Frans: de tijd, maanden en dagen

Frans: de tijd, maanden en dagen Tien tegen één dat het je al eens is overkomen op vakantie of in de klas: je wordt gevraagd in het Frans te vertellen hoe laat het is of welke dag het is. Een simpel ogende opgave; zulke vragen hebben we in onze eigen taal al honderden keren beantwoord, en als je wat Franse getallen kent kan er toch niet veel meer mis gaan? Toch zijn deze opgaven verraderlijk lastig; vaak kunnen we niet direct met een pasklaar antwoord op de proppen komen. De moeilijkheid heeft ermee te maken dat uren en minuten in de Franse taal niet helemaal hetzelfde worden aangeduid als in het Nederlands. Dit artikel geeft een overzicht van tijdsaanduidingen in het Frans. Ook dagen en maanden worden behandeld, want vanzelfsprekend is het erg handig als je ook deze snel kunt herkennen.

De tijd (le temps)

Hele uren

Laat alle tijdsaanduidingen vooraf gaan door ‘il est’ (‘het is’). Voor hele uren gebruiken Fransen hetzelfde systeem als wij, bestaande uit een getal en de toevoeging ‘heure(s)’. Voor alle hele uren, behalve voor ‘een uur’, voeg je een ‘-s’ toe aan ‘heure’. Het zijn immers strikt genomen meerdere uren. Bijvoorbeeld:

een uurune heure
vier uurquatre heures
negen uurneuf heures

Tot en met het halve uur

Houd in je achterhoofd dat alle overige tijdsaanduidingen ook altijd starten met een getal en de toevoeging ‘heure(s)’. Vervolgens plak je er een aantal minuten achter, afhankelijk van de tijd die je aan wilt geven. Deze volgorde wijkt af van het Nederlands. Ter vergelijking: wij zeggen bijvoorbeeld ‘vijf over twee’, Fransen ‘twee uren en vijf’. Ook zo: wij zeggen ‘half zes’, Fransen ‘vijf uren en half’.

vijf over eenune heure cinq
vijf over drietrois heures cinq
tien over eenune heure dix
tien over drietrois heures dix
kwart over eenune heure et quart
kwart over drietrois heures et quart
tien voor half tweeune heure vingt
tien voor half viertrois heures vingt
vijf voor half tweeune heure vingt-cinq
vijf voor half viertrois heures vingt-cinq
half tweeune heure et demie
half viertrois heures et demie

Vanaf het halve uur

vijf over half eenune heure moins vingt-cinq
vijf over half vierquatre heures moins vingt-cinq
tien over half eenune heure moins vingt
tien over half vierquatre heures moins vingt
kwart voor eenune heure moins le quart
kwart voor vierquatre heures moins le quart
tien voor eenune heure moins dix
tien voor vierquatre heures moins dix
vijf voor eenune heure moins cinq
vijf voor vierquatre heures moins cinq

Zo zijn alle tijdsaanduidingen betrekkelijk simpel te vormen. Tot en met het halve uur noem je het hele uur dat geweest is plus het aantal minuten. Je hoeft hier niets toe te voegen: ‘une heure vingt’. In formule: ‘hele uur dat is geweest’ + ‘aantal minuten’.

Vanaf het halve uur noem je het hele uur dat nog moet komen min het aantal minuten dat je nog verwijderd bent van dat hele uur. Hiervoor gebruik je de toevoeging ‘moins’ (letterlijk: ‘min’). In formule: ‘hele uur dat nog moet komen’ + ‘moins’ + ‘aantal minuten dat je nog verwijderd bent van het volgende hele uur’.

