Russisch voor dummies

Russisch is één van de grootste talen van de wereld en de grootste taal in Europa. Het is echter helemaal geen eenvoudige taal om te leren, aangezien het een ander alfabet heeft en een andere structuur dan de meeste talen. Het Russisch is een Slavische taal en behoort samen met Oekraïens en het Wit-Russisch tot de groep van de Oost- Slavische taalgroep. Naast deze Oost-Slavische groep bestaat er nog een Zuidoost-Slavische en een Centraal-Oost Slavische taalgroep.
Slavische talen behoren tot de Indo-Europese talen, alhoewel vaak gedacht wordt dat deze talen los staan van de talen in West-Europa. Door de Sovjet-Unie raakte het Russisch verspreid als lingua franca en in veel Centraal/Oost-Europese landen wordt Russisch nog steeds gesproken als tweede taal.
Russisch is de officiële taal van de Russische Federatie en is een van de werktalen van de VN. Daarnaast is het een co-officiële taal in Kazachstan, Kirgizië, Wit-Rusland en in Transnistrië (deze staat wordt niet door iedereen als officiële staat erkend).

Alfabet

Het Russisch maakt gebruik van het Cyrillisch alfabet, dat in zijn huidige vorm bestaat sinds 1918. Het Russische cyrillische alfabet telt 33 letters. Ook het Bulgaars, Servisch en Macedonisch maken gebruik van dit alfabet, alhoewel deze verschillen vertonen met het Russisch cyrillisch.

Naamvallen

Het Russisch is een taal die met naamvallen werkt. Dit betekent dat de woorden worden verbogen naargelang hun functie in de zin. De woordvolgorde is niet zo belangrijk als in talen zonder flexie. Het huidige Russisch kent zes naamvallen die allemaal een andere functie hebben in de zin.


In het Russisch zijn er drie geslachten (mannelijk, vrouwelijk en onzijdig) die in principe eenvoudig te onderscheiden zijn. Vrouwelijke woorden zijn te herkennen aan de “a” op het einde, onzijdige aan de “o”en mannelijke woorden zijn te herkennen aan de medeklinkers. Dit is de theorie, in de praktijk is dit verschil soms iets moeilijker te zien. Het Russisch kent geen lidwoorden, maar dit wordt opgevangen door de plaats in de zin te veranderen naargelang bepaaldheid.

Werkwoorden

De werkwoorden kennen drie tijden: de tegenwoordige, verleden en toekomende tijd. De tegenwoordige en toekomende tijd worden vervoegd volgens persoon (1e, 2e en 3e) en meervoud. Elke persoon heeft een andere uitgang, waardoor het persoonlijk voornaamwoord niet noodzakelijk gebruikt moet worden. In de verleden tijd wordt een onderscheid gemaakt tussen mannelijk, vrouwelijk en onzijdig enkelvoud en meervoud.
Een van de moeilijkste elementen van het Russisch is het aspect van het werkwoord. In het Russisch heeft elk werkwoord twee varianten, een imperfectief en een perfectief aspect. Het imperfectieve aspect wordt gebruikt voor een handeling op zich of de duur ervan. Het perfectieve aspect wordt gebruikt voor het resultaat of het uitblijven ervan.

Een voorbeeld: het werkwoord "examens afleggen" bestaat in twee vormen “dat’ exameny” (imperfectief) en “sdat' exameny” (perfectief). In de zin "Ja exameny dal, no ya ne sdala exameny" ("Ik heb examens afgelegd, maar ik ben er niet voor geslaagd"). Het eerste werkwoord legt de nadruk op het afleggen van de examens (de activiteit), terwijl het tweede deel de nadruk legt op het al dan niet slagen ervan (het resultaat).

Daarnaast zijn er nog de “werkwoorden van beweging”. Het Russisch kent dertien werkwoorden die twee varianten hebben. De ene vorm drukt een gerichte beweging uit (tussen punt A en B en op één tijdstip), terwijl de andere variant aan ongerichte of regelmatige beweging uitdrukt (meerdere richtingen, herhaling).

Een aantal belangrijke zinnen

• Спасибо (Spasiba) = Dank je wel
• Привет (Privet) = hallo (opgelet, dit is de informele vorm, bij formele begroetingen wordt Здравствуйте (zdrastvujtje) gebruikt, dit is eerder “Goedendag”)
• До Свидания (Da Svidanja) = tot ziens
• За Здорове (za zdarovje) = gezondheid (In het Nederlands wordt vaak “Na Zdarovje” gezegd, maar dit is eigenlijk Pools en geen Russisch)