling moet beschikken over een inschrijvingsverslag.

Hulpmiddelen of aanpassingen in het gewoon onderwijs

Speciale onderwijsleermiddelen

De leerling met een handicap die voltijds dagonderwijs volgt, kan de financiering van speciale onderwijsleermiddelen aanvragen. Het gaat om hulpmiddelen die noodzakelijk zijn om het onderwijsleerproces in de klas te ondersteunen. Als bepaalde lesmomenten van groot belang zijn, kunnen leerlingen uit het regulier voltijds secundair of hoger onderwijs de hulp van een doventolk krijgen. Er geldt een maximum van twaalf uren per week voor de gebarentolk, voor schrijftolk is dat zes uur. De leerling die deze beide ondersteuningen vraagt, kan maximum twaalf uur krijgen, waarvan maximum zes schrijftolkuren.

Andere vormen van ondersteuning

Ondersteuning door het CLB
Het CLB speelt een belangrijke rol in de opvolging/begeleiding van leerlingen. Ze geven info en advies over de studiekeuze. Ze zorgen ook voor een begeleiding op maat bij bepaalde moeilijkheden.

Vervoer van leerlingen
De overheid zorgt voor het vervoer van de kinderen naar de dichtstbijzijnde school voor buitengewoon onderwijs. Ofwel organiseert de overheid het zelf, ofwel komt ze tussen in de kosten.

Ook het Vlaams Fonds komt tussen in de kosten voor de verplaatsing van en naar school

• Kind verplaatst zich met een rolwagen
• Kind kan niet meer dan 300 meter te voet gaan

Persoonlijke assistentie (PAB) in het onderwijs
Ondersteuning in de onderwijssituatie

Studeren aan een hogeschool of universiteit
Soms hebben ze zelf aangepaste kamers voor studenten met een handicap. Sommige hogescholen en universiteiten bieden ook aangepaste studiebegeleiding voor studenten met een handicap.