Alleen voor alle kwartieren voeg je nog iets extra toe: bij ‘kwart over’ en ‘half’ voeg je ‘et’ toe, voor ‘kwart voor’ voeg je ‘le’ toe: ‘trois heures et quart’, ‘trois heures et demie’, ‘quatre heures moins le quart’

Wil je de tijd tot op de minuut nauwkeurig vertellen, dan gelden dezelfde regels:

drie over eenune heure trois
vier voor half vijfquatre heures vingt-six
vier over half vijfcinq heures moins vingt-six
dertien voor zessix heures moins treize
drie voor zessix heures moins trois

Wanneer je ook het dagdeel wil aangeven waarin de door jou genoemde tijd valt, kan dat als volgt:

acht uur 's-ochtendshuit heures du matin
half drie 's-middagsdeux heures et demie de l'après-midi
tien uur 's-avondsdix heures du soir
twee uur 's-nachtsdeux heures de la nuit

Specifiek voor 12 uur ’s-middags en middernacht gelden aparte aanduidingen:

twaalf uur 's-middagsmidi
twaalf uur 's-nachtsminuit

Voor de tijdspanne tussen half 12 en half 1 is het aan te raden deze termen te gebruiken, en dus niet uit te gaan van ‘douze heures’:

kwart voor twaalf 's-middagsmidi moins le quart
vijf voor half een 's-middagsmidi vingt-cinq
tien over half twaalf 's-avondsminuit moins vingt
half een 's-nachtsminuit et demie

Digitale tijdsaanduiding

Je kunt natuurlijk ook de tijd digitaal aangeven. Dit is weliswaar handiger in gebruik en makkelijker aan te leren, maar is op (middelbare scholen) niet altijd toegestaan en niet zo gebruikelijk als de analoge tijdsaanduiding zoals die hierboven is uitgeschetst.

Bij digitale tijdsaanduiding gebruik je de 24 uren van de dag, eventueel gevolgd door het aantal minuten. Hier noem je overal het hele uur in kwestie dat voorbij is en noem je er zonder toevoegingen de minuten achter:

01:00 uurune heure
08:00 uurhuit heures
11:30 uuronze heures trente
13:35 uurtreize heures trente-cinq
15:55 uurquinze heures cinquante-cinq
16:15 uurseize heures quinze
16:45 uurseize heures quarante-cinq
19:18 uurdix-neuf heures dix-huit
22:37 uurvingt-deux heures trente-sept
00:06 uurvingt-quatre heures six

De jaargetijden (les saisons)

de lentele printemps
de zomerl'été
de herfstl'automne
de winterl'hiver

De maanden van het jaar (les mois de l’année)

januarijanvier
februarifévrier
maartmars
aprilavril
meimai
junijuin
julijuillet
augustusaoût
septemberseptembre
oktoberoctobre
novembernovembre
decemberdécembre

De dagen van de week (les jours de la semaine)

maandaglundi
dinsdagmardi
woensdagmercredi
donderdagjeudi
vrijdagvendredi
zaterdagsamedi
zondagdimanche

Alle namen van jaargetijden, maanden en dagen zijn mannelijk: ‘le printemps’, ‘le premier janvier’, ‘le premier lundi’.

Lees verder

© 2008 - 2024 Salo, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Maanden, dagen en cijfers in het FransMaanden, dagen en cijfers in het FransIk leer op school verschillende woorden in het Frans, als jullie nog niet zo goed Frans kunnen, dan wil ik jullie hierdo…
Taalcursus: cursus Frans volgenTaalcursus: cursus Frans volgenEr zijn verschillende mogelijkheden voor mensen die de Franse taal willen leren. Het Frans is een van de meest gesproken…
Nederlands: acht eeuwen elitaire Franse invloedNederlands: acht eeuwen elitaire Franse invloedElitair is een Frans leenwoord. Het Frans was in de negentiende eeuw de taal van de elite. De mensen uit de hoogste klas…
Verschillen in de uitspraak tussen het Spaans en FransVerschillen in de uitspraak tussen het Spaans en FransHet Spaans en Frans hebben veel met elkaar gemeen, omdat ze samen behoren tot dezelfde talenfamilie: de Romaanse talen.…

Engelse grammatica: Waarom heb je "do" nodig?Engelse grammatica: Waarom heb je "do" nodig?De grammatica van het Engels lijkt redelijk veel op het Nederlands, dus dat vereenvoudigt het leren. Helaas zetten alle…
Uitspraak Hongaarse woordenUitspraak Hongaarse woordenOoit wel ‘es in Hongarije geweest op vakantie? En…iets begrepen van de taal? Waarschijnlijk niet want het lijkt werkelij…
Salo (28 artikelen)
Laatste update: 17-08-2018
Rubriek: Educatie en School
Subrubriek: Buitenlands
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.